İstanbul
"Büyük Dönüşüm: Küresel Değişimin İtici Güçleri" ana temasıyla 10-11 Kasım'da İstanbul'da planlı 13. Boğaziçi Zirvesi'ne eklenen Arap araştırman ve gazeteciler, dünyadaki değişimler gölgesinde Türkiye ile Arap devletleri arasındaki yakınlaşmanın önemini AA'ya değerlendirdi.
Katarlı araştırman gazeteci Cabir el-Haremi, Rusya'nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna'ya müteveccih başlatmış olduğu savaşın dünyada herkesi acıttığını söyledi.
Rusya'nın Ukrayna'ya açmış olduğu savaşın, hayattaki kompleks hali şimdi da içerisinden çıkılmaz bir duruma getirdiğine ayraç fail Haremi, "Bu savaş, Orta Doğu'da da şimdi ortak tomar bunalım ve acılara faktör oldu. Ukrayna-Rusya savaşının yansımaları tükenmiş değil, bunun yansımaları Arap sahasına geldi." dedi.
Orta Doğu'da Suriye, Filistin, Yemen ve Libya ilkin iktisap etmek neredeyse nice krizin bitmeme ettiğini dile getiren Haremi, nedeniyle Ukrayna-Rusya savaşının gelmesiyle beraberce buralardaki krizlerin içerisinden çıkılmaz bir duruma geldiğini aktardı.
Günümüz dünyasında olabilecek rastgele ortak bunalım yahut savaşın makul ortak coğrafyayı etkilemekle kalmadığının altını çizen Haremi, bundan dolayı Ukrayna'daki savaşın apayrı bölgelere taşınmaması düşüncesince şimdi ortak tomar arsıulusal çabalara gerekseme duyulduğunu söyledi.
Türkiye'nin Ukrayna-Rusya savaşının önüne devrolmak yahut en azından etkilerini kısıntı mevzusundaki çabalarıyla güzel olduğuna dikkati çekici Haremi, "Türkiye'nin, evren ülkelerine hububat sevkiyatı alternatifini açan anlaşmayla besin güvenliği dair üstlendiği şişman görevi ölçüm etmeden geçmemek lazım." ifadelerini kullandı.
"Türkiye ile Arapların yakınlaşması Orta Doğu'ya itimat ve abra getirir"
Türkiye ile Arap devletleri arasındaki ilişkilere de yer veren Katarlı araştırman edip Haremi, şunları kaydetti:
"Aslında Türkiye ile Arapların yakınlaşmasına en aşırı eksikli olduğumuz ortak dönemden geçiyoruz. Çünkü Türkiye ile rastgele ortak Arap ülkesi arasındaki müspet ortak gelişimin acilen Orta Doğu'da yansımalarına şehadet ediliyor."
Orta Doğu'nun bundan sonra aşırı taraflı krizlerden yorulduğunu dile getiren Haremi, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Güçlü ortak Türkiye, Arap dünyasının dayanağı oluyor, bire ortak sürede Arap devletleri de Türkiye düşüncesince ince önemlidir. Bu sebeple Türkiye ile Arap devletleri ortada mesafeleri yama ve şimdi aşırı teşrikimesai köprülerinin kurulması gerekiyor. Zaten Türkiye ile Arap vatanlarını birleştiren mevzular çoğunlukta ve ayrımlı melhuz mevzular ince azdır. Sonuç itibarı ile Türkiye ile Arapların yakınlaşması Orta Doğu'ya kalkınmanın alternatifini anahtar itimat ve abra getirir."
"Türkiye ile Arap devletleri arasındaki ilişkiler, Orta Doğu ittifakını vaat ediyor"
Filistinli araştırman gazeteci Halil el-Aseli de Türkiye ile Arap devletleri ortada sonuç aylarda şehadet ettikleri yakınlaşmanın imge donör bulunduğunu söyledi.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Velid el-Hureyci'nin zirvedeki konuşmasında Türkiye'nin lehçe politikalarını destekleri anlamına mevrut ifadeler harcama ettiğini aktaran Aseli, "Türkiye ile Arap devletleri ortada sonuç senelerde tekâmül kaydeden ilişkiler, emektar Arap Birliği Sekreteri Amr Musa'nın da ayraç etmiş olduğu Orta Doğu ittifakının oluşmasını vaat ediyor." dedi.
Dolayısıyla arsıulusal bunalım ve değişimlerin gölgesindeki zorluklara dirlik Türkiye ile Arap devletleri ortada ortak lehçe birliğin olabileceğine dikkati çekici Aseli, filhakika semt ülkelerinin de bundan sonra Türkiye ile mesafeli olmanın kimsenin yararına olmayacağının bilincinde bulunduğunu tabir etti.
Ukrayna-Rusya mücadelesi bağlamında dünyada aşırı ağır ve çabuk dönüşümlerin olabileceğine, bilhassa de erke kabil mevzularda Orta Doğu'yu direkt ilişik gelişmelerin olduğuna ayraç fail Aseli, bundan dolayı de Türkiye ile Arap devletleri arasındaki iş birliğinin devir yenilgi lüksü olmadığına aksan yaptı.
"Bölgesel yaklaşma Filistin meselesinin yararınadır"
Bölgesel yakınlaşmaların Filistin meselesine de yarayışlı bulunduğunu kail Kudüslü edip Aseli, Türkiye'nin Filistin davasına verdiği rastgele ortak tek yardıma Arap devletleri çeşidinden da eş çıkılmasının ince ehemmiyet bildirme ettiğine aksan yaptı.
Aseli, Türkiye'nin Filistin meselesine müteveccih tutumunun arsıulusal mahfillerde ve diplomaside daim müspet kaldığını hatırlattı.
Arap ülkelerinin sonuç yıllarda Kudüs kenti ve Mescid-i Aksa ilkin iktisap etmek neredeyse Filistin davasına müteveccih yükümlülüklerini yeteri kadar adına getirmediğine ayraç fail Aseli, nedeniyle Türkiye ile Arap devletleri arasındaki yakınlaşmanın bu bağlamda imge donör bulunduğunu dile getirdi.
Iraklı araştırman edip İbrahim ez-Zubeydi ise Türkiye ile Arap dünyasının ilişkilerinin dini eksene dayandığına dikkati çekerek, "Türkler menfaatlerini İslam'la tanıştıran Araplara maksat gütmediği kabil Araplar da Türkiye'yi o halde görüyor." dedi.
Zubeydi, nedeniyle Türkiye ile Arap ülkelerinin global değişimler gölgesinde de iş birliğiyle bölgenin itimat ve istikrarını korumaktan şek etmediklerini tabir etti.