Ankara
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında toprak düzlük karara göre, Ermeni kökenli A.H, 1968'deki vasiyetnameyle İstanbul'da mevcut taşınmazını Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı'na bağışladı. Yargıtay'ın, 1974'te topluluk vakıflarının vasiyetname eliyle gayrimenkul edinmelerinin hukuken cins olamayacağına değişmeyen vermesi üstünde A.H, taşınmazını A.K. ve S.Ö'ye sattı.
A.H'nin 1976'da ölümü üstünde Hazine, satışın muvazzalı (danışıklı) bulunduğunu encam sürerek, taşınmazın Hazine namına tescillenmesi düşüncesince sorun açtı. Mahkeme, Hazinenin açmış bulunduğu davanın kabulüne değişmeyen verdi.
Cemaat vakıflarına vasiyetname edilmiş bulunduğu yahut bağışlandığı durumda dünyalık edinememe nedeni öne sürülerek Hazine namına mukayyet malların topluluk vakıflarına iadesine bağlı 2008'de çıkan 5737 mahdut Kanun üstünde vakıf, Hazineye tapu iptali ve tescil davası açtı. Yargıtay'ın, şimdi evvela oluşturulan davada vasiyetnamenin bozma edilmiş bulunduğu yönündeki öne sürülen nedeni zımnında İstanbul 15. Asliye Hukuk Mahkemesi, davanın reddine değişmeyen verdi.
Karar üstünde Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı, AYM'ye bireysel başvuru yaptı.
Başvuruyu mülaki Yüksek Mahkeme, Anayasa'nın 35'inci maddesinde garanti dibine tahsil edilen mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Karar örneğinin ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması düşüncesince mahkemeye gönderilmesi kararlaştırıldı.
Kararın gerekçesinden
AYM'nin kararında, başvuru konusu taşınmazların Hazine namına tescil edilmesinin esas gerekçesinin, topluluk vakıflarının vasiyetname eliyle caba olsa mülk edinememesi yönündeki kombinezon bulunduğu tabir edildi.
A.H'nin ölümünün peşi sıra oluşturulan önceki davada vasiyetnamenin iptaline değişmeyen verildiği, 2008'deki anayasa değişikliğiyle Hazine namına mukayyet malların topluluk vakıflarına iadesine olanak tanındığı anımsatılan kararda, "Yargıtayın vasiyetnamenin bozma edilmiş olmasından hareketle icra ettiği yorumunun bahis konusu imkanın getiriliş gibi bariz bir paradoks zarfında bulunduğunu tabir geçirmek gerekir." değerlendirmesine toprak veridi.
Kararda, "Yargıtayın 1974'teki kararının hak ihlallerine hastalık olduğu" anlamında tartışmalarının şimdi evvela konuşulduğu tabir edilerek, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) de Türkiye Cumhuriyeti aleyhine ihlal sonucu verilmesine sefer açmış bulunduğu bildirildi.
Konuyla ilgilendiren 2008'deki yasalı düzenlemenin hedeflerinden birinin, vasiyetnamelerin asılsız sayılması zımnında Hazineye geçiş fail taşınmazların iadesini iletmek olduğuna ayraç edilen kararda, şu ifadeler kullanıldı:
"Yargıtayın bu yorumu, anayasa koyucunun gibi bariz bariz çelişmektedir. Bir ihlalin giderilmesi gibi çıkarılan ve hak bahşeden bir kanunun ısdar edilme gibi bariz bariz çelişecek şekilde yoruma naşir tutulması öngörülebilirlik ilkesiyle çelişmektedir. Anayasa Mahkemesi, açıklayan gerekçelerle mülkiyet hakkının ihlal edildiğine değişmeyen vermiştir."