Çalışma Hayatı Uzmanı Prof. Dr. Cem Kılıç, 2 milyondan çok vatandaşın zor bulunmasına olanak tanıdıkları bulunan EYT düzenlemesine müteallik merak edilenlerle ilgili İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirinin sorularını yanıtladı. Kılıç, TBMM'ye verilen EYT hukuk taslağı ile bu arada aşamalı prim haset hesaplaması, EYT'lilere verilecek mahiye ve EYT'de işverene dayanak noktası az daha mevzulara değindi.

“EYT denilen hususun esas unsuru bulunan gözyaşı koşulu mevrut oldu”

EYT düzenlemesinin 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigorta girişi olanları kapsadığını hatırlatan Kılıç, şunları kaydetti:

“EYT'yi ortaya çıkaran eleman 8 Eylül 1999'da yürürlüğe giren 4447 mahdut yasaydı. Bu yasayla beraberce aşamalı gözyaşı şartları geldi. Hem de sigortalı adına işe antre zamanı nedeni ile gine aşamalı adına 5 bin günden 5 bin 975 güne uzanan avrat ve eş düşüncesince prim günleri bahis konusu oldu. Ancak 8 Eylül 1999'de çıkan 4447 mahdut hukuk öncesinde prim 5 bin devir adına sabitti. Burada hem 5 bin devir aşamalı adına 5 bin 975'e baskı tıpkı zamanda emeklilikte hoşnutluk sarkıntı denilen hususun esas unsuru bulunan gözyaşı koşulu mevrut oldu.”

“8 Eylül 1999'da mevrut yasayla tamlanan prim günlerinin tamamlanması gerekecek”

Kılıç, EYT platformlarının esas taleplerinin, gözyaşı koşullarının ortadan kaldırılması ve 8 Eylül 1999 önceleri şartların uygulanan olması bulunduğunu belirterek şöyleki bitmeme etti:

“Bugün bakımından Meclis'e verilen hukuk taslağında gözyaşı koşulu kaldırıldı. Fakat 8 Eylül 1999'da mevrut aşamalı prim günleri bitmeme ediyor, bu mevzuda rastgele ortak çeşitleme yok. Aynı biçimde sigortalılık süresi de gine hanımlarda 20 sene ve 25 sene kazanmak az daha bitmeme etmekte. Yani bu yasanın getirdiği ortak tane eleman gözyaşı koşulunun ortadan kaldırılması. Hal hakeza olunca hâlâ evvel 5 bin prim haset ile zor olabilecek olanlar sağlam verecek olursak; 1999 senesinde sigortaya girmiş ortak eş sigortalı 5 bin 975 devir ile zor olabilecek. Dolayısıyla bu aşamalı prim haset hala mevcut. Yaş koşulu kaldırıldı ancak işe antre geçmişine layıkıyla 8 Eylül 1999'da mevrut yasayla tamlanan pirim günlerinin tamamlanması gerekecek. Bu vaziyette 5 bin devir ile 5 bin 975 devir ortada prim gününe saf olanla düşüncesince bu şart durumunda duruyor.”

“EYT'liler düşüncesince ayrı ortak mahiye hesabı, alışılagelen emekliler düşüncesince ayrı ortak mahiye hesabı niteleyerek ortak nesne yok”

EYT düzenlemesi çerçevesinde zor olacaklar düşüncesince kamuoyunda ayrı ortak mahiye hesabı olabileceği algısının hata bulunduğunu özetleyen Kılıç, mahiye hesabının ortak tane olacağını belirterek, “EYT'liler düşüncesince ayrı ortak mahiye hesabı, alışılagelen emekliler düşüncesince ayrı ortak mahiye hesabı niteleyerek ortak nesne yok. Maaş hesabı tektir. Nitekim Sosyal Güvenlik Kurumu da (SGK) geçtiğimiz günlerde buna ilişikli ortak deklerasyon yayımladı. Yani EYT'liler düşüncesince hâlâ düşük, hâlâ erdemli ve ya değişik ortak seçenek manken bahis konusu değildir. Bizim toplumsal düzenlilik sistemimize ortak tane ortak zor maaşı putrel sistemi olmaktadır ve bu hepsi düşüncesince geçerlidir. Bu lazım EYT'li olsun lazım olmasın hepsi düşüncesince geçerlidir. Tabii mahiye bağlanırken dikkate tahsil edilen parametreler var; güncelleme katsayısı var, mahiye putrel payı var, içre mevcut senenin TÜFE'si kısaca eder gelişimleri mevcut ve faiz hızından muhtemel hisse var. Dolayısıyla etraflı bunlar değerlendirildiğinde aylığımız ortaya çakıyor. Herhangi ortak ayrımlılık yok, zor olanlar düşüncesince ortak değişik cümle bahis konusu değil” açıklamasını yaptı.

“2022 senesinde zor bulunan eder artışları ve büyümeden ayrılan hisse dolayısıyla hâlâ erdemli mahiye alacak”

Kılıç, EYT'de mahiye ait oluşan kelle karışıklığının, 2022 senesinde zor olanların eder artışları ve büyümeden ayrılan hisse hâlâ çok olmasından kaynaklandığını vurgulayarak, “2022 senesinde eder artışları ve büyümeden ayrılan hisse hâlâ çok bulunduğu düşüncesince 2022 senesinde zor olanlar lazım EYT'li lazım alışılagelen zor olsun 2023'e layıkıyla tahminî yüzdelik 7 yahut 8, bazısı bölgelerde ise yüzdelik 10'u bulan hâlâ düşüt ortak aylıkla karşılaşacaklar. 2023'te zor kazanmak adına 2022'de zor olsalardı bu numara hâlâ erdemli olacaktı. Konu bundan ibarettir. Bu EYT ile alakalı ortak bap değildir, tamamı emeklileri havi ortak husustur” değerlendirmesini yaptı. EYT düzenlemesinden çevre işverenlerin yaşayabileceği sorunlara da yer veren Kılıç, işverene verilecek dayanak noktası düşüncesince daha açık ortak numara söylemenin muhtemel olmadığını anlatım etti.

“İşverenler açısından esas dava bayrılık tazminatı yükü”

EYT'li sayısının önümüzdeki 3 sene içerisinde 5 milyona yaklaşacağı bilgisini paylaşan Kılıç, “İşverenler açısından esas dava bayrılık tazminatı yükü. Çünkü çabucak hakeza ortak yükle karşılaşacaklar işverenler. Zaman içerisinde münteşir ortak ağırlık ortak an evvel ödenecek. Bu mevzuda ortak kol tercihler hâlâ evvel sürüldü ancak bunların hiçbirini tığ hukuk taslağında göremedik. Fakat Hazine ve Maliye Bakanlığı güzeşte günlerde ortak izah yapmış oldu ve Kredi Garanti Fonu'ndan (KGF) düşüt faizli bayrılık tazminatında kullanacakları ortak hisse ayırdıklarını anlatım ettiler” şeklinde konuştu.

“EYT'den zor sigortalı, zor maaşı tahsisinden sonraları iş adına girebilir”

Kılıç, sigortalı adına etkin ortak bireyin zor olmayı yeğleme etmesi şeklinde iş yerinden ‘08 kodu' ile boşanmak istediğini bildirmesi icap ettiğini hatırlatarak, şu ifadeleri kullandı:

“Bu tekaütlük sayesinde istifa anlamına geliyor. Bunun düşüncesince SGK'dan zor olabildiğine müteallik ortak kır takanak ve bunu işverene verecek. Ekinde de tekaütlük sayesinde istifa ediyorum diyecek, çalıştıran de onu ‘08' koduyla SGK'ya bildirecek ve ad bundan sonraları o pres ile arasındaki türel ilişkiyi sona erdirecek kısaca işten çıkmak olacak. Bu saatten sonraları bireyin bire ortak iş durumunda işe bitmeme yazar etmemesi gine o etkin ve çalıştıran ortada meydana getirilen anlaşmaya bağlı. Eğer itidalli kararla bitmeme ika anlamında ortak esas son ortaya çıkmışsa, saf ki zor maaşı tahsisinden sonraları iş adına girebilir. Bu yol de Sosyal Güvenlik Destek Primi dediğimiz primle çalışmaya bitmeme eder. Ama şurası da belirtelim, şayet tekaütlük işleminden sonraları kendisinden ayrılan kişiyi art kabul etmek istemezse de burada meydana getirecek rastgele ortak nesne yok. Bu, ağız ağıza şahısların iş yeriyle anlaşmasına ilişikli ortak süreç.”

Öte yandan, kamuoyunca yakından strateji edilen EYT ilgili anayasa teklifi, erte TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda ele alınacak. Emeklilik düşüncesince müracaatlar da düzenlemenin yasalaşmasının peşi sıra başlayacak.

Kemal Diri - Burak Can Ekizoğlu - Hakan Karaduman 

HABERİ SİTEDEN OKU...