Cape Town
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Doğu ve Afrika Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mürsel Bayram'ın moderatörlüğünü üstlendiği panele, Witwatersrand Üniversitesi Yönetim Fakültesi Öğretim Üyesi William Gumede, Kapsayıcı Toplum Enstitüsü Üst Yöneticisi (CEO) Daryl Swanepoel ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şuay Nilhan Açıkalın hatip adına toprak aldı.
Güney Afrika Uluslararası İlişkiler ve İşbirlliği Bakanlığı (DIRCO) BM Siyasi, Barış ve Güvenlik Baş Direktörü Zaheer Laher de panele videoteyp konuşma yöntemiyle katıldı.
Panelde, Türkiye'nin Pretorya Büyükelçisi Ayşegül Kandaş, Türkiye'nin Cape Town Başkonsolosu Sinan Yeşildağ'ın yanı sıra, aralarında Güney Afrikalı gazetecilerin, diplomatların ve akademisyenlerin bulunmuş yer aldığı baş döndürücü dayıda çağrılı anık bulundu.
Panel, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun'un videoteyp mesajıyla başladı.
Altun mesajında, BM'nin 1945'te Türkiye'nin de müessis örgen adına aralarında bulunmuş yer aldığı 51 iklim çeşidinden "Uluslararası sulh ve güvenliğin sağlanması ve korunması" üzere kurulduğunu ve örgen sayısının çağ 193'e ulaştığını söyledi.
BM'nin kurulduğu günden bugüne muhtelif coğrafyalarda sulh ve istikrara ehemmiyetli katkılar sunduğuna aksan önleyen Altun, adamlık dramları ve harpler karşısında örgütün DOĞRU eskiden ve çağ biilaç kaldığını, arsıulusal camianın beklentilerini karşılayamadığını, hasebiyle BM'nin bulunan yapısının değişmesi icap ettiğini anlattı.
"Küresel sistemde değişikliğe ihtiyacımız var"
Witwatersrand Üniversitesi Yönetim Fakültesi Öğretim Üyesi William Gumede, sanayileşmiş devletlerin kurallarının bilgili yer aldığı bulunan toptan sistemin eşitsizliğine dikkati çekerek, "Bu sistemde birtakımı devletler hukukun üstünlüğü dair elan denk diyebiliriz." dedi.
Gumede, bulunan sistemin, savaşlar, salgınlar ve finansal krizlerle bozulmakta bulunduğunu belirterek, "Değişen hayattaki bu şişman ipham simultane toptan sistemde değişikliğe ihtiyacımız var." diyerek konuştu.
BM'de gerçekleştirilmesi müstelzim reformun, sürekli üyelerin statüsü ve veto hakkının kaldırılması kabilinden tensikat içermesi gerektiğine ayraç fail Gumede, BM organizasyonunun tamamı devletlerin denk halde iştirak gösterdiği eksiksiz birlikte yapıya ulaşması icap ettiğini aktardı.
"Türkiye ve Güney Afrika, BM reformu dair benzeri boşluk açısına sahip"
Laher, Türkiye ile Güney Afrika'nın BM reformu dair benzeri boşluk açısına erbap olduğuna değinerek, "Güney Afrika adına arsıulusal platformda, sulh ve güvenliğin, insanoğlu haklarının, demokrasinin, adaletin ve arsıulusal hukukun üstünlüğünün geliştirilmesine şişman ehemmiyet veriyoruz." halinde konuştu.
BM Güvenlik Konseyi'nin sürekli üyelerin çıkarları doğrultusunda cereyan etmiş yer aldığı düşüncesince arsıulusal barışın sağlanmasında nötr kaldığını anlatım fail Laher, Ukrayna'da yaşanmış olan krizin bu açıdan BM'nin bu nitelikteki çatışmalarla başa çıkmadaki etkisizliğine güzel birlikte kalıp oluşum ettiğini belirtti.
Laher, BM Güvenlik Konseyi'nde görüşülen gündemlerin ehemmiyetli bölümünün Afrika'da yaşanmış olan çatışmaları içermesine rağmen, kıtanın konseyde mutlak eğreti üyeyle özümleme edildiğine dikkati çekerek, "Afrika ve Latin Amerika, BM Güvenlik konseyinde sürekli adına özümleme edilmeli" ifadesini kullandı.
"BM rakiplik halindeki üyelerin çıkarları hasebiyle felce tutulmuş durumda"
Swanepoel, BM'nin akıbet 77 yılda yaşanmış olan jeopolitik ve iktisadi dönüşümlerden etkilenmemesinin muhtemel olmadığını vurgulayarak, BM'nin eksiksiz iktisap etmek istiyorsa bunu elden coğrafi alana ilişkin üyelik açısından değil, jeopolitik doğrulum ve kültürel ağırlık açısından da gerçekleştirmesi icap ettiğini savundu.
BM'nin "parlak günlerine" dönmesi düşüncesince çabucak birlikte düzelti yapması gerekliliğinin bundan böyle âlemşümul adına onama edildiğine ayraç fail Swanepoel, "Dünya genelinde bu organizasyonun çatışmaları bloke etmek ve halletmek düşüncesince ehliyetli çabayı göstermediği algısı oluşmakta. Doğrusu BM rakiplik halindeki üyelerin çıkarları hasebiyle felce tutulmuş durumda." dedi.
BM'nin kurulduğu 1945 senesinde Afrika ülkelerinin şişman çoğunluğunun serbest olmadığına fakat bu durumun bundan böyle değiştiğine ve Afrika ülkelerinin kararları tesir kapasitesine erbap olduğuna yer veren Swanepoel, Afrika'nın bundan böyle esnetilmiş birlikte BM Güvenlik Konseyi ortamında minimum 5 sürekli üyeyle özümleme edilmesi icap ettiğini söyledi.
"Hepimiz toy birlikte evren arıyoruz"
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şuay Nilhan Açıkalın da dünyanın baş döndürücü aktörlü birlikte krizin ortamında bulunduğunu vurgulayarak, bundan böyle dünyanın 50 sene öncesine gereğince baş döndürücü ayrımlı parametrelere erbap olduğuna dikkati çekti.
Açıkalın, BM Güvenlik Konseyi'nin bu kaotik ortamda arsıulusal sistemin beklentilerini karşılayamadığına değinerek, "Bugün dünyanın ve arsıulusal camianın tümünü havi ve devim bilimi birlikte halde devim bilimi sistemlerle hal üretmemiz gerekiyor." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın BM içerisinde adaletli özümleme eşitliğine alakadar toy birlikte modeli rastgele fırsatta gündeme sunduğunu hatırlatan Açıkalın, "Hepimiz bizleri elan farklı, elan adil, elan denk ve elan barışçıl birlikte halde birlikte araya getiren toy birlikte evren arıyoruz." halinde konuştu.
Panelin moderatörlüğünü önleyen Bayram, elan geçmiş Arjantin, Fransa, İngiltere, Norveç, İsveç ve Hollanda'da meydana gelen bu panel serisinin, doğacak ay Almanya, Güney Kore, Japonya, İspanya, Rusya ve ABD'de düzenleneceğini belirtti.
Bayram, "Bugün burada planlı panel, umumi adına Afrika kıtasının, özelde ise Güney Afrika Cumhuriyeti'nin BM reformu mevzusundaki konumunun yanı sıra, Türkiye'nin bu pozisyona katkısını ele alması ve Türkiye ile Güney Afrika'nın bu düzelti dair kuma birlikte perspektife ulaşmasının şeklini tartışması açısından önemlidir." ifadesini kullandı.