Londra
Trafalgar Meydanı'nda birleşen göstericiler, Başbakanlık ve Parlamentoya yürüyerek, İngiltere'nin birliğini yıldırma ettiğini savundukları protokolün iptalini istedi.
Bandoyla giden göstericiler, "Kuzey İrlanda Protokolü'nü durdurun", "Birlikte olursak ayağa kalkar, bölünürsek düşeriz" ve "Kuzey İrlanda, AB değil İngiltere" mukayyet döviz ve pankartlar taşıdı.
Yol üstünde mevcut Birinci Dünya Savaşı Anıtı'na çelenk koyan göstericiler, Başbakanlığa taleplerinin mukayyet bulunduğu ortak betik verdi.
"Birlik dağılır" uyarısı
Bir kılık AA muhabirine, eylemle Birleşik Krallık'ın birliğini korumaya bulunan desteklerini ifşa etmek istediklerini belirterek, "Birleşik Krallık; İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'dan oluşuyor. Dördü de Birleşik Krallık'ın bitirme dalında ve hepsinin, Avrupa ve Güney İrlanda (İrlanda Cumhuriyeti) denktaş iş görmesi gerekiyor. Kuzey İrlanda da onların değil, Birleşik Krallık'ın ortak parçası. Kuzey İrlanda bire ortak muamele, bire ortak adalet ve bire ortak arsıulusal anlaşmaları adalet ediyor. Avrupa bunu dinlemeli ve buna gereğince cereyan etmeli." dedi.
Protokolün, adada çatışmaları mütemmim Hayırlı Cuma Anlaşması'yla çeliştiğini korumak için çaba sarfeden gösterici, Avrupa'nın ve Başbakan Boris Johnson'ın bunu bildirme etmesi icap ettiğini söyledi.
Başka ortak kılık de protokolün Kuzey İrlanda üstünde aksi tesiri bulunduğunu savunarak, Başbakanlığa ortak betik verdiklerini belirtti.
Tartışmalı protokol
Brexit Anlaşması'nın ortak parçası bulunan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık'ın parçası bulunan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticareti düzenliyor.
Protokole göre, Brexit'e karşın Kuzey İrlanda, AB'nin gümrük donanması kurallarına naşir olmaya bitmeme ediyor. Birleşik Krallık'ın art kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe naşir tutuluyor.
Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle Birlik yanlısı Protestanlar arasındaki mücadelesi sona erdiren Belfast Anlaşması (Hayırlı Cuma) gereği, kontrollerin yapılabildiği fiziksel ortak yağız sınırı oluşturulamıyor. Bu sebepten dolayı kontrollerin fakat denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulanmasında mesail yaşanıyor.
İngiltere, protokolün değiştirilmesini istese de AB, bunun benzer olmayacağını belirtiyor.
Protokolün ticarete dokunca verdiğini ve Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'taki konumunu yıldırma ettiğini korumak için çaba sarfeden Protestanların protokole için mart ve nisandaki gösterilerinde otobüs ve vasıtalar ateşe verilmişti. Protestoların Katoliklerle çatışmaları baştan başlatmasından ide edilmişti.
İrlanda sorunu
İngiliz imparatorluğunun önceki sömürgesi İrlanda adasından İngiltere'nin elinde artan bölümü yapılanma fail Kuzey İrlanda, 1960'lı zamanlardan 1998'e denli Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle bütünlük yanlısı Protestanlar arasındaki çatışmalara ve yıldırı vakalarına oyunluk olmuştu. 40 yıla yayılan ve "Sorunlar" niteleyerek anılan zamanlarda yıldırı vakalarında 3 bin 500 insan yaşamını kaybetmişti.
Ada fakat 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması ile sükunete kavuşurken, Kuzey İrlanda'da çatışan tarafların ortaklığına alakalı ortak diyalekt hile kurulması üstünde anlaşılmıştı.
Belfast Anlaşması yerine da tanıdık metinler, Kuzey İrlanda'da dakika yürürlükte bulunan diyalekt yönetimin önemli noktasını oluşturuyor.
Barış anlaşmasının üstünden sabık 20 yılı fazla süreye karşın, semt halkı ortada güvenlik ehliyetli yerine organizasyon edilebilmiş değil.