Kars
Kars'ın Kağızman ilçesinde mevcut Keçivan Kalesi'ndeki Tunçkaya köyüne, çevresi surlarla çevrilmiş kalenin kapısından antre yapılıyor.
Tunçkaya köylüleri, etraflıca senelerdir yalçın kayalıklar üstünde arazinin pozisyonuna gereğince nesir edilen ve halen kimi uğur kalıntılarının bulunmuş yer aldığı zamanı Keçivan Kalesi'nde yaşam sürüyor.
Yöre halkının iskân namına ortak tane antre kapısı bulunan surlarla çevrilmiş kale kapısını kullandığı köyde, cami, kilise kabil kimi zamanı yapıların kalıntıları da bulunuyor.
Yerleşim yerini çevreleyen surların kimi yerlerde viran halde yer aldığı 80 haneli "kale köy", alana mevrut evcil ve ecnebi turistlerin de beğenisini çekiyor.
Kafkas Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, AA muhabirine, Kağızman'ın 34 kilometre kuzeybatısında Aladağlar'ın eteklerinde Aras Nehri'nin elden kenarında mevcut Keçivan Kalesi'nde Tunçkaya köyünün olduğunu söyledi.
"Kale tarihin nice çağında yıkma edildi"
Kalenin kimler çeşidinden yapıldığının açık kendisine bilinmediğini tabir fail Arslan, şu detayları verdi:
"Çağdaş kaynakların anlatımından hareketle kalenin kuruluşunun Roma çağında yer aldığı için bahsedebiliriz. Hatta bu zamanda kale Artageria Kalesi kendisine adlandırılmaktadır. Keçivan Kalesi ilkin Abbasiler çağında Abbasi halifesi Ebu Cafer Mustansır Billah El-Mansur Bin Zahir'e ilişkin kendisine hükümranlık sürmüş, arkası sıra Moğol çağında Hulagu Han çeşidinden yıkma edilmiş ve kalede canlı insanoğlu katledilmiştir."
Arslan, kalenin devir zamane şişman tahribatlara sunulan kaldığını belirterek, Kanuni Sultan Süleyman'ın 1554 yılındaki Nahcivan Seferi esnasında Lala Mustafa Paşa çeşidinden kalenin fethedildiğini ve Osmanlı topraklarına müdahale edildiğini dile getirdi.
Evliya Çelebi'nin Keçivan Kalesi'nden bahsettiğine ayraç fail Arslan, "Evliya Çelebi, 1640 senesinde yaptığı seyahatinde bu kaleye de uğrar ve buradan 'Geçkovan', 'Dudman Kalesi' diyerek bahseder. 'Dudman' Osmanlıca ortak lafız olup, hanedan, aile, oymak manalarına gelmektedir. Buradaki Geçkovan ifadesinin giderek günümüze Geçivan, Keçivan çeşidine dönüştüğü direnerek muhtemeldir. " diyerek konuştu.
"Osmanlı döneminden kimi bakaya bulunuyor"
"Tek Kapılı Kale" kendisine da bildik zamanı binanın bünyesinde Osmanlı döneminden kalma gövde duvarlarının ortak bölümü ile gayrisıhhi yazma nişli mihrabı ile vasıl cami, ısıdam ve kilisecik kalıntılarının bulunduğundan bahseden Arslan, şöyleki bitmeme etti:
"Bazı kaynaklarda kalenin doğusunda 12. çağ yapıtı ortak Selçuklu yahut Saltuklu kümbetinin varlığından bahsedilir. Hatta kümbetin gövde duvarları üstünde ejderha kabartmalarının yer aldığı güçlü tabir edilmektedir. Kümbete ilişik kitabenin ise Ruslar çeşidinden yöreye yerleştirilen köylüler çeşidinden söküldüğü ve burayı kendilerine ziyaretgah bitirdikleri belirtilmektedir. Ancak hakeza ortak kubbe günümüze ulaşamamıştır."
Tunçkaya Köyü Muhtarı Ahmet İnanç da zamanı ortak köyde yaşadıklarını anlattı.
Surlar süresince yaşam sürdüklerini kail İnanç, şunları aktardı:
"Çocukluğumuzda bura 'Geçivan' kendisine söyleniyordu. Köyümüz, 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı'ndaki şehidimiz Şevket Çil'in adıyla anıldı. Ondan sonradan Tunçkaya kendisine adı değiştirildi ve hakeza bitmeme etti. Ziyaretçiler turlarla geliyor ve buraları gezip bilim alıyorlar."