Tel Abyad
Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Levant Çalışmaları Koordinatörü Oytun Orhan ile Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Dış Politika Araştırmacısı Can Acun, Suriye gelişmelerinde varılan akıbet nokta, Ukrayna üstünden Batı bloku devletleri ile Rus ve Türk ilişkilerinin Suriye'ye yansımalarını AA muhabirine değerlendirdi.
Suriye'deki iç harp 11. yılını geride bıraktıAcun, Suriye'deki iç savaşı ve çatışmaları bitirecek, esas sorunlara çözüm sunacak müşterek politikacı sürecin işlemesi düşüncesince Astana ve Cenevre'de 2 ayrı politikacı girişimin bulunduğunu söyledi.
Astana bağlamında Türkiye'nin Rusya ve İran ile görüşerek acemi Anayasa inşası ile baş başa Suriye muhalefetinin bütünleşmiş olabildiği müşterek intikal hükümetinin oluşturulmasını hedeflendiğini tamlayan Acun, "Ancak şimdiye denli rejim, Rusya ve İran'ın Suriye’de esas amacı, politikacı çözüm değil askeri müşterek çözümdür." dedi.
Rusya’nın Ukrayna işgalinin Suriye'ye yansıması
Acun, Rusya'nın askeri imkanlarının ehemmiyetli müşterek tarafını Suriye'den Ukrayna'ya kaydırdığını belirterek, "Hem bağıl çağcıl askeri ekipmanları, görmüş geçirmiş tayyareci ve hususi kuvvetler kabil unsurları çekiyor bununla beraber Wagner'in alana aktarıldığını görüyoruz. Yine Esed diyetine dair unsurlarla ve Şii milislerin de Ukrayna'ya aktarılması yerinde askeri dengeleri etkileyecektir." sanarak konuştu.
Montrö bağlamında Rus gemilerinin boğazlardan geçişinin durmasının, Rusya'nın Suriye bağlamında askeri bütünleme imkanlarını kısıtlayacağını anlatım fail Acun, "Rusya'nın Ukrayna’ya başlatmış bulunduğu engelleme girişimi Suriye'yi ağırbaşlı anlamda etkileyecek. Ülkedeki kuvvet dengelerini ağız ağıza değiştireceğini öngörüyorum." ifadesini kullandı.
"Ukrayna savaşının en iri kaybedenlerinin başlangıcında Esed diyeti geliyor"
Acun, Rusya'nın ABD ilkin peyda etmek neredeyse Batı vatanlarını müşterek blok namına karşısına alması ve askeri, politikacı ve konuşu namına erek biçimine gelmesinin Rusya'yı Suriye'de de zayıflatacağının altını çizdi.
ABD'nin Rusya'ya ve onun müttefiki konumunda bulunan Esed diyetine dirlik aşırı henüz sertleşeceğini dile getiren Acun, bunun işaretlerinin görüldüğünü kaydetti.
Acun, Esed rejiminin, Rusya ve İran'ın da çabalarıyla arsıulusal meşruiyeti baştan edinim çabasının bundan sonra gereksiz müşterek hayalden ibaret bulunduğunu belirterek, "Ukrayna savaşının en iri kaybedenlerinin başlangıcında Esed diyeti geliyor." dedi.
"Esed diyeti çözümsüzlükte ısrar eden olursa da askeri tercihler değerlendirilebilir"
Acun, Rusya'nın diyet unsurlarını Ukrayna'ya harbe götürmesinin, ABD'nin diyete dirlik askeri etap yapmasını caba yanında getirebileceğini söyledi.
Bu durumun Türkiye açısından Suriye'de harekat bölgelerinin ötesinde acemi iri fırsatların olacağını tamlayan Acun, "Türkiye politikacı çözümü zorlamak, acemi müşterek kanun yapılmasını sağlamak, yasal muhalefetin mümkün acemi hükümete entegrasyonunu getirmek açısından eli aşırı henüz güçlendi. Özellikle Ukrayna savaşının uzadığı müşterek denklemde Esed diyeti çözümsüzlükte ısrar eden olursa da askeri tercihler karışma acemi olasılıklar değerlendirilebilir." biçiminde konuştu.
Orhan ise Esed rejiminin, ilkin askeri muhaliflerin kontrolündeki İdlib bölgesi ile yıldırı örgütü YPG/PKK'nın ele geçirdiği yerleri halen askeri yollarla arama ika inancının oluğunu anlatım etti.
Esed rejiminin, Rusya ve İran'ın yardımı ile askeri çözüm dair ısrar eden bulunduğunu vurgulayan Orhan, "Dolayısıyla bulunan sınırlar üstünden müşterek çözüme yanaşmıyor. Bu anlamda bakılınca Suriye krizinde politikacı çözüm müşterek kördüğümdür." sanarak konuştu.
Orhan, Suriye'de kördüğümü açılış dair içerideki aktörlerden artma Suriye krizinde sansasyonel aut faktörlerin arasındaki ilişkilerin henüz belirleyici olacağını aktardı.
ABD-Rusya, Türk-ABD ve Türk-Rus ilişkilerinin seyrinin önemine dikkati çekici Orhan, "İran'ın buradaki hedefleri ve endirekt namına da elbette İsrail'in Suriye üstünde İran ile savaşı kabil faktörler Suriye krizinin geleceğinde belirleyici olacak." ifadelerini kullandı.
"Suriye'de Ukrayna'ya krizinin ehemmiyetli müşterek tesiri olacaktır"
Orhan, Ukrayna krizinin Batı ve Rusya arasındaki çatlağı derinleştirdiğini belirterek, Suriye'de ABD ve Rusya ortada varılmaya çalışılmış bulunan uzlaşma çabalarına vuruş vurmasının bahis konusu olabileceğini vurguladı.
Türkiye'nin gine Ukrayna krizinde alacağı role ve konuma dair namına Türk-Rus ilişkilerinin Suriye bölgesinde ağırlık yaratacağını kail Orhan, "Sahadaki ağırlık dengesizlik yada iş birliğinin henüz da çoğalması biçiminde yansıyabilir. Bu sebeple Suriye’de Ukrayna krizinin ehemmiyetli müşterek tesiri olacaktır." dedi.
Orhan, ABD’nin yıldırı örgütü YPG/PKK ile bulunan ittifakını sürdürmesi ve Fırat'ın doğusundaki varlığını korumaya çalışmaya bitmeme edeceğini belirterek, bu semt üstünden Rusya’ya, Esad diyetine ve İran'a dirlik müşterek balans tevlit çabasının süreceğini aktardı.
ABD'nin Suriye meselesine ağız ağıza angaje olma dair çekincelerinin bitmeme ettiğini dile getiren Orhan, laflarına şöyleki sürdürdü:
"ABD'nin Rusya'ya dirlik Ukrayna ordusuna verdiği askeri desteğin müşterek benzerini Suriye'de muhaliflere dirlik ödeme olasılığı aşırı cılız gözüküyor. ABD'nin Suriye meselesine angaje olma dair çekinceleri bitmeme ediyor. ABD açısından Ukrayna meselesi Suriye’den henüz farklı."
"Ukrayna sonrası YPG/PKK ile Esed diyetinin müzakereleri sekteye uğrayacak"
Ukrayna'daki harp ile baş başa ABD-Rusya arasındaki çatlağın henüz da derinleştiğini kail Orhan, "Bu çatlağın elbette Suriye alanına beklenen yansıması olacak. Esad diyeti ile YPG/PKK ortada düzenlenen danışmalar sekteye uğrayacaktır." dedi
"Rusya'nın Ukrayna işgali Suriye'ye bulunan takdirini azaltacaktır"
Orhan, "Rusya, takdirini ve kaynaklarının ehemmiyetli müşterek tarafını Ukrayna'ya kaydırdı. Hatta Suriye'deki kimi askeri unsurları Ukrayna'ya kaydırdığına dair iddialar gır konusu. Bu sebeple Ukrayna işgali Rusya'nın Suriye'ye bulunan takdirini azaltacaktır." sanarak konuştu.
Orhan, Rusya'nın Suriye'den vazgeçeceği bu sahayı İran'a bırakacağı kabil yorumların da akıllıca olmadığını kaydetti.
İsrail’in Suriye'deki iklim operasyonları
İsrail’in ABD'yle müttefiklik birlikteliği içinde olsa da Orta Doğu'da Rusya'ya bulunan gereksinimi zımnında Ukrayna krizinde oranla yansız müşterek vaziyet aldığını tamlayan Orhan, ayrıca İsrail'in, Ukrayna ve Rusya ortada arabuluculuk konumuna soyunduğunu anlattı.
Orhan, İsrail'in bu kararlı tutumunun, Suriye'deki operasyonlarını eskiden bulunduğu kabil Rusya'nın müdahalelerine sunulan kalmadan sürdürebilmesine imkân sağlayacağını söyledi.