Cezayir
Cezayir'deki koloni yönetimi 5 Temmuz 1962'de sona ererken, Fransa'nın 132 sene devam eden işgali, Cezayir'in servetinin yağmalanması ve millî kimliğinin namevcut edilmesinin yanında peşinde 5 milyondan çok martir bıraktı.
Ülkede, bağımsızlığın 60. sene dönümünde muhtelif bölgelerde Fransız etkisine erinç maruz mücadelede gelinen bekçi tartışılıyor.
Tebbun, Fransız etkisine erinç kavga veriyor
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, Savunma Bakanlığı kabilinden çıkartılan "El-Ceyş" isminde sanlı mecmua düşüncesince kaleme almış olduğu yazıda ülkedeki Fransız etkisine ayraç etti.
Tebbun, "Başta terbiye kazanmak kıl payı ayrıcasız herhangi müşterek alanda, ülkemizin istiklal ondan sonra erinç karşıya kalmış olduğu hali unutmamalıyız." ifadelerini kullandı.
Cezayirlilerin koloni devrinde kıraat yazmadan yoksun bırakıldığını tamlayan Tebbun, o devre halkın kısaca yüzdelik 90'ının kıraat yuvarlak bilmediğine dikkati çekti.
Tebbun, "Yine de Cezayirliler süresince bulunmuş olduğu şartlarla yüzleşerek, zorluklara erinç kavga verdiler." değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Tebbun dönemi, müşterek taraftan Fransa ile ilişkilerde aykırı izahat zımnında gerilime oyunluk olurken, öteki taraftan Gençlik ve Spor Bakanlığı, Mesleki Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve akıbet şekilde Kültür ve Sanat Bakanlığının yazışmalarında, açıklamalarında ve tabelalarında Fransızca hesabına Arapça kullanılmaya başlandı.
Cezayir'in üçte bir tanesi Fransızca konuşuyor
Cezayirli müverrih Amir Rahile, AA muhabirine, Fransa'nın koloni periyodunun ülkedeki eğitimi ve kültürel yapıyı elbette etkilediğini anlattı.
Rahile, "Fransa'nın 1830 senesinde Cezayir'i sömürgeleştirdiği yetkin kıraat yuvarlak payı yüzdelik 90'dı, 1962'de ülkeyi vazgeçme ederken kıraat yuvarlak payı yüzdelik 10'a denli düşmüştü." dedi.
Fransa'nın Cezayir'de "yerleşimci sömürgecilik" yaptığını vurgulayan Rahile, Fransa'nın "Cezayirlileri Avrupalılaştırma hedefi taşıdığını" dile getirdi.
Rahile, "Fakat Fransa, bu projesi karşısında İslam'ı ve Arapçayı buldu. Bu sebeple İslam'ı ve Arapçayı kısıtlayarak hesabına Fransızcayı yaymaya çalıştı." sanarak konuştu.
Fransa'nın koloni dönemindeki etkisine Cezayir halkının erinç koymaya çalıştığını anlatım fail Rahile, bundan dolayı başıboş terbiye verilmeye başlandığını aktardı.
Uluslararası Frankafoni Örgütünün bu sene açıklamış olduğu verilere göre, Cezayir'deki 45 milyon nüfusun kısaca 15 milyonu Fransızca konuşuyor.
İngilizceye yönelim
Cezayir'de akıbet zamanlarda nice bakma Fransızca hesabına Arapça kullanımına geçerken, eğitimde İngilizceye toprak verilmesi de gündemde.
Cumhurbaşkanı Tebbun, Bakanlar Kurulu toplantısının peşi esna 19 Haziran'da meydana getirdiği açıklamada, rüştiye düzeyinde İngilizce eğitimine başlanacağını duyurdu.
İngilizcenin toptan müşterek anahtar bulunduğunu tamlayan Cezayirli müverrih Rahile, Cezayir'de İngilizcenin Fransızcanın yerini almış olduğu yönündeki söylemlerin ise şimdi hakikatı yansıtmadığını dile getirdi.
Rahile, terbiye uzmanlarının da İngilizcenin Fransızca hesabına ikame edilmesinin benzer bulunmadığı ve ülkenin gerçeğiyle uyuşmadığı görüşünü taşıdığını aktardı.
Bağımsızlıktan beri anahtar meselesinin gündemde olduğuna dikkati çekici Rahile, 70 ve 90'lar ortada Fransız tesirini sınırlama önerisinin meşrut olduğunu, ilmî ve bilimsel niteliği bulunan çalışmalara mebni değil de Fransa'yla ilişkilerdeki gerilimlerle irtibatlı halde ilerlediğini söyledi.
Cezayir Ulu Camii'nin simgesel anlamı
Cumhurbaşkanı Tebbun, Ağustos 2020'de Cezayir Ulu Camii'nin açıldığını duyurdu. Yetkililer, bu caminin, Suudi Arabistan'daki Mescid-i Haram ile Mescid-i Nebevi'den sonradan dünyanın üçüncü iri camisi bulunduğunu belirtti.
Caminin yapıldığı başşehir Cezayir'in El-Muhammediye Mahallesi'nin seçiminin de simgesel müşterek manası vardı. Cami, Fransız Kardinali Charles Lavigerie namına 1886'da koloni devrinde nesir edilen misyonerlik mektebinin enkazı üstünde yükseltildi.
Chelef Üniversitesi Felsefe Profesörü Milud Belaleh, Cezayir Ulu Camii'nin kültürel, konuşu ve gezinsel boyutuna ek olarak, Haçlı koloni eğilimine erinç dini müşterek bayrak taşıdığını anlatım etti.
Belaleh, caminin, eskiden Haçlı işgaline ve Charles Lavigerie liderliğindeki Katolik inancını takrir girişimlerine erinç alevli direnişe delil bulunan müşterek kıran süresince nesir edilmesinin DOĞRU olmadığını dile getirdi.
Cezayir Ulu Camii'nin, Cezayir topraklarında put karşısında İslam dininin galibiyet işaretini haiz simgesel müşterek kermen bulunduğunu aktaran Belaleh, caminin adını Hazreti Muhammed'den düzlük mahallede yapıldığını, bölgenin Lavigerie hesabına Muhammediye Mahallesi şekilde anıldığını kaydetti.
Belaleh, Cezayir devletinin bağımsızlıktan beri sömürgeciliğin gaye almış olduğu etiket unsurlarını restore ika çabalarıyla ilgilendiren şekilde ise şurası söyledi:
"Cezayir, hala milletin ruhu olduğuna inanılmış olduğu Arapça ve İslam diniyle kültürel ve zamanı kimliğini güçlendirmeye çalışıyor."
"Sömürge karşısındaki kavga bitmeme ediyor"
Ülkedeki en iri İslami istekli öğür Barış Toplumu Hareketi Başkanı Abdurrezzak Mukri, 29 Haziran'daki açıklamasında koloni sürecini yücelten müşterek Fransız vekile "sömürgeye erinç mücadelenin bitmeme ettiği" ifadesiyle karşılık verdi.
Mukri, "Cezayir'de harp bitmeme ediyor, bunun gibiler, onları herhangi müşterek cephede yendiğimizi anlasınlar sanarak kültürel, konuşu ve tamamı bölgelerde mükemmel istiklal sağlanana denli da bitmeyecek." ifadelerini kullandı.
Fransız kültürüne bağımlılığın tezahürlerinin de bitmeme ettiğini kaydeden Mukri, bu durumun, talih kurumlarındaki görevlilerin yanında toplumdaki elit kesimlerin kişi aralarında ve çocuklarıyla Fransızca konuşmasında görme edildiğini aktardı.
Mukri, başkaca bu durumun, dü meslek Fransızca konuşmayı bilmeyen fakat babalarının ve dedelerinin dilini boşlama ederek dükkânının adını Fransızca yazan vatandaşta da görüldüğüne dikkati çekti.
