Dakar
Birleşmiş Milletler (BM), 2 Aralık 1949'da insanoğlu ticareti, eşeysel istismar, bebek iştirakçi çalıştırma ve güçlükle evlendirme derece köleliğin çağcıl formlarını bulunmayan etmeyi amaçlayan kanun tasarısını benimseme etti ve 2 Aralık evren genelinde "Köleliğin Kaldırılması Günü" yerine kutlanıyor.
AA muhabiri, Batılı güçlerin Afrika kıtasında asırlar boyu bitmeme ettirdiği köle ticaretine bağlı faaliyetlerini derledi.
Kölelik dendiğinde akla evvela mevrut Batılı güçler, 15'inci ve 19'uncu asır ortada milyonlarca Afrikalı yerliyi topraklarına ve sömürgelerine kullanmak düşüncesince birbiriyle yarıştı.
Batı Afrika, derinlemesine seneler köle ticaretinin anne durağı olurken, sağlam giriş döndürücü iklim sömürgelerini levent uzadıya Doğu Afrika ve Güney Afrika limanlarından da köleleri "Yeni Dünya"ya taşıdı.
Afrika'dan Atlantik Okyanusu ötesine taşınan kölelerin sayısı kemiksiz yerine bilinmezken, bu rakamın 25-30 milyon dolaylarında bulunduğu kestirim ediliyor.
Köle ticareti 15'inci yüzyılda Portekizliler kanalıyla başladı
Afrika'nın sağlam giriş döndürücü ülkesinde geçmişi milattan öncesine denli uzanan köle ticareti, çoğu kez savaşlarda yahut evcil el arasından tutsak edilerek ensesi kalın ailelere işlev geçirmek düşüncesince satılan kölelerden oluşuyordu.
Afrika kıtasına Avrupalıların fut basmasıyla kıtalar arası özelliğe munsap ve gemilerle kitlesel köle ticaretinin başladığı devre 15'inci asır oldu.
15. yüzyıla denli Doğu ve Kuzey Afrika'daki limanlardan besleme yerine gönderilen ve bağıl nice hakka eş bulunan köleler, Portekizlilerin Batı Afrika kıyılarında yakaladıkları bireyleri köle yerine satmaya başlaması ve derneşik seferler düzenlemesiyle acemi ortak ticaret yöntemini aldı.
Amerika'nın keşfi sonrasında ve Hollanda, İspanya, İngiltere ve Fransa derece devletlerin müstemleke yarışına girmesiyle üsera giderek anne ticaret ögelerinden birisi durumuna geldi.
Kölelerin hem okyanusu geçe hem de vardıkları topraklarda gördükleri adamlık dışı prosedür giderek köleliğe gönül rahatlığı tepkilerin artmasına ve 19'uncu asrın sonuna akıllıca köleliğin yasaklanmasına biçim açtı.
Batı Afrika kıyılarında köle ticareti düşüncesince en ortak tomar geçer limanlar Benin, Gana, Senegal, Gambiya, Kongo, Nijerya ve Angola'daydı.
Batı Afrika'dan kölelerin taşınmasında giriş görevi İspanyollar ve Portekizliler rollendirirken bu devletlere ahir yüzyıllarda Hollanda ve İngiltere eklendi.
Portekizlilerin, Batı Afrika sahillerinden alarak taşıdıkları kölelerin sonuç durağı ise çoğunlukla Brezilya, Karayip Adaları yahut Kuzey ABD oluyordu.
Bir ağababa yanıt 25 köle
17'nci asrın başına gelindiğinde İtalya, İspanya ve Portekiz'deki köle pazarlarında satılan kölelerin sayısının 50 bin yöresinde bulunduğu kestirim ediliyor. O devirde köle tüccarlarının ortak at karşılığında 25-30 köle sattığı belirtiliyor.
17. yüzyılda Orta ve Batı Afrika'dan köle taşımaya süregelen Fransız tüccarlar, henüz sonradan Afrika'nın doğusundaki Madagaskar'da da ticari üsler elde etti.
Fransızlar, 17. ve 18. yüzyılda Morityus ve Reunion adalarına götürdükleri kölelerin iri çoğunluğunu ise Madagaskar'dan getiriyordu.
Fransızların taşımış bulunduğu kestirim edilen köle sayısı ise kısaca 2 milyon.
Köle ticaretinin en ehemmiyetli merkezlerinden Goree Adası
Senegal'in başkenti Dakar açıklarındaki Goree Adası da Batı Afrika'daki köle ticaretinin en ehemmiyetli merkezleri ortada toprak alıyor.
Portekizlilerin 1450'de önemsiz ortak taş kilise düz yazı ederek yerleşime açmış bulunduğu Goree Adası, 1677'de Fransa'nın kontrolüne geçti. Fransa'nın adadaki hakimiyeti, 1960'ta Senegal'in bağımsızlığını kazanmasına denli bitmeme etti.
UNESCO koruması altındaki talibi bugünkü dokunaklı şöhretine kavuşturan ise 1780'de düz yazı edilen "köle evleri" oldu.
Kıtanın gün batısı kabilinden birleşen Afrikalılar, acemi dünyaya yapacakları seyahat önceleri bu evlerde keyif durumları, gözyaşı ve boylarına gereğince birbirlerine zincirlenerek haftalarca bekletildi.
Bazı köleler, köle evinin okyanusa oluşturulan kapısından, Portekizce de "yüzen mezar" manasına mevrut "Tumberio" isminde gemilere bindirilerek Avrupa ve Güney Amerika'ya gönderildi, birileri köle pazarlarından 1 kilo düğü yahut kumpir karşılığı satıldı birileri da yapım ve ev işlerinde çalıştırıldı.
Köle tüccarlarının kavuşma noktası bulunan Goree Adası'nda, milyonlarca Afrikalının köle yerine alınıp satılmış bulunduğu kestirim ediliyor.
Üç köşeli ticaret ve İngiltere
Avrupa'daki Nantes, Rochelle, Bordeaux, Liverpool, Bristol, Amsterdam, Lizbon limanlarından koruyucu gemilerin, Afrika'nın muhtelif yerlerinden birleşen güre ve dosdoğru köle adaylarının sergilendiği Goree Adası'na geldiği biliniyor.
Erkek kölelerin "değeri", boyları, kiloları ve adale durumlarına gereğince belirlenirken, avrat ve kollar da ise ölçüt diş ve umumi keyif durumlarıydı.
Afrika, Avrupa ve ABD kıtaları ortada gerçekleşen kabak bap ve kölelerin satılmasıyla meydana getirilen üç köşeli ticaret, beniz senelerce Fransa, Portekiz, İngiliz ve Hollandalılar kabilinden sürdürüldü.
Avrupa'dan getirilen mahsulat üsera karşılığında buraya bırakılırken, Batı Afrika'dan tahsil edilen üsera de kabak bap karşılığında Amerika'daki ekincilik arazilerine taşındı.
İngiltere'nin Amerika'da kurduğu acemi kolonilerine taşımış bulunduğu kölelerin çokları da Batı Afrika'dan geldi.
İngiltere, Afrika'da ilginin giriş döndürücü bulunduğu kumaş, bakır ve barut derece maddeleri buraya bırakırken, karşılığında köle aldı. Karayip Adaları'na ve Amerika'daki İngiliz kolonilerine taşınan kölelere yanıt ayrımsız gemiler bu kere de Avrupa'ya buralarda yetişen kabak maddeyi götürdü.
Güney Afrika'ya evvela mevrut müstemleke ülkesi Hollanda
Birçok Avrupa ülkesinden henüz evvela Afrika'da müstemleke kuran Hollanda, Güney Afrika'ya evvela mevrut müstemleke ülkesi olma hususi durumunu taşıyor.
Güney Afrika'daki Hollandalı sayısı 1652'de hemen 90 kişiyken bu skor 1795'te 16 bine ulaştı. Aynı sene Hollandalılar kabilinden bu ülkede köleleştirilen Güney Afrikalı sayısı ise 16 bin 839'a yükseldi.
Güney Afrika'yı köle ticaretinde özek yerine kullanan Hollanda, ilkin Cape Town'da toplamış bulunduğu köleleri gemilerle ABD ve Avrupa kıtalarına götürdü. Tarihçilere göre, 1795 senesinde Cape Town'un nüfusunun üçte ikisi kölelerden oluşuyordu.
Almanların müstemleke başkenti Tanzanya
Almanların Doğu Afrika'daki müstemleke yönetiminin başkenti bulunan Tanzanya'nın Bagamoyo kasabası, "Alman Doğu Afrikası" yerine bilinen bugünkü Tanzanya, Ruanda ve Burundi'nin iri yönünü içerisine meydan müstemleke yönetiminin başkentliğini yaptı.
Köle ticaretinin anne merkezlerinden bulunan Bagamoyo, Zanzibar Adası'na yakınlığı dolayısıyla mühim ciddiyete sahipti ve 17'nci yüzyıldan 19'uncu asrın sonlarına denli iri seviyede Umman Sultanlığı'nın kontrolü altında kaldı.
17'nci asır öncesinde birtakımı besin maddelerinin taşımacılığının yapıldığı Bagamoyo, bu tarihten sonradan Avrupa ve Amerika'da kalan köle ve fil doğurgan ihtiyacının karşılanmasında geçer acemi ortak özek oldu.
Afrika'nın iç kesimlerinden sahile getirilen üsera ara sıra aylarca ara sıra de senelerce seyahat gerçekleştirmek zorundaydı. Bitkin sakıt ve hastalanan üsera yola bitmeme edemeyecekleri anlaşıldığında öldürülüyordu.
Kölelere biçim süresince ayakta kalmaları ve erke toplamaları düşüncesince ise "bitter kola" ismindeki ortak cins incir yediriliyordu.
Doğu Afrika'da 19'uncu yüzyılda topraklarından koparılan Afrikalı kölelerin yüzdelik 23'ü Arabistan, İran ve Hindistan'a, yüzdelik 18'i Güney Afrika ve Amerika'ya, yüzdelik 6'sı ise Fransızların diyabet hastalığı kamışı tarlalarında çalıştırılmak kıl payı Reunion Adası'na ve Morityus'a götürüldü.
Köle ticaretinin unutulan merkezi Kamerun'daki Bimbia Limanı
Kamerun'un Limbe şehri civarlarında mevcut "Bimbia köle limanı", kıtalar arası köle ticaretinin yüzdelik 10'unun yapıldığı özek bulunmasına karşın köle ticareti tarihinde unutulan merkezlerden biri.
Kamerun kabilinden millî miraslar arasına tahsil edilen Bimbia köle limanı, ayrımsız sürede emektar ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ve adlı sanlı musiki yapımcısı Quincy Jones derece ünlülerin atalarının köle yerine ABD kıtasına gitmeden eskiden sonuç durağı.
Afrika kıtasının değişik bölgelerinden ABD kıtasına geçmek kıl payı getirilen kölelerin bağlandığı zincirlerin ve zindanların kalıntılarını dakika de kullanmak mümkün.
Bimbia Limanı üstünden ABD ve Avrupa kıtasına götürülen kölelerin sayısı milyonlarla anlatım ediliyor.
