Dünyanın nice alanında bulunduğu üzere Türkiye'de de KKKA'nın endemik ortak çor durumuna geldiğine dikkat çekici uzmanlar, vatandaşları uyarıyor. Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları-Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurcan Baykam, KKKA vakalarının görülmesinin beklendiğini belirterek hastalıktan dehalet metodları ile ait bilim verdi.
KKKA hastalığının yönetiminde üç ehemmiyetli noktanın bulunduğuna aksan karşıcı Prof. Dr. Baykam, “Birincisi insanoğlu vücuduna yapışan keneler marifetiyle bulaşıcı virüsün bulaşını önlemek. İkincisi hastalığın er tanınması ile ait hem halkın hem afiyet personellerinin duyarlılığını artırmak. Üçüncüsü de tanılama yahut ön tanılama konan hastalara muktezi tıbbi müdahaleyi yapmak” dedi.
Nisan ayında başlamış bulunan kene vakalarının Eylül ayına denli bitmeme edebildiğini tamlayan Baykam, bu zamanda başta hayvancılıkla uğraşan, toprak ve bahçeye revan şahısların kenelerin vücutla temasının olmayacağı biçimde tedarik almaları düşüncesince çağrıda bulundu. Kenelerin uçmadığını, yayan insanoğlu vücuduna çıktıklarını özetleyen Baykam, şahısların tevakki etmek düşüncesince pantolonlarının paçalarını çoraplarının içine sokarak kenenin vücuda yapışmasını önleyebileceğini tabir etti.
"Vücutta ne denli endamsız tutunursa virüsün geçişi de o denli azalır"
Tarlada yahut bahçede çalışanların evlerine dönüşlerinde vücutlarına kene yapışıp yapışmadığını arama etmeleri düşüncesince çağrıda mevcut Baykam, “Çünkü keneler vücutta ne denli endamsız tutunursa virüsün geçişi de o denli azalır. Kenenin vücuttan doğrudan uzaklaştırılması gerekiyor. Ayrıca keneye örtüsüz elle dokunulmamalı. Elimizde ortak ellik ve ya güpür parçası olmalı. Onunla epilepsi vücuttan uzaklaştırmalıyız. Kenenin vücuttan uzaklaştırılmasında en ülkü formül ise pens. Ama anca ahval olmakta ki kene disiplin tutunduğunda arada sırada çıkaramayabiliyoruz. O devir da ortak afiyet kuruluşuna değişik ivedilikle keneyi çıkarttırmalıyız” diyerek konuştu.
"Kırsala bulunan arzu dolayısıyla olaylarda çoğalma var”
2002-2003 yılından itibaren Türkiye'de bu hastalığın vakalarının izleme edilerek tanısının konduğunu özetleyen Prof. Dr. Nurcan Baykam, “Vaka rakamları seneler içinde ilkin çoğalma gösterdi. Sonra bilincin artması, camianın eğitimi, bakanlığın almış bulunduğu önlemler ve hayvanların ilaçlanması derken fenomen sayılarında ortak düşme sağlandı. Ama sonuç çağda pandeminin etkisiyle yerleşme noktasında kırsala bulunan arzu dolayısıyla olaylarda az buçuk çoğalma var” halinde konuştu.
"Bu zihin değişikliği pandemi ile karın başa geldi"
Pandeminin toplumda olaylara karşı ortak zihin artışı sağladığını kaydeden Baykam, şunları kaydetti:
“Artık topu topu evren ortak müstevli hastalığa karşı hâlâ duygun duruma geldi. Bir enfeksiyon hastalığından korunmaya müteveccih tahsil edilen tedbirlerin ne denli ehemmiyetli bulunduğunu gördü. Bunların fazlalık adına yansıyacağını düşünüyoruz. İnsanlar pandemi çağında güneş tacı virüse gösterdiği hassasiyeti ortak KKKA düşüncesince kene ile değini noktasında benzeşim önlemleri almakta da ayrımsız hassasiyeti gösterecek. Bu zihin değişikliği pandemi ile karın başa geldi. Umarız fenomen rakamları hâlâ da azalacak. Hem kene temasını en organ indirmek, hemde keneyi çabucak vücuttan uzaklaştıracak önlemleri almalıyız.”
"Şikâyetleri olanlar afiyet merkezlerine çabucak başvurmalı"
Covid-19 ve KKKA'nın önceki karın bulgularının birbirine benzediğine ayraç fail Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları-Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurcan Baykam, “Covid-19 pandemisini yaşıyoruz. Sonlarına da geliyoruz inşallah. Burada önceki karın bulguları birbirine karın döndürücü benziyor. Çünkü Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı'nda da önceki bulgular karın ağrısı, ateş, halsizlik, vücutta adale ağrıları, beden ağırısı, bulantı, arada sırada ishal, gözlerde ve yüzlerde kızarıklık. Birçok hastalıkla bu bulgular görülebilmekte. Covid-19'da da ayrımsız bulgular ilkin görülebilmekte. Bu sebeple bu şikâyetleri olanlar afiyet merkezlerine çabucak başvurmalı. Ayrıca afiyet kuruluşlarına başvuran hastalar hayvancılıkla uğraştığını, kene ile temasım olabileceğini tabir ederek kesinlikle hekimleri uyarmalılar. Hekimlerimizde başta bu mevzuda farkındalıkları efdal olmalı ve duygun olmamalılar. Benzer şikâyetlerle mevrut pestil kesinlikle sorgulanmalı, zira er tanılama karın döndürücü önemli. Erken tanılama konduğunda başka bulaşları önleyeceğimiz üzere çabucak müstelzim tedavilerde yapılabilir" ifadelerini kullandı.
Muhammed Muttalip Yalçın - Bülent Özkaleli
