İstanbul
Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) üyesi ve çandır yaşamı biyoloğu Dr. Deniz Mengüllüoğlu, istikrarsız yağmur rejimleri, yağışsızlık ve habitatlardaki değişimlerin fil popülasyonu düşüncesince şişman dava oluşturduğunu belirterek, "Fillerin namevcut olması, gıda zincirinin kopması ve fillere yayımcı ekosistem tiplerinin ekolojik fonksiyonlarını ve çeşit çeşitliliğini kaybetmesi anlamına geliyor." dedi.
IUCN'nin "Tehdit Altındaki Türler Kırmızı Listesi"nde mevcut fillerin mütenakıs popülasyonuna dikkati döşemek düşüncesince 2012'den beri 12 Ağustos, "Dünya Fil Günü" kendisine kutlanıyor.
Birliğin 2016'da yayımladığı Afrika Fili Durum Raporu'na göre, 2006-2016'da kıtada neşeli fil sayısı 111 bin azalarak 415 bine geriledi.
Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfının verilerine mucibince ise asrın başlangıcında 100 bin yöresinde bulunan Asya fillerinin sayısı dakika 50 bine denli düştü.
"Dünya Fil Günü" hasebiyle AA muhabirinin sorularını cevap veren Mengüllüoğlu, dakika "Afrika savan fili", "Afrika orman fili" ve "Asya fili" kazanmak kıl payı üç fil türünün olduğunu belirtti.
Afrika savan filinin IUCN'nin al sıralamasında "tehlikede", Afrika orman filinin ise "kritik derecede tehlikede" kategorisinde toprak aldığını bildiren Mengüllüoğlu, evcilleştirilebilen ortak tane fil şekli bulunan ve eskiden Mezopotamya'dan başlayarak Java'ya denli çözülüm yayınlayan fakat şu an Hindistan ve Sumatra ortada aşırı modüler biçimde neşeli Asya filinin de ayrımsız listede "tehlikede" kategorisinde olduğunu aktardı.
"Fil varlığı sona eren bölgelerde biyoçeşitlilik çöküşü yaşanıyor"
Fillerin bulundukları oturma ve ekosistemlerde ekolojik mühendis rolünü canlandıran olduklarına ayraç fail Mengüllüoğlu, şunları söyledi:
"Habitatları yıkıp baştan düz yazı ediyor, yüzlerce türden nebat tohumunu ırak noktalara taşıyor, öteki yüzlerce aktif şekli düşüncesince yaşayacak müstevi hazırlıyor ve yağışsız zamanlarda hayat deposu bulunan su sağlıyorlar. Afrika savan filleri, onlarca türden ve rakamları milyonlarla anlatım edilen antiloplar, zebralar, kemirgenler, kuşlar, sürüngenler, kurt türleri ve bunların avcıları bulunan yüzlerce türden etobur aktif düşüncesince yaşayacak müstevi sağlıyor. Kendilerinin yaptığına ek olarak, bu türleri de ortama çekerek natürel gübreleme, tohumlama, otlama kıl payı faaliyetleri artırdıklarından aşırı varlıklı ortak meslek oluşturuyorlar."
Afrika orman filleri ve Asya fillerin ise ekecek taşımaya ekleyerek ormanlarda efsanevi otobanları denebilecek yollar, tatil ve otlama noktaları bulunan serbest orman içi açıklıklar oluşturduğunu dile getiren Mengüllüoğlu, bu yol ve açıklıkların yüzlerce değişik çeşit kabilinden besin, su ve ayrıca hayat düşüncesince aşırı ehemmiyetli bulunan sodyum klorür ve minerallere erişebilmek amacıyla kullanıldığını, böylelikle faziletkâr çeşit çeşitliliği ve karmaşa ortak gıda zincirinin desteklendiğini vurguladı.
Mengüllüoğlu, "Dolayısıyla filler zamanı ve gündeş dağılımlarında dirim bilimsel çeşitliliği faziletkâr ve gıda zincirinin kusursuz anlamıyla işlediği sistemler oluşturmaktadır ve korunmaları hoppadak kendileri açısından değil ayrıksı yüzlerce, ihtimal binlerce çeşit açısından aşırı önemli." değerlendirmesinde bulundu.
Fil nüfusunun azalmasındaki en ehemmiyetli etkenleri, fil doğurgan gayeli gümrüksüz avcılık ve hayat alanlarının namevcut olması halinde sıralayan Mengüllüoğlu, şu biçimde bitmeme etti:
"Savanların çoğunda su varlığının müsaade verdiği biçimde ekincilik ve ya hayvancılık yapılıyor. Bu da şimdi ortak tomar insan-yaban yaşamı çatışması demek. Geçmişte yağışsız ve yağışlı dönemlere mucibince huruç fail antilop sürüleri daim ayrımsız yerde yerel otlatma sayesinde verimsizleşen bu yerlere gelmeyi yeğleme etmiyor. Aşırı yerel otlatması ve rakiplik sayesinde habitatlar bolluk ve verimliliğini yitiriyor, yabanıl otobur popülasyonları azalıyor. Aslan, pars, çita ve benekli andık kıl payı şişman etobur türleri yerel türlere yöneliyor ve sonları gebertilmek oluyor. Korunmayan ve fil varlığı sona eren bu tip bölgelerde kusursuz anlamıyla ortak natürel gıda zinciri ve biyoçeşitlilik çöküşü yaşanıyor."
"En aşırı etkilenenler kumluk vahalarında yaşayanlar"
Küresel hava değişikliğinin filleri göçe zorladığını, huruç rotalarının ise işlevsiz bir vaziyete gelebildiğini özetleyen Mengüllüoğlu, "Asya'daki küçük mahfazalı bölgelerde neşeli ve huruç edemeyen fil sürüleri, süresi uzayan yağışsız dönemler hasebiyle mahfazalı alanları bırakma kılmak ve milyonlarca insanoğlunun yaşamış bulunduğu iskân yerlerinin kenarlarından geçerek sakıncalı göçler gerçekleştirmek durumunda kalıyor. Geçtiğimiz sene Çin'in Yunnan alanında neşeli ve 17 filden oluşan sürünün 500 kilometrelik güvenilmez göçü, evren gündeminde serbest toprak bulmuştu. Göç nedenlerinin kusursuz kendisine ne bulunduğu kestirilemese de araştırmacılar, fillerin korunaklı ortak düzlük bulma umuduyla huruç ettiğini kestirim ediyor." halinde konuştu.
Dengesiz ve kestirim edilemeyen yağmur rejimleri, bunu strateji fail kuraklıklar ve habitatlardaki değişimin başta huruç edemeyen ve mahfazalı düzlük adalarına sıkışmış fil popülasyonu düşüncesince şişman dava oluşturduğuna yer veren Mengüllüoğlu, kumluk sınırları ve Namibya kıl payı yağışsız ülkelerdeki çöllerin vahalarında neşeli fillerin kuraklıktan en aşırı etkilenenler olduğunu, kesat ve yağışsızlık hasebiyle kudretsiz düşerek öldüklerini, yavrularını kaybedebildiklerini söyledi.
Fillerin korunmasına katkıda mevcut kazanmak amacıyla mahfazalı bölgelerin çevresinde sakıncasız huruç koridorlarının oluşturulması icap ettiğini tamlayan Mengüllüoğlu, laflarını şu biçimde tamamladı:
"Bölgede neşeli halkın, fillerin huruç davranışı karşı daim bilgilendirilmesi ve huruç esnasında fillerin durup tatil ve nemalanmak düşüncesince kullandığı ekincilik alanları ve iskân yerlerinde yarattıkları zararların hükümetler kabilinden karşılanması gerekiyor. Aksi takdirde halihazırda şişman ortak zılgıt bulunan yasadışı fil doğurgan avcılığına kurban gitmeleri ve ya ortak tane geçimi zirai ameliyat bulunan insanoğlu kabilinden öldürülmeleri bahis konusu olabilir. Fillerin yaşamış bulunduğu kesin dulda yerleri ile bunların çevresindeki tampon dulda bölgelerinin genişletilmesi ve insanoğlu baskısının azalması, gıda ve su kaynaklarının kifayetli düzeye yükselmesini sağlayacağından insanoğlu nüfusunun faziletkâr bulunduğu Güney ve Güneydoğu Asya'da fil göçlerinin ve çatışmanın azalması anlamına gelebilir."
