Diyarbakır'ın özek Sur ilçesinde mevcut Surp Giragos Ermeni Kilisesi 7 sene ilkin oyuntu vakaları esnasında yarıcı yıldırı örgütü çeşidinden iri hasar gördü. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın yenileme maliyetini üstlendiği Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürlüğü kontrolünde baştan restore edildi. Ortadoğu'nun en iri Ermeni ibadethanesi ve dini merkezi şekilde ikrar edilen Surp Giragos Kilisesi'nin açılışına Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Vali Münir Karaloğlu, Diyarbakır Ak Parti Milletvekilleri Mehmet Mehdi Eker, Ebubekir Bal ve Oya Eronat, 85. Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan, Surp Giragos Ermeni Kilisesi Vakfı Başkanı Ergün Ayık ile diyar içi ve diyar dışından mevrut baş döndürücü sayıda çağrılı katıldı.
“Terör örgütü dirlik ve barışına hayalet indirmek düşüncesince tahrip etti”
Açılış hitabı özne Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Diyarbakır ayrımlı kültürlere, inançlara ev sahipliği yapmış, medeniyetlerin beşiği olan, ülkemizin kadim şehirlerinden bulunduğunu kaydetti. Bakan Ersoy, “Farklı hars ve inançların yan yana arada dirlik içre yaşadığı, özgürcesine tapınma edebildiği Diyarbakır, nice kalburüstü yapıya da ev sahipliği yapmaktadır. Bu binalar ortada Surp Giragos Ermeni ve Mar Petyun Keldani kiliseleri de ehemmiyetli yan yana arazi tutmaktadır. Kültürel mirasımızın ehemmiyetli hazinelerinden bulunan bu dü yapı, maatteessüf geçtiğimiz yıllarda kentin dirlik ve barışına hayalet indirmek talip yıldırı grupları çeşidinden maksat alınarak tahrip edilmişti. Biz Anadolu'nun ciharıyek indinde mevcut ibadethanelerin, saygının ve aramızdaki kardeşliğin nişanesi olduğuna inanıyoruz. Unutmamalıyız ki ibadethanelere ve inançlara hürmet genişliğinde bunların korunması da o genişliğinde önemlidir. Biz bunu ayrımsız sürede öz sorumluluğumuz şekilde görmekteyiz. Bugün açılışını gerçekleştirdiğimiz Surp Giragos Ermeni ve Mar Petyun Keldani kiliselerinin restorasyonları da bu hata anlayışı çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede Surp Giragos Ermeni kilisesinde erte ritüel gerçekleşecek olmasından, terörün gayesi bulunan bu binanın baştan ibadete açılacak olmasından naşi kilise cemaatinin coşkusunu paylaştığımızı açıklamak isterim. Ortadoğu'daki en iri Ermeni Gregoryen Kilisesi bulunan bu binanın hoppadak kentteki yurttaşlarımız açısından değil Dünya kültürel mirası açısından da ne derece ehemmiyetli yan yana bina bulunduğunu biliyoruz. Yaklaşık 32 milyon liraya servet bulunan bu restorasyonların kültürel mirasın korunması hesabına baş döndürücü manalı yan yana emek vermek olduğuna inanıyorum” dedi.
"Devletimizin milleti ile yaptığı iri lisan ilişkisiyle teröre kat iri uğraş verildi"
Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu, Sur kazasının Sur içi bölgesi 2015-2016 yıllarında yan yana ayrılıkçı, yarıcı kıyıcı yan yana örgüt çeşidinden hem vatandaşların evleri barklarının, hem mukaddes mekanların, mabetlerin, camilerin, kiliselerin, zamanı yapıların, amme binalarının baş döndürücü ağırbaşlı tahribata uğradığını söyledi. Karaloğlu, "İşte o vakadan sonradan devletimizin milleti ile yaptığı iri lisan ilişkisiyle teröre kat sunulan iri yan yana uğraş ile ilkin semt temizlendi. Sadece Diyarbakır değil, ahit Türkiye'nin herhangi yan yana noktasında Allah'a hamd olsun huzurumuz ve güvenimiz kusursuz yan yana biçimde sağlanmış oldu. Sıra Sur'un ve bölgedeki zamanı yapıların ihyasına gelmişti. Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla, destekleriyle, onun bizlere sefer göstermesi ve enerji olmasıyla Sur bölgesindeki 6 mahallede yurttaşlarımızın evleri baştan nesir edildi. Vatandaşlarımıza doğrulama edildi ve yurttaşlarımız şu anda o toy evlerinde oturmakta. Bölgede tahrip edilen yakılan, yıkılan camilerimiz kiliselerimiz, hamamlarımız, zamanı yapılarımız, yetişek kurumlarımız baştan restore edildi, onarıldı ve ibadete açıldı, kullanıma açıldı. İşte o yapılardan yan yana tanesi Diyarbakır'ın en bayrak yapılarından yan yana tanesi bulunan Giragos Ermeni Kilisesi de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımızın 2019 senesinde envestisman programına alması ve finansmanının sağlanması ile beraberce Kültür Turizm Bakanlığımız Vakıflar Genel Müdürlüğümüz çeşidinden ihalesi yapıldı. Kontrolleri ve takip edeni yapılmış oldu ve ahit bu açılışa anık duruma getirildi” sanarak konuştu.
85. Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan, Surp Giragos Ermeni Kilisenin Ermenilere Allah'ın sunmuş bulunduğu bağış bulunduğunu kaydetti. Maşalyan, “Burada iri yan yana açım töreni kendinden zamanı yan yana ehemmiyet sunma etmektedir. İzde İstanbul ve ayrımlı yörelerden bu ehemmiyetli vakaya katıldığımız düşüncesince yüksek Allah'a hamd sunuyoruz. Her tapınağın ayrı yan yana kişiliği vardır, bu kilisede kişiliği bulunan yan yana tapınaktır. Şimdi değil fakat ilkin senelerde yan yana medeniyetin doruğu eriştiği en uç bekçi mabetlerinin görkemiyle oluşurdu. Bu sebepten dolayı insanoğlu sanatlarının ve zenginliklerinin topu topu olanaklarını tapınaklarını ihdas etmek ve azarlamak düşüncesince seferber ederlerdi. Çünkü emektar insanoğlu yaşamın kendilerine Allah'ın sunmuş bulunduğu bağış şekilde bilirlerdi, tapındıkları mabetleri ise tanrılarına onların yan yana armağanıydı. Çatışmalar kararında kilise kalıntıya döndü, fakat toy yan yana tamir düşüncesince bütçe hatırlamak olanaksız bulunduğu için gine resmi temasların kararında mahal ve kentçilik bakanlığından çıkarılan ödenekle kilisenin restorasyonu gerçekleşti. Bu açılışın Diyarbakırlı Ermeniler düşüncesince yan yana şenlik haset olduğuna on paralık şek yoktur. Diyarbakır'ın giderek eksilen Hıristiyan bakiyesi düşüncesince bu kilisenin açılışı yan yana dirilik suyu özelliği taşıyor. Ermeni dünyası içre Türk ve Ermeni ilişkilerinin geliştirilmesi açısından ehemmiyetli ve manalı ülfet mesajı içermektedir” biçiminde konuştu.
Murat Başal
