Giresun
Giresun'da, Tarım ve Orman Bakanlığına ilişkin namına çalışkanlık yayınlayan Fındık Araştırma Enstitüsü çeşidinden meydana getirilen icraat kararı yeni fındık çeşidi, "Çetiner" ismi ile tescillendi.
Enstitü Müdürü Aysun Akar, AA muhabirine, yeni fındık çeşidinin değişik bulunduğunun tespiti üstüne Giresun'un Bulancak kazasından alınarak enstitüye getirildiğini söyledi.
Verim ve nitelik nitelikleri itibarıyla meydana getirilen tetkikat sonucu, 2019'da yeni çeşidin tescil edilebilmekte olduğuna değişmeyen verildiğini özetleyen Akar, tescil düşüncesince Ankara'daki Tohumluk, Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğüne başvurma ettiklerini belirtti.
Akar, bahis konusu müdürlüğün dü sene süresince yeni tür fındığı incelediğine dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
"Yılda minimum dü kere tecrübe bahçesine gelip, makul zamanlarda çeşidimizin hasılat oluşumu, hasat devri kabilinden fenelojik niteliklerini izlem ettiler. Meyvelerden kalıp aldılar ve başvurumuzun doğruluğunu onayladılar. İki salname sürecin böylelikle bu senenin önceki aylarında üniversitelerden akademisyenlerin de katılımıyla birleşen alt kurul çeşidinden 'Çetiner' yeni ortak tür namına ikrar edildi ve tescili onaylandı. 'Çetiner' ismi ise ayıklanma ıslahı yöntemiyle bu çeşidi bulan araştırmacılarımızdan birinin soyadı. Ahde vefa namına düşündük ve 'Çetiner' adını makul bulduk."
Yeni çeşidin, Giresun yuvarlak fındığına benzeyen miktarda beyazlama durumuna eş şu demek oluyor ki çeper atma oranının faziletkâr bulunduğunun altını çizen Akar, "Kabuk kalınlığı, yuvarlak fındığa mucibince az buçuk henüz kalın. Bunun birlikte batın boşluğu iyice az, bu da aranan özelliklerinden biridir." dedi.
Akar, "Çetiner" çeşidinin doğurgan ortak tür bulunduğunu vurgulayarak, "Fındıkta çoğu kere ortak sene henüz çok ürün, ikinci sene henüz az verim elde ederiz. Tabii bunu kimi kültürel önlemlerle aşabilsek de bu periyodisite (yıldan yıla değişik verim) vakası fındık düşüncesince ehemmiyetli ortak özelliktir. Bu çeşidimizde ise bu özgülük 'yok denecek derece az' diyebiliriz." ifadelerini kullandı.
Söz konusu çeşidin er hasat edilebildiğine ayraç fail Akar, "Tombul yahut çakıldak çeşidi fındıkla kıyasladığımızda, henüz er hasat olgunluğuna erişiyor. Bir hafta derece henüz er hasat olgunluğuna gelip hasat edilebilir." diyerek konuştu.
"Don itibarıyla deniz boyu kesimde riski sıfır ortak çeşit"
Aysun Akar, bu çeşidin, Türk fındık çeşitleri ortada en er varaka açan tür bulunduğunu da vurgulayarak, şöyleki bitmeme etti:
"Belki 'erken varaka açtığına göre, bahar geç donlarına sunulan kalabilir' kabilinden ortak idrak mümkün lakin bu hakeza değil. Şunu vurgulamak isterim; bu fındık türünü dona sunulan kalmayan yerlerde, ilkin de deniz boyu kesimi düşüncesince referans ediyoruz. Don riski bulunan yerlerde referans edeceğimiz ortak fındık çeşidi değil. Sahil kesiminde de er yapraklandığı ve hasılat oluşturacak tomurcuğu bu yapraklar sardığı düşüncesince ortak nevi soğuktan koruyor. Don itibarıyla deniz boyu kesimde riski sıfır ortak çeşit."
İklimin, fındık tarımı meydana getirilen bölgelerde ne yönde değişeceğinin bilinmediğini tamlayan Akar, fındık ekincilik alanlarının da ısınacağı anlamında bilgiler bulunduğunu anlatım etti.
Akar, bundan dolayı de ortaya çıkardıkları yeni çeşitlerin iklime uyumluluğunu etraflıca vadeli düşündüklerine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"40-50 sene sonradan Doğu Karadeniz'in fındık ekincilik alanlarının elbette ortak iklime eş olacağını gerçekte hiçbirimiz bilmiyoruz. Belki o devirde er yapraklanan, er hasat olgunluğuna mevrut bu yeni çeşidimiz ön plana çıkmaya başlayacak. Bu açıdan er hasat hususi durumunun hava değişikliği sürecinde üstünlük sağlayabileceğini düşünüyoruz."
