Washington DC
ABD’nin 11 Eylül saldırılarından sonraları başlatmış olduğu "teröre gönül rahatlığı toptan savaş" siyaseti ve Amerikan ordusunun Afganistan'dan çekilmesi şişman seviyede tamamlansa da 20 salname politikanın ziyasız yüzü Guantanamo hapishanesi halen belirgin bulunuyor.
Hapishane, ABD'nin Donanma düşüncesince Küba'dan kiraladığı Guantanamo Körfezi'nde 20 sene evvela zaman kuruldu.
ABD, 11 Eylül 2001'de ülkenin bayrak binaları bulunan New York'taki Dünya Ticaret Merkezi kulelerine ve Savunma Bakanlığı (Pentagon) binasına planlı saldırıların peşi sıra evren hususiyet geçmişine "kara leke" kendisine kaydedilecek nezdinde etap attı.
Dönemin ABD Başkanı George W. Bush, "teröre gönül rahatlığı savaş" ismi altında ABD istihbaratı çeşidinden genellikle Orta Doğu ve Afrika’da terörle münasebetli oldukları iddiasıyla ele geçirilenlerin, ABD kanunlarının yargısal kendisine sağlamış olduğu haklardan faydalanmamaları düşüncesince Amerikan yargısının izin piyasası haricinde isticvap hücreleri ve hapishaneler kurdu.
Guantanamo hapishanesi de hukuksuz işkencelerin, nahak yere tutuklamaların ve savunmasız infazların yaşandığı en şişman ve henüz sonraları kâffesi tutukluların nakledildiği arazi oldu.
Guantanamo’nun kuruluşuna revan süreç
ABD’deki 11 Eylül saldırılarını yıldırı örgütü El Kaide üstlenirken ABD, teşkilat çeşidinden üs kendisine kullanıldığı nedeni öne sürülerek 7 Ekim 2001'de Afganistan’ı obstrüksiyon etti.
Bu işgalden endamsız müddet sonraları da Bush'un "teröre gönül rahatlığı toptan savaş" politikasının en ziyasız yüzü bulunan abuhava dışındaki hapishaneler kuruldu ve buralarda tutulanlara müteveccih azap muhtevalı sorgulamalar başlatıldı.
ABD ordusu çeşidinden ilkin Afganistan iktisap etmek kıl payı nice ülkede yıldırı şüphelisi kendisine ele geçirilen kişiler, işkencelerle sorgulanmak kıl payı ABD haricinde Amerikan üslerindeki isticvap merkezlerine ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) çeşidinden kurulan duyurulmayan hapishanelere nakledildi.
Bush yönetimi, 11 Ocak 2002'de Küba'nın Guantanamo Körfezi'nde mevcut ABD Donanma Üssü'nde yıldırı şüphelilerinin tutulacağı nezdinde hapis kurduklarını açıkladı. Ancak Guantanamo yıldırı şüphelilerinin tutulduğu yegâne hapis kendisine bilinse de Tayland ilkin iktisap etmek kıl payı nice ülkede mevcut azap hapishanelerinin varlığı 2006’ya denli duyurulmayan kaldı.
Guantanamo'da bütün 797 can azap gördü
Afganistan, Irak ve öbür semt devletlerinde tutuklananların, ayrışık işkencelere verilen kalmış olduğu Guantanamo hapishanesine kuruluşundan ahir 1 sene içre 680 zanlı getirildi.
ABD Savunma Bakanlığı verilerine uyarınca ise şimdiye denli Guantanamo’da 797 zanlı tutuldu.
"Dünyanın en çirkin hapishanesi" kendisine tanımlanan Guantanamo'daki yevmiye yaşama bağlı görüntüler, bugüne denli kamuoyuyla baş döndürücü hudutlu halde paylaşıldı.
Turuncu giyim kuşam ve yağız kukuleta giydirilen zanlıların statüleri, Guantanamo ile ilgilendiren tartışmaların merkezinde arazi aldı.
Başta insanoğlu hakları örgütleri iktisap etmek kıl payı arsıulusal kamuoyu, Bush yönetiminin ABD topraklarında kabahat bildirme edilen işkenceyi rahat muktedir kızarmak ve mahkumların ABD yasalarının sağlamış olduğu imkanlardan faydalanmalarını karşılamak düşüncesince Guantanamo'yu açtığına dikkati çekiyor.
Ayrıca, Bush yönetiminin buradaki tutukluları "düşman savaşçı" kendisine tanımlaması da bu şahısların askeri mahkemede yargılanmalarının yöntemini açtı.
- Obama sözünü tutamadı
Başkanlık düşüncesince adaylığını 2007 senesinde açıklanan Barack Obama, Guantanamo'yu kapatmayı, seçme kampanyasının ehemmiyetli vaatlerinden birisi kendisine duyurdu.
Obama, reislik devrinde de "ABD’nin imajında yağız nezdinde leke" kendisine değerlendirdiği Guantanamo'yu bloke etmek istediğini daim vurguladı.
Başkanlık vazifesini devralmasından biraz çağ sonraları imzaladığı kararnameyle hapishanenin nezdinde sene içre kapatılması emirini verici Obama, bu emirini adına getiremedi.
Başkanlığının akıbet yılı 2016'nın Şubat ayında, Guantanamo'nun kapatılmasına ilişikli planını Beyaz Saray'da kameralar karşısında açıklanan Obama, küsurat tutukluların nezdinde yönünü ülkelerine ve ya onları bildirme fail üçüncü devletlere göndermeyi planlandığını dile getirdi.
Obama, hala gözdağı kendisine tanıdık tutukluları ise ABD'deki hapishanelere yerleştirmeyi tasarladıklarını anlatım etti.
Ancak, 8 salname rolü zarfında Guantanamo'yu kapatmaya muvaffak olamadığını görevinin akıbet aylarında Beyaz Saray’da düzenlemiş olduğu nezdinde matbuat toplantısında itiraf fail Obama, Amerikan Kongresinin baskılarının buna bariyer bulunduğunu ati sürdü.
Obama, göreve ulaştığında Guantanamo'da 245 vakfedilmiş bulunuyordu ve bunlardan 204'ünün yargılamasını tamamlatıp kimilerini öz ülkelerine reddetme etti kimilerini ise üçüncü nezdinde ülkenin denetimine verdi.
- "Taliban Beşlisi" de Obama devrinde başıboş bırakıldı
Guantanamo ile ilgilendiren akıbet senelerde en baş döndürücü konuşulan madde ise Afganistan'da birliğini bırakma ettikten sonraları Taliban'a tutsak sakıt Amerikalı Çavuş Bowe Berghdal'ın, 5 Taliban üyesi ile 2014'te sayışma edilmesi oldu.
"Taliban Beşlisi" kendisine da anılan bahis konusu Taliban üyeleri, ABD'nin 31 Ağustos 2021'de Afganistan’dan incizap dönemini tamamlamasının arından Kabil'de kurulan Taliban eğreti hükümetinde ciddi görevler aldı.
Bunlardan Hayrullah Hayırhah Enformasyon ve Kültür Bakan Vekili, Nurullah Nuri Hudut Sınır ve Kabile İşleri Bakan Vekili, Muhammed Fazıl Savunma Bakan Vekili Yardımcısı ve Abdul Hak Vasik Taliban'ın İstihbarat Müdürü kendisine atandı.
Hükümetin ilanından endamsız nezdinde müddet evvela ise bire nezdinde gruptan Muhammed Nabi Omari, Doğu Host vilayetinde ilbay kendisine görevlendirildi.
- Trump devrinde hemen 1 can salıverildi
Donald Trump, 2016 seçme yarışında başkanlığı kazanması yerinde Guantanamo hapishanesini kapatmayacağını ve terörden tutuklananları orada tutmaya bitmeme edeceğini vadetmişti.
Başkanlığı kazandıktan nezdinde sene sonraları 18 Şubat 2018'de, Kongrede "Birliğin Durumu" konuşmasını önleyen Trump, burada Guantanamo hapishanesinin belirgin kalması düşüncesince toy nezdinde Başkanlık Kararnamesi imzaladığını duyurdu.
Trump devri zarfında hapishaneye toy tutuklular getirilmezken, Trump’ın Kongredeki duyurusunun peşi sıra Pentagon, 2 Mayıs 2018'de Ahmed Muhammed Ahmed Haza al Darbi adlı Suudi Arabistan yurttaşı nezdinde tutukluyu Riyad'a reddetme ettiklerini ve Darbi'nin 2027'ye denli Suudi Arabistan'da hapiste kalacağını açıkladı.
Darbi, Trump devrinde Guantanamo'dan salıverilen yegâne vakfedilmiş oldu.
- Biden kapatabilecek mi?
ABD Başkanı Joe Biden, hem Obama devrinde reis bey yardımcılığı meydana getirdiği tam tıpkı zamanda 2020 reislik yarışı esnasında Guantanamo'nun kapatılması gerektiğine aksan yaptı.
Başkanlık koltuğuna oturduktan sonraları ise Biden şimdiye denli hemen nezdinde Guantanamo tutuklusunu başıboş bıraktı.
Pentagon, 19 Temmuz 2021'de Guantanamo'daki akıbet Fas yurttaşı 56 yaşındaki Abdullatif Nasır’ı, Fas'a reddetme ettiklerini açıkladı.
Böylece Biden dönemindeki önceki salıvermeyle baş başa Guantanamo'daki vakfedilmiş sayısı 39'a indi fakat Biden'ın, bu çirkin ünlü hapishaneyi kapatabileceği üzerine halen istifham işaretleri bulunuyor.
Pentagon Sözcüsü John Kirby'nin verdiği bilgilere göre, küsurat 39 tutukludan ikisinin cezası kesinleşmişken, 10'unun askeri duruşma süreci bitmeme ediyor.
Diğer 13 vakfedilmiş ayrıksı ülkeye reddetme düşüncesince uygunken, 14’ü de mevkut incelemeye editör tutuluyor.
Askeri duruşma süreci yapılmasından sonraları mevkut incelemeye editör tutulan tutukluların, henüz sonraları ayrıksı ülkeye reddetme edilmeye akla yatkın olup bulunmadığı değerlendiriliyor.
Gerekli süreçler yapılmasından sonraları da reddetme edilecek abuhava ile mukteza denetleme prosedürleri görüşülüyor.
Obama devrinde başıboş bırakılan yahut ayrıksı ülkeye reddetme edilenlerin yüzdelik 85'inin terörle uğur boncuğu biçimde münasebetli bulunmadığı ortaya çıkmıştı fakat buna karşın 197 tutuklunun Guantanamo’dan salıverilmesi seneler almıştı.
Biden’ın geride küsurat 39 tutukluyu başıboş bırakmasının da etraflıca sürebileceği konuşulurken, ABD kamuoyunda bilhassa de Kongrenin baskısı altında, Guantanamo hapishanesini kapatmasının baş döndürücü muhtemel bulunmadığı değerlendiriliyor.