Kazakistan'da hükümetin sıvılaştırılmış arz yağı gazı (LPG) fiyatlarına bindirim yapmasının arkası sıra dünya genelinde nice site ve kasabada el sokaklara döküldü. Bu kapsamda, ülkenin en şişman şehri Almatı, hükûmet merkezi Nursultan, Aktau, Aktöbe, Atırau, Oral, Kökşetav, Karagandı, Şımkent, Janaözen ve Beyneu'da binlerce insan çeşidinden seyir düzenledi.

5 Ocak'ta piyasaya çıkan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde ise Cumhurbaşkanı Cömert Tokayev, Başbakan Askar Mamin başkanlığındaki hükümetin istifasını ikrar ederek, Başbakan Yardımcısı Alihan Smailov'u arızi Başbakan şekilde göreve atadı.

“Sokağa dökülenler başta Nazarbayev'in heykellerini yıkıyor”

Kazakistan'daki gelişmeleri, İHA muhabirine değerlendiren Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (KAFKASSAM) Başkanı Prof. Dr. Hasan Oktay, bahis konusu çıkmaz hareketlerini gerçekleştirenlerin; muhalefetin çağrısıyla mı sokağa döküldüğü olmadan şahıs arzusuyla mı bu eylemi gerçekleştirdiği dair türlü fikirlerin bulunduğunu aktararak, “Gözüken o ki şu an el arama edilemeyecek halde yağma-talan ve başta Kazakistan'ın müessis talih başkanı Nursultan Nazarbayev'in heykellerini tahrip etmek az daha eylemleri gerçekleştiriyorlar. Bu hareket sonucunda de Nazarbayev Moskova'ya uzaklaşmak mecburiyetinde kaldı. Cumhurbaşkanı Tokayev, hükumetin istifasını ikrar etti ve dünkü hükumet teşekkül evresinde bulunmasına karşın gene çıkmaz hareketleri bitmeme ediyor” dedi.

"Bağımsızlık gerçekleştiğinde mahiyet yüzdelik 50 Rus, yüzdelik 50 Türk'tü şimdi ahir süreçte Türk nüfusu yüzdesi 70'e derece çıktı"

Kazakistan'da diyeti tehlikeye sokacak halde meydana mevrut çıkmaz hareketlerinin; haricen birlikte hasiyet yahut müdahalenin bahis konusu olup bulunmadığı sorusunu akıllara getirdiğini anlatım fail Oktay, “Evet. Kazakistan emektar Sovyet coğrafyasında ehemmiyetli birlikte devlet. 1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonraları başta Nazarbayev'in uygulamaları ile mahiyet dengesini sağladı. Çünkü istiklal gerçekleştiğinde mahiyet yüzdelik 50 Rus, yüzdelik 50 Türk'tü. Daha ahir süreçte Türk nüfusu yüzdesi 70'e derece çıktı. Kiril alfabesinden Latin alfabesine intikal oldu. Ekonomik kaynaklarını stabil birlikte halde çıkararak Kazakistan'ı zenginleştirdi. Fakat emektar Sovyet devirde küsurat ülkelerde el ile yöneticiler ortada ağırbaşlı manada dirimlik dağılımı açısından birlikte dingildeklik oluştu. Bu dirimlik barışı sağlanamadığı düşüncesince Kırgızistan'da, Kazakistan'da devir hin da emektar Sovyet vatanlarında bu ve buna benzeşim gösteriler bahis konusu oldu” ifadelerine arazi verdi.

“Rusya, Kazakistan'a oturmuş oldu”

Nursultan Nazarbayev'in Türk ülkeler teşkilatının oluşmasına ehemmiyetli seviyede ulama sağladığını tamlayan Oktay, “Çok ehemmiyetli birlikte işlev yürütme etti. Bu lazım istemez emektar Sovyet devri umudu süresince bulunan Putin ve yönetimini tasalı etti. Burada Rusya'nın parmağının olup bulunmadığı konuşuluyor. Ya da Kazakistan'daki eylemlerde İngiltere'nin, Çin'in, Amerika'nın parmağı varmı derece sorular şu anda ağırbaşlı manada tartışılıyor. Elbette birlikte aut dahil var. Çünkü elden vakalardan birlikte gündüz sonraları Rusya'nın Sovyetler dağıldıktan sonraları oluşturduğu Kolektif Güvenlik Örgütü'nün Kazakistan'a askeri iane göndermesi bahis konusu oldu. Şu anda rakamları 4 bini civarındaki Rus askeri Kazakistan'da güvenlik sağlamakla ait sahaya indirilmiş durumda. Adı konmamış birlikte halde Rusya, Kazakistan'a oturmuş oldu” niteleyerek konuştu.

“Batı çeşidinden Rusya'nın Ukrayna krizinde elini zayıflatabilmek yerine Kazakistan'dan birlikte harp alanı açılacaktı”

KAFKASSAM Başkanı Oktay, 2014'ten beri Rusya ile garp arasındaki Ukrayna krizinde, arbede arifesinde olunduğuna aksan yaparak, şu halde bitmeme etti:

“Bu ön gündüz noktasına gelindiğinde ise Rusya'nın askeri şekilde Ukrayna'ya saldırmasının önü açılacaktı. Bütün garp alemi Rusya'yı işgalci ve harp yanlısı şekilde suçlayıp Rusya'ya huzur uygulanacak engelleyim konusunu gündeme getirirken Rusya dört başı mamur dikkatleri Kazakistan'a çekti. Rusya'yı strateji edenler şurası görürler; Belarus, Ukrayna, Gürcistan ayrıca Dağlık Karabağ Rusya'nın güzel karnı şekilde garp ile mücadelesinde girişmiş bulunduğu balans kavgasında ehemmiyetli alıngan noktalardı. Bu noktada Rusya'nın Ukrayna krizinde elini zayıflatabilmek yerine Kazakistan'dan birlikte harp alanı açılacaktı. Bu eylemler garp çeşidinden mı düzenleme edildi? Rusya'nın dikkatini oraya çekerek Ukrayna'yı ferahlatmak açısından olmadan Rusya ön ikrar etmek yerine Ukrayna'da olacak krizi tetikleyerek Kazakistan'da şahıs kontrolünü ele geçirebilmek düşüncesince krizi tetikleyip, bundan yararlanma ederek Kazakistan'ı arama dibine ikrar etme dönemini mi başlattı?”

“Türkiye, tecrübelerini Türk devletlerine aktarmazsa, Putin'in emektar Sovyet coğrafyasını alevlendirmek düşüncesince giriştiği mücadelelerle huzur karşıya kalırlar”

Kazakistan'daki bahis konusu olayların, garp ile Rusya'nın, Ukrayna üstündeki rakiplik sahasını Kazakistan'a yönlendirdiğini öne devam eden Oktay, “Kazakistan ise şu anda ağırbaşlı manada Rusya'nın kontrolüne girdi. Kazakistan; Çin açısından da İngiltere açısından da önemli. Her şeyden önemlisi Türk donanması açısından enikonu önemli. Tabii Kazakistan'daki bu kriz Türk cumhuriyetlerine yansır. Türk cumhuriyetlerinde ağırbaşlı manada dümen krizi yaşanıyor. İnsan hakları, el erki ve hukukun üstünlüğü dair ağırbaşlı teessürat yaşanıyor. Kazakistan'daki bu dayanıklı Azerbaycan'ı, Türkmenistan'ı Kırgızistan ve ayrıca Özbekistan'ı da etkileyeceği ile ait yorumlar ve analizlerle huzur karşıya kalıyoruz. Türkiye, sınama ve birikimlerini bu Türk devletlerine aktararak oradaki dümen ile el arasındaki dengesizliği giderecek tedbirlerin katılması dair semt devletlerine ağırbaşlı korumak zorunda.

Eğer olmazsa, Putin'in Rusya halkı üstünde kaybetmiş bulunduğu tesirini giderebilmek, gine Ruslara ideolojik gaye gösterebilmek yerine emektar Sovyet coğrafyasını alevlendirmek düşüncesince giriştiği bu mücadeleleri, Türk cumhuriyetlerine akilane da yönlendirir. Bu Putin sonrası Rusya düşüncesince elzem birlikte hareket derece gözüküyor. Ama Türkiye'de türdeşlik hukukundan hareketle hem ari Türk devletlerini aynı zamanda şu anda Rusya Federasyonu coğrafyasında canlı Türkleri ve İran ve Çin'de canlı Türkler ile ait de bu hareketin müspet yahut aksi tesirlerini delik uğrunda bulundurarak, semt ile ait çabucak birlikte hareket planı yapmak zorunda. Bugün nedeni ile Kazakistan Rusya'nın işgaline açıkça bir vaziyete geldi” dedi.

Mustafa Cenik - Yunus Özkan 

HABERİ SİTEDEN OKU...