Tunus
Cumhurbaşkanı Kays Said’in 25 Temmuz'da Meclis'in çalışmalarını dondurması ve başbakanı azletmesinin arkası sıra oluşan istisnai gestalt sürecinde tırmanan krizlerde Tunus yönetiminin tutumunu değerlendiren uzmanlar AA muhabirine konuştu.
Cumhurbaşkanı, 25 Temmuz kararlarının arkası sıra 22 Eylül'de dünkü kararnameler ile teşri ve icra yetkisini genişletti. Yasa tekliflerinin Anayasa'ya uygunluğunu denetleyen eğreti komisyonu da fesheden Said, bu süreçte atadığı dünkü Başbakan Necla Buden Ramazan'ın oluşturduğu kabin 11 Ekim'de göreve başladı.
Siyasilerin ülkede yaşanmış olan krizleri çözemediği üzere bu krizleri körükledikleri iddiasıyla dört başı mamur yetkileri elinde toplayan Cumhurbaşkanı Said ve dünkü hükümetin krizlere huzur tutumu diyar genelinde tartışmalara bozukluk oluyor.
Ülkede pırtlak veren içtimai krizler
Ülkede yaşanmış olan krizleri değerlendiren Tunus Ekonomik ve Sosyal Haklar Forumu’nda yöntem uzmanı şekilde etkin Munir Hüseyin, “Cumhurbaşkanı Said’in almış olduğu olağanüstü kararların arkası sıra yaşanmış olan toplumsal krizlerdeki tutumu, 25 Temmuz’dan ilk muteber siyasete dönüşün ortak ispatı. 25 Temmuz’dan ilk birbirini strateji fail hükümetler, içtimai ve konuşu sorunları çözümde ehliyetsiz kaldı. Şu an geldiğimiz noktada, işsizlik, fakr ve dışlayıcı politikalar ile bu problemlerin artarak bitmeme ettiğini görüyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanı'nın almış olduğu kararları “halk istiyor” niteleyerek yaptığını vurgulayan Hüseyin, Safak’ta yaşanmış olan ‘atık krizi’ sürecinde teşrinisani ayında Akrab kentinde planlı gösterilere atıfta bulunarak, “Cumhurbaşkanı Safaks kentinde yaşanmış olan ‘atık krizinde’ yaşanmış olan eylemlerde ‘halk istiyor’ demedi, düzenlilik güçlerini kullanarak bu eylemleri bastırdı. Cumhurbaşkanı vakaları siyasal ortak tuzak şekilde ele aldı ve düzenlilik güçlerinin tarafından savunmasız bireylere müteveccih sertlik kullandı.” niteleyerek konuştu.
Tunus'un muhtelif kentlerinde protestolara bozukluk olan, faziletli eğitimini tamamladıktan sonradan on sene aylak kalanları kamuda istihdam etmeyi öngören 38 numaralı istihdam kanununa bağlı değerlendirmede mevcut Hüseyin, şu biçimde konuştu:
“Cumhurbaşkanı 2020’de özlük imzaladığı 38 numaralı istihdam kanununu uygulamayacağını duyurdu. İşsiz gençlere, içtimai ve toplumsal tutum kanunları ile garanti dibine tahsil edilen hakları, başka seçenek sunmadan silme eylemek anlaşılır ortak gestalt değil.”
"Cumhurbaşkanı Said’in elinde krizleri halledecek ortak hal yok"
Cumhurbaşkanı Said’in 2019 senesinde planlı Cumhurbaşkanlığı intihap kampanyasında “bir programım yok” açıklamasını hatırlatan Hüseyin, “Cumhurbaşkanı'nın elinde krizleri halledecek ortak hal yok. 25 Temmuz’da namına dayanak noktası verenler demincek Cumhurbaşkanı'nın verdiği kararlara hızlı huzur çıkıyor. Toplumsal vakaları töhmet sayan emektar politikaların hala yürürlükte olduğunu, bugüne derece taleplerin hesabına gelmediğini görüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Said’in gençlerin talebine karşılık veremediğini korumak için çaba sarfeden Hüseyin, şu biçimde bitmeme etti:
“Cumhurbaşkanlığı, halkın talepleri karşısında utanma donör ortak halde ve onları devletin dışına itiyor. Bu halde toplumsal olayların artacağını düşünüyorum. Çünkü Cumhurbaşkanı'nın, konuşu kalkınmayı isteyen, henüz güzel ortak içtimai heykel istem eden, kamplaşmayı ve yoksulluğu reddeden grupların problemlerini çözebilecek ortak politikası bulunmuyor. Aynı biçimde hükümet de asliye ve aceleci sorunlara pınar sağlamanın ardında koştuğu düşüncesince bu içtimai çatışmaya hal bulacağını düşünmüyorum.”
“Protestolar artarak bitmeme edecek”
Sosyolog Prof. Dr. Muhammed el-Cüveyli ise ülkede yaşanmış olan krizlere bağlı değerlendirmesinde “protestoların artarak bitmeme edeceği” açıklamasında bulundu.
Cüveyli, “Ülkede kalkınma ve istihdamla ilişik küsurat toplumsal hareketliliğin merkezinde, on yıldan aşkın süredir köklü ve açık hal bulunamayan süreğen meseleler toprak alıyor. 25 Temmuz olağanüstü kararları siyasal ortak karardır, aracısız ortak kalkınma yahut toplumsal problemlerin çözümüne müteveccih gücenmiş ortak karar değil.” niteleyerek konuştu.
25 Temmuz olağanüstü kararlarının dünkü ortak evolüsyon olduğuna uyanıklık çekici Cüveyli, “25 Temmuz kararları dünkü ortak kalkınma hamlesi yahut toplumsal vakalara hal getirecek ortak karar değil. 25 Temmuz kararları, parlamentoyu kapatan, dünkü hükümeti atayan, büyüklük yönetimine bağlı kararları içeriyor. Bu sebepten şu anki yönetimden ortak hal bulmasını beklemenin DOĞRU sürede belkili olmadığını düşünüyorum.” dedi.
Yönetimin krizlere bağlı açık karşılık vermekten kaçındığını kaydeden Cüveyli, şu biçimde konuştu:
“Sosyal ve toplumsal mesail ağırlaşıyor, devletin bu mevzuda açık yanıtlar verememesi, ölçülü ve DOĞRU vadede bu problemlerin çözülemeyeceğini gösteriyor. Yolsuzlukla savaş ettiğini tamlayan yönetimin bu mevzuda attıkları adımların da içtimai kalkınma ile ortak birlikteliği yok. Bu sebepten süreğen problemlerin çözümsüz kalacağını ve protestoların artarak bitmeme edeceğini düşünüyorum.“