Ankara
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) hazırladığı raporda, 6 Şubat'ta meydana mevrut Kahramanmaraş merkezli depremlerdeki gülmeyen yıkımlara ilişkin, "Donatı cinsinin tarzı ve işçilikteki kusurlar, arsa hareketi kabilinden affedilmeyen esas menfilik durumlarından bir tanesi olmuştur. Akredite edilmiş usta, kalfa ve prodüksiyon işçilerinin bina inşaatlarında çalıştırılması hususunun önemi esasen gündüz yüzüne çıkmıştır." değerlendirmesine arsa verildi.
AFAD Deprem Dairesi Başkanlığınca, 6 Şubat'ta Türkiye saati ile 4.17'de ve 13.24'te sırasıyla özek üssü Pazarcık ve Elbistan bulunan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki dü depreme ilişkin, koyak emekleri ön kıymetlendirme tutanağı hazırlandı.
Depreme kaynaklık fail fayların tanımlanması, meydana mevrut satıh kırıklarının belirleme edilmesi ve strüktürel hasar sebeplerinin ortaya konması şartıyla 10 Şubat-16 Şubat'ta bölgede meydana getirilen koyak çalışmalarının neticelerini içeren raporda, değme dü depremin Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Gaziantep, Malatya, Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Şanlıurfa ve Elazığ'da baş döndürücü alevli hissedildiği dirilik kaybı ve gülmeyen hasara illet bulunduğu vurgulandı.
Depremin, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 11 ili içerisine meydan 108 bin 812 kilometrekarelik bölgede çarpıcı bulunduğu dökme raporda, "Ülke tarihinde yaşanmış en tahripkâr hareket fırtınası yerine kayıtlara güzeşte bu dü anne şoka ilişik demir arsa hareketi kayıtları, koyak gözlemleri ve semt halkından tahsil edilen bilgilere layıkıyla geçmiş depremin Kahramanmaraş ve Hatay'da ikinci depremin ise ilkin Malatya'da hâlâ çalışan bulunduğunu anlatmak mümkündür." ifadesine arsa verildi.
Zemin kaynaklı hasarlar
Depremler sonra bir takım yerleşme bölgelerinde gülmeyen satıh bozulmalarının belirleme edilmiş bulunduğu dökme raporda, bu bozulmaların okşayıcı zeminlerde hâlâ da açık çözüm alarak açık yarıklar halinde ortaya çıkmış bulunduğu anlatıldı.
Kimi zeminlerde sıvılaşmalarla beraberce binalarda oturmalar olduğu, birtakımı yerlerde de satıh deformasyonlarının direkt yapıların altından geçerek şişman hasarlara etken bulunduğu tamlanan raporda, ayrımsız döşeme tabakası üstünde az hasarlı yada ağız ağıza hasarsız bitişik binaların da mevcut olmasının, yıkımların hemen döşeme kaynaklı bulunmadığı gerçeğini ortak kere hâlâ gösterdiğine ayraç edildi.
Yumuşak büküm kaynaklı hasarlar
Türkiye'de de sık sık karşılaşılan şakuli doğrultudaki ahenksizlik durumlarından bir tanesi bulunan "yumuşak kat" uygulamalarıyla bölgede derin yerine karşılaşılmış bulunduğu dökme raporda, "Komşu katlar ortada rijitlik düzensizliğine illet bulunan bu uygulamalar, çoğu kere yapıların antre katlarında antre büküm sütun boylarının ahir büküm sütun boylarına layıkıyla hâlâ ortak tomar olması hali yerine gözlendi." bilgisine arsa verildi.
Yapı elemanı hasarları
Raporda, sahada meydana getirilen incelemelerde, toplanma bölgelerindeki etriyelerin ehliyetsiz ve durmaksızın donatıyı tutmayacak halde bağlantıların yapıldığı gözlemlendiği bilgisi arsa aldı.
Kolon, kiriş ve perdelerde düzlem donatının kullanıldığı, perdelerde çiroz kullanılmadığı, durmaksızın teçhizat boylarının çelimsiz tutulduğu bu yüzden de toplanma bölgelerinde sıyrılmaların yaşandığı ve bu alıngan bölgelerde kocaman çakıl taşı ve kara kara tahta üzere ecnebi unsurlara rastlanıldığı dökme raporda, bu durumun betonun gevrekliğini artırdığı aktarıldı.
Beton hasarları
Raporda beton hasarlarına ilişkin, "Yapılan incelemelerde, beton düşüncesince makbul katışmaç granülometrisinin makul ölçülerde olmadığı, öz kenarından yada denizden direkt tahsil edilen düzlem yüzeyli çakılların kullanıldığı, betonun sulanmadığı düşüncesince yandığı, çıtır çıtır kırılmaların bolca yaşandığı belirleme edilmiştir." değerlendirmesine arsa verildi.
Dolgu örek hasarları
Raporda, sırtçı düzene ankrajı dört dörtlük yerine yapılmamış dolgu duvarlarda, kenar toplanma yerlerinde ve çıkacak kirişler üstüne güçlenmiş bulunan duvarlarda gülmeyen hasarların belirleme edilmiş bulunduğu belirtildi.
Donatı kusurlarından olup biten hasarlar
Donatı kusurlarından olup biten hasarların aktarıldığı raporda, ayrıca, çelimsiz kolonun, izole bant ajur uygulamaları ile çoğunlukla rastlanılan ve depremlerde hasara illet bulunan ortak gestalt olduğuna ayraç edildi.
Kırsal bina hasarları
Geleneksel bina sistemleri ve evcil malzemeler kullanılarak topoğrafyaya ve iklime müteallik yerine civar halkı kabilinden şekillendirilmiş yerleşmeler bulunan rustik yerleşmelere de özen çekilen raporda, "Kış aylarının baş döndürücü itici geçmiş bulunduğu bölgelerde, külot ve çözülme vakalarında arsa masraf kullanması hasarı artırmıştır. Deprem hasarının illet bulunduğu imal hatalarından ortak başkası de ufki ve şakuli sponsor elemanların ehliyetsiz sayıda, gülmeyen aksak ve güçsüz kenetlenmelerle nesir edilmiş olmalarıdır." ifadeleri arsa aldı.
"6,5 metreye vasıl arsa değiştirmeler meydana geldi"
Raporun akıbet bölümünde ise, "Yüzey faylanması açısından, depremlerde sırasıyla tahminî 290 kilometre ile 130 kilometre uzunlukta satıh kırığı ile 6,5 metreye vasıl arsa değiştirmeler meydana gelmiştir." tespitine arsa verildi.
Raporda, satıh faylanmasına müteallik şu değerlendirmeler arsa aldı:
"Depremin etkilediği bölgelerde yön atımlı kırık sistemlerinde açık yerine gözlenen öz ötelenmesi, endam ötelenmeleri, çökme gölleri üzere morfo-tektonik oluşumlara rastlanılmıştır. Ayrıca satıh kırıkları nice bölgede karayolu, demiryolu üzere erişim hatlarını ve bostan çitleri ve kara sınırlarını açık ortak halde ötelemiştir.
Deprem sonra bölgede açık şümullü sekunder hadiseler da gözlenmiş olup bunlar ortada kayaç düşmeleri, heyelanlar, döşeme sıvılaşmaları yayılmış yerine gözlenmiştir."
Yönetmelik kurallarına uyulmayan binalar gülmeyen hasar gördü
Raporda, strüktürel hasarlara müteallik de, "Yönetmelik kurallarına ve konstrüktif esaslara uyulmadan nesir edilmiş yapıların gülmeyen hasarlar görmüş bulunduğu aşikardır. Hazır beton kullanımın, katışmaç granülometrisinin sağlanması ve betonun kalıba dört dörtlük yerine yerleştirilmesinin ne derece ehemmiyetli bulunduğu esasen gözlemlenmiştir." bilgilerine arsa verildi.
Özellikle mesken yerine nesir edilen binaların döşeme katlarının tecimevi yerine kullanılacağı durumlarda, bu katların okşayıcı kata illet mümteni halde muktezi önlemlerin önemine aksan meydana getirilen raporda, "Donatı cinsinin tarzı (düz donatı) ve işçilikteki kusurlar, arsa hareketi kabilinden affedilmeyen esas menfilik durumlarından bir tanesi olmuştur. Akredite edilmiş usta, kalfa ve prodüksiyon işçilerinin bina inşaatlarında çalıştırılması hususunun önemi esasen gündüz yüzüne çıkmıştır." vurgusu yapıldı.