Erzurum
Erzurum'da ortak kadro el ozanı, ramazan gece olduğunda buluştukları hars ve sanatevinde sazları, türküleri ve hikayeleriyle aşıklık geleneğini yaşatıyor.
Dadaşlar, teravih namazı namazı sonrası soluğu Yakutiye ilçesindeki Kıyasettin Temelli Kıraathanesi ve Kültür Merkezi'nde alıyor.
Vatandaşlar odun sobası çevresinde çaylarını yudumlarken, ortak kadro şair da el edebiyatının ehemmiyetli şahsiyetlerini özellik düzlük sunumlar yapıyor.
Unutulmaya beniz markajcı geleneği yaşatan aşıklar, bitirdikleri sunumlarla misafirlerine Erzurumlu Emrah, Aşık Summani, Aşık Dermani, Aşık Reyhani, Aşık Veysel, Fuzuli ve Nabi üzere Türk edebiyatına mühür vuran şahsiyetlerin eserlerinden örnekler vererek hayatlarını anlatıyor.
Aşıkların sahura derece uzayan atışmalarını yurttaşlar da limonlu kırtlama çay içerek izlem ediyor.
Aşık İhsan Yavuzer, AA muhabirine, ilkin Erzurum, Kars ve Sivas çevrelerinde bu geleneğin bitmeme etiğini söyledi.
Sadece Ramazan ayında değil öbür yıllarda aşıklık geleneğini sürdürdüklerini tamlayan Yavuzer, şu biçimde konuştu:
"Biz de aşıklar namına ıvır zıvır yaştan şakirt namına başladığımız bu gelenekte, maharetlilik seviyesine derece bu sahnelerde faslımızı ve atışmalarımızı yapıyoruz. Bazı günlerde de ramazan ayıyla ilişik mevzulara atışma zarfında toprak veriyoruz. Şiirlerimizi okuyup halkımızı coşturuyoruz. Halkımız tek devir bizi bekâr bırakmıyor. Özellikle vatandaşımızın ramazan ayında aşıklık geleneğine merakı aşırı güzel. Her aşığı gelip dinleyen yurttaş behemehâl ortak ana kara yahut koşuk öğreniyor. Halk bizi dinledikçe aşıklık geleneğini sürdürüyoruz."
"Çırak yapılmaksızın aşık olamazsın"
Aşıklardan 65 yaşındaki Sadrettin Polat da ilkin ramazan ayında haftanın mahsus günlerinde teravih namazı namazının peşi sıra izlence yaptıklarını kaydetti.
Bu geleneği alışılagelen yıllarda da yaptıklarını ancak ramazanda alakanın elan dip bulunduğunu tabir fail Polat, "Millet seve seve teravih namazı namazını kılıp sahura derece aşıkları dinliyor. Bizler de aşıklar namına seve seve programlarımızı yapıyoruz. Özellikle atışma, özlük yazdığımız türküler ve öbür eli uz aşıkların türkülerinden söylüyoruz. Çıraklar genel anlamda ustaların yazdığı türkülerden söylüyor. Bizde usta-çırak birlikteliği aşırı yaygın. Çırak yapılmaksızın aşık olamazsın." dedi.
İşletme sahibi Muhammet Temel Temelli ise kendisinin dördüncü nesil namına bu kültüre iş verdiğini anlattı.
Kendinden ahir nesillere de bu kültürü etkilemek düşüncesince savaş edeceğini aktaran Temelli, şunları tabir etti:
"Aşıklar başladığında meclis üstünden başlar, üstatlarından, özlük ustalarından söyler, hemen sonra özlük yazdığı eserleri seslendirir. Peşine savaş ve atışma bitmeme eder. Burada vatandaşımızın iştirakı da aşırı önemlidir. Vatandaşımız da aşıklarla iç içe bu geleneği yürütüyor. mesela aşıklarımız hakaret yaptığında vatandaşımız ortak meslek veriyor. Aşıklarımız onu işliyorlar. Bu biçimde başlıklar şeklinde işliyoruz."
"Bu türkülerin hepsinin gerisinde ortak yaşanmışlık var"
Bitlis'ten Erzurum’a oğlunu ziyarete gelen Yılmaz Tatlısu da şehirde gelişini ilkin aşıkların programına denktaş getirdiğini söyledi.
Çocukluğundan buyana aşıklık geleneğinin bünyesinde dinleyici namına bulunduğunu tamlayan Tatlısu, "Memleketimiz Ahlat, bu kültüre ecnebi değil. Ahlat halkı aşıklık geleneğini aşırı sever. Son dört senedir da oğlum burada fariza icra ettiği düşüncesince daim buraya gelip aşıkları izlerim. Bu geleneğin atmosferi ramazanda ayrı. Teravih namazından sonradan izlence başlıyor, geç saatlere derece bitmeme ediyor. Burada 90 yaşına derece rastgele gözyaşı grubundan insanoğlu var, aşırı bahtiyar oluyor, kafalarını dinliyorlar. İnsanların kafalarını toparlayacağı ortak yer." ifadelerini kullandı.
Tatlısu, 2020 senesinde iğbirar geçirdiğini ve dört devir dip bakımda kaldığını anımsatarak, "Hastaneden taburcu olduktan sonradan eve kıymetlendirmek adına oğluma söyleyip aracısız buraya geldim. Burada bu aşıkları dinleyince halis muhlis sıkıntılarımı unuttum. Türküleri dobra dinleyip, manalarını dobra idrak etmek lazım. Bu türkülerin hepsinin gerisinde ortak yaşanmışlık var." niteleyerek konuştu.