Dakar
Cuntanın Ağustos 2020'de Mali'de başa geçmesiyle esmeye başlamış bulunan darbe rüzgarının akıbet durağı Burkina Faso oldu.
Burkina Faso'da asker yönetime el koyduBurkina Faso Cumhurbaşkanı Kabore istifa ettiAA muhabirleri, uzmanlara, Fransa'dan bağımsızlığını kazanılmış olduğu 1960'dan buyana 7 kat darbe yaşanmış bulunan Burkina Faso'daki akıbet darbenin nedenlerini ve alana tesirini sordu.
Malili arsıulusal münasebat uzmanı Daouda Kinda, darbenin arkasındaki en ehemmiyetli nedenin asayiş problemi bulunduğunu belirterek ilkin kasımda yaşanmış bulunan ve 49 askerin hayatını yitirdiği yıldırı saldırısından sonradan Cumhurbaşkanı Roch Christian Kabore'nin terörle savaş dair köşeye sıkıştığını söyledi.
Kinda, halkın da terörle mücadelenin düzeleceği umuduyla darbeye dayanak noktası bulunduğunu vurgulayarak "2012'de de Burkina Faso'da bire ortak gerekçelerle ortak darbe olmuştu ancak darbe, ülkedeki asayiş problemininin kötüleşmesini engelleyemedi." dedi.
Batı Afrika'da darbe ve cunta hükümetlerine desteğin batın grado arttığına dikkati çekici Kinda, şu ifadeleri kullandı:
"Afrika'daki 'demokrasilerde' halkların esamesi okunmaz. Afrika'da demokratlık yolsuzluğa en güzel kılıftır, ayrıca yolsuzluğun eş anlamlısıdır. Devletle ait en küçük işinizde fark nice yolsuzluğa tanık olursunuz. Tüm bunlar halkın gözünde demokrasiyi sembolize ediyor. Dolayısıyla bu mevzuda ağır istifham işaretleri ve inanma kaybı başlıyor. Mevcut yönetimlerden umudunu kesen halkın darbeye ve cuntaya desteği de artıyor."
"Özel yetiştirilmiş askerler savaş alanı namına iktidarda"
Kinda, 10 yılı epey süredir Sahel'deki asayiş problemininin çözülmediğini belirterek bunun gerisinde askere bulunan emniyetsizlik yattığını dile getirerek, şu şekilde bitmeme etti:
"Bölge vatanlarında genel anlamda hükümetler ordudan sert hazzetmez ve çelimli ortak kalabalık istemez. Çünkü çelimli ordu, darbe ihtimalini artırır. O sebeple orduya asgari takım ve insanoğlu deposu sağlanır. Bu da Sahel üzere ortak coğrafyada terörle mücadelede muvaffakiyetsizlik demek. Unutmamak lazım; Sahel'deki hepsi belalar da Kaddafi'nin devrilmesinden sonradan başladı. Evet, Kaddafi ihtimal demokrat ortak önder değildi ancak Sahel'in koruyucusuydu. Onun düşüşüyle bölge, yıldırı yuvasına döndü."
Terörle mücadelenin en önemlice evresinde görmüş geçirmiş askerlerin iklim yönetimine geçtiğine ayraç fail Kinda, şu ifadeleri kullandı:
"Mali'deki darbeciler, hususi kuvvetler askerleriydi, Gine'de de öyle. Burkina Faso'da da görüyoruz ki; cunta önderi akıbet basamak talimli ortak asker. Bu genişliğinde talimli ve hususi yetiştirilmiş askerler cephede kazanmak namına yönetime geçiyor. Birçok mevzuyla ilgileniyor, devir ve erke harcıyor. Ama onlara esas cephede gerekseme var.
Öte taraftan ortak de bu seçkin askerler, kalabalık zarfında de azınlığı oluşturuyor. Yani ortak değişmeyen alırken, mecburen ordudaki çokluk gruplarla akım etmeleri gerek. Bu boyut da özlük içlerinde ortak rakiplik ortaya çıkıyor. Bu da ordunun zarfında cunta yönetimine dirlik ayrıksı ortak darbe riski doğuruyor ki Mali'de bunu yaşadık."
Kinda, Sahel üzere iyice güç ortak coğrafyada terörle mücadelede Türkiye'nin tecrübelerinden feyizlenmek icap ettiğini de söyledi.
"Cuntanın terörle hâlâ canlı savaş edeceği güvence değil"
Cornell Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Oumar Ba da Burkina Faso'da darbeye asayiş açığı, yıldırı saldırıları, asker kayıpları ve Kabore'nin bu sorunları çözmekteki başarısızlığının bozukluk bulunduğunu söyledi.
Ba, Batı Afrika'da darbelerin ve darbecilerin de batın grado popülerleştiğine dikkati çekerek "Darbeler dair ortak kartopu etkisinden konuşmak mümkün. Sonuçta Burkina Fasolular, Mali ve Gine'de yaşananları gördü. Sahel'de çırçıplak hükümetlerin beklentileri karşılayamamış olması karşısında ordunun iktidara gelmesine kalan pop (hatta popülist) ortak dayanak noktası var." değerlendirmesinde bulundu.
Bu yardıma rağmen ordunun halkın beklentisini karşılayamayacağına inandığını kaydeden Ba, anayasal düzeni deviren askere dirlik tamamen davranışlarında ölçülü olunması icap ettiğini belirtti.
Ba, "Kabore neyle suçlama edilirse edilsin bu darbe banko demokraside ortak gerilemedir. Üstelik cuntanın terörle hâlâ canlı savaş edeceği de güvence değil. Mali örneğinde de bunu gördük. Askerin yerinin reislik koltuğu değil savaş alanı bulunduğunu düşünüyorum. İnsanlar da bunu er veya geç ortak güneş anlayacak." diyerek konuştu.
"Batı Afrika'da darbe salgını başlangıç gösterdi"
Batı Afrika'daki darbeler ilişkin canlı İstanbul Ticaret Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünden Dr. Murat Yiğit de kıtada en aşırı darbenin Batı Afrika'da yapıldığının altını çizerek "Batı Afrika'da darbe salgını başlangıç gösterdi." dedi.
Mali ve Gine'de meydana getirilen darbelerin arkası sıra antiemperyalist söylemlerin hâlâ aşırı evvela çıktığını kaydeden Yiğit, bu devletlerde darbe sonrası süreçte Fransa karşıtı politikaların gündeme geldiğini ve asayiş dalında da Rusya'yla ortak yakınlaşmanın görüldüğünü söyledi.
Yiğit, "Darbe karşıcı askerler evvel adına asayiş konusunu masaya yatırıyor. Eylemlerde, Fransa karşıtı çarpıcı sözler var. Bu 3 ülkede de darbelerde benzeri ortak antiemperyalist söyleyiş var." ifadesini kullandı.
Çin'in ekonomi, Rusya'nın ise asayiş dalında yaşanmış bulunan boşluğu haşiv çaba gösterdiğini belirtin Yiğit, Batı Afrika'da yaşananlardan Türkiye'nin bazısı dersler çıkarması icap ettiğini söyledi.
Türkiye'nin kıtadaki insanca yardımlar dalında gösterdiği çabayla dünya malı gösterdiğine yer veren Yiğit, kazançlı bölgede atık adımların ve iri yatırımların temelli olabilmesi düşüncesince bu ülkelerle asayiş dalında teşrikimesai yapılmasının kayıt bulunduğunu vurguladı.
Yiğit, eskiden (eski cumhurbaşkanı) Thomas Sankara döneminden çevre Burkina Faso'da askere dirlik ortak inanma bulunduğunu belirterek darbelerin bu devletlerde acemi darbelere de bap araladığını kaydetti.