Pekin
ABD Donanması, 25 Ocak'ta "F-35C Şimşek" tipi savaş uçağının, Güney Çin Denizi'nde manevra esnasında uçak gemisinin güvertesine inmeye çalışırken kaymakamlık yaptığını bildirdi.
Pasifik alanından mesul ABD 7'nci filosundan meydana getirilen bağlanmış açıklamada, Carl Vinson uçak gemisinin fariza grubundaki savaş uçağının gemiye gerileyiş esnasında güverteye çarpıp denize düşmüş yer aldığı kaydedildi.
Olayda "koltuk fırlatma" yöntemiyle uçaktan atlayan pilotun haricinde gemide işyar 6 askerin yaralandığı bilgisi paylaşıldı.
Carl Vinson ve Abraham Lincoln uçak gemisi filolarının Güney Çin Denizi'nde birlikte manevra icra ettiği tam yaşanmış bulunan olay, alanı karaca suları adına gören Çin ile ABD'yi huzur karşıya getirebilecek biricik huzursuzluğun fitilini ateşleyebilir.
ABD'li kimi askeri uzmanlar, Çin'in sakıt uçağı ABD'den evvela hatırlamak neredeyse sıkı plonjon yeteneğine cemaat biricik denizaltıyı alana gönderebileceğini tabir ederken, Washington yönetiminin savaş teknolojisi ve ihsas açısından önemli kıymeti bulunan uçak enkazının Pekin'in eline geçmemesi düşüncesince tedarik alacağı, enkaza onlardan evvela ulaşmaya çalışacağı öngörülüyor.
7. Filosu Sözcüsü Nicholas Lingo, geçmiş gündüz icra ettiği açıklamada, "ABD Donanmasının çökme sürüm operasyonları düşüncesince ayarlamaları yaptığını" tabir etti. Lingo uçağın nerede düştüğüne müteallik bilim vermekten kaçındı.
Deniz derinliği 5 bin metreyi aşıyor
Askeri yetkililer uçağın pozisyonuna bağlı bilim vermekten kaçınsa da Carl Vinson ve Abraham Lincoln uçak gemilerinin manevra icra ettiği alan, "Güney Çin Denizi Çanağı" ismi sunulan sıkı umman oluğunun bulunmuş yer aldığı alanda arazi alıyor.
Bölgede kimi noktalarda maksimum çokluk derinliği 5 bin metreyi aşıyor. Uzmanlar enkazı bu derece sıkı biricik yerden çıkarmanın aylar sürebileceğine dikkati çekiyor.
Merkezi Pekin'de mevcut Güney Çin Denizi Araştırma İnisiyatifi (SCPI) isminde sanlı ide kuruluşu, Twitter hesabından icra ettiği paylaşımda, tatbikatın yapıldığı günlerdeki peyk fotoğrafları ile gemi ve uçak hareketlerine müteallik kayıtlardan yola çıkarak, kazanın 24 Ocak Pazartesi sabahleyin saatlerinde, Filipinler'in Luzon Adası'nın tahminî 100 çokluk mili (185 kilometre) batısında, Filipinler'in de buyuru kanıt ettiği, Çin kontrolündeki Scarborough Sığlığı'nın 50 ila 70 çokluk mili (92 ila 129 kilometre) yıldız doğusunda gerçekleştiğinin kestirim edildiğini bildirdi.
SCPI ayrıca, ABD'nin esbak sabahleyin alana aralarında faziletkâr irtifada etraflıca sürekli tempo yapabilen "MQ-4C" tipi insansız iklim aracının da yer aldığı minimum 6 ihsas sezinleme uçağı ve iklim aracını alana yollamış yer aldığı bilgisini aktardı.
Uçakların ve iklim araçlarının, çökme kontrol faaliyetine dayanaklık etmek haricinde bölgedeki muhtemel ecnebi askeri ve çırçıplak unsurların hareketlerini eğlenmek amacıyla gönderilmiş olabildiği değerlendirmesi yapılıyor.
Enkaz savaş teknolojisine müteallik önemli detayları ele verebilir
Uzmanlar, ABD'nin, biricik tanesi 100 milyon dolara mülk bulunan faziletkâr teknolojiye cemaat savaş uçağının enkazının Çin'in eline geçmesini istemeyeceğine dikkati çekiyor.
Singapur'daki S. Rajaratnam Uluslararası Çalışmalar Okulundan mümessil araştırman Richard Bitzinger, enkazın kaplamasının, radardan gizlenme sensörlerinin ve data el işi donanımlarının, encam savaş teknolojisine cemaat uçakla bağlılık önemli detayları açığa çıkarabileceğini belirtti.
Çinlilerin de enkaza ulaşmaya çalışacağını düşündüğünü tabir fail Bitzinger, "Bu halde inanırım ABD Donanması da uçağın düşmüş yer aldığı noktayı çevrelemeye çalışacak ve çökme istirdat gemileri gelene değin alanı kordona kabul etmek isteyecektir. Çinliler enkaza belirgin yahut duyurulmayan biçimde ulaşabilirler mi, buna yetenekleri varmı bilmiyorum." ifadelerini kullandı.
7. Filo Sözcüsü Lingo da Çin'in muhtemel girişime müteallik istifham üzerine, "Çin Halk Cumhuriyeti'nin bu konudaki niyetlerine müteallik montaj gerçekleştirmek akla yatkın olmaz." değerlendirmesinde bulundu.
"Biz onların savaş uçağıyla ilgilenmiyoruz"
Çinli yetkililer ise uçağın enkazına ABD'den evvela ulaşmaya çalışacaklarına müteallik spekülasyonu reddetti.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, düzenlemiş yer aldığı matbuat toplantısında, AA muhabirinin mevzuyla bağlılık sordurulmuş yer aldığı soruya verdiği yanıtta, "Biz onların savaş uçağıyla ilgilenmiyoruz." dedi.
Kazanın, ABD'nin Güney Çin Denizi'nde kez açmış yer aldığı evveli vaka olmadığını, yaklaşan devir evvela biricik ABD denizaltısının sualtı dağına çarptığını hatırlatan Sözcü Cao, "O devir da gönül tokluğu edici biricik izah yapılmadı. Şimdi ise savaş uçağının inişinde kaymakamlık yer aldığı söyleniyor. Umarız bağlılık iklim kuvvet gösterisi gerçekleştirmek adına lehçe barışa ve istikrara ulama sağlayıcı eylemlerde bulunur." ifadelerini kullandı.
Çinli yetkililer olayın detaylarına bağlı değerlendirme yapmaktan kaçınsa da kimi askeri uzmanların değerlendirmeleri Çin basınında arazi buldu.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanma Araştırmaları Akademisinden mümessil araştırman Cang Cünşı, gazetesine icra ettiği değerlendirmede, ABD gemilerinin ve uçaklarının Batı Pasifik'te sık sık kaymakamlık yaptığına nazarıitibar çekerek, "Bu avarız ABD'nin sene süresince bitmeme fail sıkı görevlendirme trafiğinden çevre oluyor. ABD askeri personelini faziletkâr yüklülük altında markajcı operasyonlar, onları fiziki ve zihnî adına yıpratıyor. Bu halde avarız mübrem oluyor." yorumunu yaptı.
Bir öteki Çinli askeri bilirkişi Vey Dongşu da gazeteye icra ettiği açıklamada, kazanın F-35C'lerin elan emniyetli operasyonel düzeye ulaşmadığının yahut pilotların uçağı aldığı kadar tanımadığının işareti olabildiği değerlendirmesinde bulundu.
F-35'ler 4. kazasını yaptı
Carl Vinson gemisindeki kaza, Lockheed Martin firması kabilinden imal edilen F-35 savaş uçaklarının icra ettiği tanıdık 4. kaymakamlık oldu.
Daha evvela Nisan 2019'da Japonya'ya ilişik biricik F-35 Pasifik Okyanusu'nda, Kasım 2021'de ise İngiltere'ye ilişik biricik F-35 Akdeniz'de kaymakamlık yapmış, bu ay başlangıcında ise Güney Kore'ye ilişik biricik F-35A pedagoji bilimi uçuşu esnasında acele gerileyiş gerçekleştirmek durumunda kalmıştı.
Öte taraftan ABD Donanmasına ilişik çekirdeksel güçle etkin USS Connecticut denizaltısı 2021 Ekim'de Güney Çin Denizi'nde seyrederken, adsız sansız biricik su altı dağına çarparak ağır hasar görmüştü.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Çin, 1947'de yayımladığı haritayla buyuru ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi'nin yüzdelik 80'i üstünde adalet iddiasında bulunurken, arazi altı kaynakları açısından varlıklı alanda özellikle Filipinler peyda etmek neredeyse aralarında Vietnam, Brunei ve Malezya'nın da bulunmuş yer aldığı bitişik ülkelerle buyuru tartışmaları yaşıyor.
Pekin yönetiminin Güney Çin Denizi'ndeki buyuru iddiasına isnaden adalara üsler düz yazı etmesine, semt ülkelerinin birlikte ABD de huzur çıkıyor.