Samsun
Samsun'un Alaçam, Bafra ile 19 Mayıs ilçeleri sınırlarında bulunan, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü alanı de havi Türkiye'nin en iri deltaları ortada arazi alan Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, 56 bin hektar genişliğe sahip.
Sulak alanları 12 bin hektar olan, barındırdığı deli dolu çeşitleriyle Türkiye'nin ehemmiyetli katıksız sistemlerinden bir tanesini gerçekleştiren deltada bugüne denli 140 kuş türünün ürediği belirlendi.
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'ne 2016 senesinde giren ve 364 kuş şekline ev sahipliği karşıcı Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, başta hicret esnasında Karadeniz'i aracısız aşan kuş türleri düşüncesince dirimlik ciddiyete sahip.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ornitoloji Araştırma Merkezince de deltada, hicret fail kuş çeşitleriyle ait halkalama ve tadat emekleri yürütülüyor.
Deltada 20 dönümlük ormanlık bölgede 50 yöresinde leylek yuvası da bulunuyor. İlkbahar aylarında deltadaki yuvalara yerleşen leylekler, güzün ise gene hamam devletlere hicret ediyor.
Koloniler şeklinde neşeli yüzlerce yılkı atı, sağlam aşırı endemik bitki, balık ve kuş şekline ev sahipliği karşıcı delta; ırmak, göl, sazlık, bataklık, çayır, mera, orman, eksibe ve ekincilik alanları denli ayrımlı hayat alanlarını da içerisinde barındırıyor.
Deltada nesli muhatara altındaki çeşitler de bulunuyor
OMÜ Ornitoloji Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, AA muhabirine, sulak sahaların korunması ve karşılaşılan sorunlara dikkati tefriş etmek neredeyse bu sene 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü kapsamında "Sulak Alanlar İçin Harekete Geçelim" temasının işlendiğini söyledi.
Türkiye'de 14 sulak alanın arsıulusal ciddiyete taşıyan sulak alan tanımlamasına uyduğunu ve Ramsar Sözleşmesi'ne (2 Şubat 1971'de İran'ın Ramsar kentinde imzalanan sulak sahaların korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı amaçlayan arsıulusal birlikte sözleşme) engelleme edildiğini özetleyen Yavuz, Kızılırmak Deltası'nın da 1997'de Ramsar sahası adına duyuru edildiğini belirtti.
Bir mevkinin Ramsar sahası duyuru edilmesi düşüncesince belirlenen 9 kriterden birine ehil olması icap ettiğini vurgulayan Yavuz, "Kızılırmak Deltası, Ramsar sahası düşüncesince belirlenen 9 kriterden 8'ini içerisinde barındıran bulunmaz alanlardan biri. Su kuşları, nebat çeşitliliği ve deli dolu faunası itibarıyla da bulunmaz alanlardandır." dedi.
Deltada nesli muhatara altında bulunan çeşitler de bulunduğuna dikkati çekici Yavuz, "Bu türlerin makul kısmı derneşik adına Kızılırmak Deltası'nda yaşıyor. Burada kışlıyor, burada ürüyor. Düzenli adına 150 bin yöresinde su kuşu burada barınıyor. O manada Kızılırmak Deltası, Ramsar alanları süresince ön plana çıkan birlikte alan. Bu sebeple bu alanın korunması bu çeşitler düşüncesince aşırı önemli." ifadesini kullandı.
Yavuz, Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'ndeki su kuşlarının sayısının gelişigüzel sabık gün arttığını vurgulayarak şunları kaydetti:
"Bu türlerin devamının sağlanması ve neslinin korunması düşüncesince Dünya Sulak Alanlar Günü aşırı önemli. Çünkü sulak alanlar, su kuşlarını barındırıyor. Deltada elmabaş patka, pasbaş patka, sakarmeke, karabatak, önemsiz ak balıkçıl, sim martı denli su kuşları barınıyor. Bunlar ortada elmabaş patka, global ölçekte nesli muhatara altında bulunan birlikte türdür. Eğer derinliğine vadede bu sahaların devamlılığı sağlanmazsa, onları koruyamazsak çeşit çeşitliliğini ve müfit bulunan şekerli su kaynaklarını kaybederiz."