Kabil
Afganistan'ı 22 Haziran'da vuran depremde şu anne denli tahminî 1200 ferdin yaşamını kaybettiği, yüzlerce ferdin yaralandığı açıklandı.
Gerek arsıulusal maşer ve ayrışık devletlerin ister Taliban yönetiminin deprem bölgelerine ehliyetli katkısı göndereceğini açıklamasına karşın bölgedeki yardımlar ehliyetsiz kalıyor.
AA muhabiri, depremin en sansasyonel bulunduğu Paktika vilayetinin Pakistan sınırında el değmemiş noktada mevcut Giyan ilçesindeki depremzedelerle görüştü.
Bölgeye iktiran etmek baş döndürücü zor
Giyan kaza merkezi ve köyleri şişman miktarda birlikte öz yatağının çevresine müesses durumda. Paktika'nın merkezinden buraya iktiran etmek düşüncesince vasıtayla levent boylu müddet öz yatağından açınmak başkaca dağlık, engebeli, çamurlu yollardan devrolmak gerekiyor. Bu da deprem sahasına karadan iane götürmeyi zorlaştıran en ehemmiyetli etkenler ortada bulunuyor.
Yine de sefer süresince buraya iane haiz tahminî 10 kamyonun alana akla yatkın ilerlediği gözlemlendi.
Yardımlar helikopterler yoluyla da ulaştırılıyor. Daha evvela ayrışık dünya ve arsıulusal kurumlardan mevrut yardımların evvela Host vilayetinde toplanacağı, sonraları da alana helikopterlerle ulaştırılacağı aktarılmıştı. Bu kapsamda depremin geçmiş anlarından itibaren ayrışık yardımlar alana ulaştı.
Türk Kızılay da 500 aileye besin yardımında bulundu.
Giyan'da geçmiş günlerde yaşanmış bulunan çabukluk yerini sakinliğe bıraktı. Merkezde beş on kurumun iane emek vermesi bitmeme ederken karye sakinleri de adım adım günce hayatlarına dönmeye başladı.
İnsanlar köylerde mahsus aralıklarda kurulan taziyet çadırlarında birbirlerini görüşme ederek başsağlığı diliyor ve misafirlerini ağırlıyor.
Ayrıca depremde en baş döndürücü kaybın yaşandığı anlatım edilen Uçka köyündeki halk, kalıntıya dönen karye camisinde harabat ortada ibadetlerini hazırlamaya davam ediyor. Namaz vaktinin girmesiyle ezan okunuyor ve salavat naz ediliyor.
Yardımlar yetersiz
Bölge sakinleri Birleşmiş Milletler (BM), ayrışık arsıulusal firmalar ve Afgan Kızılayından şu anne denli aldıkları yardımların ehliyetsiz bulunduğunu anlatım ediyor.
Depremzedeler, şimdilerde ağırlıklı kendisine düğü ve kumpir kabil tatminkâr ayrıcalığı faziletkâr gıdalarla besleniyor. Et ve semere tüketimi ise baş döndürücü hâlâ az. Halk, besin materyali kendisine bunların haricinde yağ, salça, bakliyat ve un mahrumiyeti çekiyor.
Bölge sakinlerinden Hacı Davud, şu anne denli birlikte deri ve birlikte hacim besin katkısı aldığını belirterek başta Türkiye'nin kendilerine iane etmesini istedi.
Türkiye'den, Afganistan'daki insancasına dramı dindirmeye ulama sunması amacıyla gönderilen "İyilik Trenleri" dolayısıyla Türkiye ve kurumlarına övme kırcı laflar sarfiyat fail Hacı Davud, "(Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan'a depremi sav edin. Bize iane etsin." niteleyerek konuştu.
Günlük 3 bin-3 bin 500 şahsiyet aşındırmak dağıtılıyor
Giyan kaza merkezinde birlikte Afgan iane cemiyeti şişman kazanlarla çecik duman etmek amacıyla pilav pişirdi.
Dernek yetkilisine göre, depremin geçmiş haset başlatılan aşındırmak dağıtımı Kurban Bayramı'na denli gece gündüz sürecek. Dernek yetkilisi, günce 3 bin-3 bin 500 şahsiyet aşındırmak dağıtımı yapıldığını, yiyecekleri çeşitlendirmek düşüncesince hız gösterdiklerini söyledi.
Söz konusu derneğin dağıtma çadırının önünde, yüze benzeyen Afgan aşındırmak kuyruğuna girdi. Çocuklar teknelerde ıslatılması düşüncesince bekletilen pirinçleri levent boylu levent seyretti. Sırasını bekleyenler, yalnızca kendileri düşüncesince değil, aileleri düşüncesince de aşındırmak bekliyor.
Yine mahsus çivi yerlerde biraz Afgan cemiyeti de besin ve elbise dağıtımı yaptı.
Öte yandan, bir takım köylüler yardımları eşeklerle evlerine taşıdı.
Evleri yıkılmayanlar bile geceyi dışarıda geçiriyor
Köylerde nice aile, kalıntıya dönmüş evlerinin yakınlarına ve ya yersiz tarlalara, BM'ye ilişkin firmalar yahut Afgan Kızılayının dağıttığı çadırları kurdu
Kayıpların yaşandığı şişman deprem sonrası yaşanmış bulunan dümdar sarsıntılar semt halkını korkutmuş halde ve bundan dolayı evleri yıkılmayanlar bile beklenen birlikte depreme uykuda yakalanmamak düşüncesince dışarıda yatıyor.
Köy sakinlerinden biri, "Daha geçmiş geceleyin ezanı üç deprem oldu. Şiddetliydi. Bu sebeple gece olunca dışarıda yatıyoruz." dedi.
Bir köyde kurulan taziyet çadırındaki 9-10 insan de ailecek geceyi dışarıda geçirdiklerini anlatım etti.
Öte yandan, bir takım alanlarda deprem dolayısıyla yıkılan tuvaletler de hıfzıssıhha sorununu yanında getiriyor.
Tarlalar kurudu
Köydeki tarlalarda başta buğday ve darı ekiliyor fakat köylerin ortasından güzeşte derenin su miktarı ince az. Sulamada yaşanmış bulunan mesail dolayısıyla baş döndürücü sayıda toprak kurudu.
Samsur adlı birlikte köylü, depremde ailesinden 14 kişiyi kaybettiğini belirterek "Son senelerde havalar baş döndürücü sıcak. Tarlalarda mahsul kalmadı. Evleri yıkılanlar tarlalarına çadırını kurdu ve orada yaşıyor." niteleyerek konuştu.
Köylerde doğrudan yalnızca tek kimsenin maddesel iane almadan konutlarını onaramayacağını tamlayan Samsur, halkın levent boylu müddet çadırlarda yaşamaya bağlanmak mecburiyetinde bulunduğunu söyledi.
Samsur, "Erzakımız da enkazın altında kalmış şekilde namevcut oldu. Şu yardımlarla az da olsa aşındırmak bulabiliyoruz. Ancak bitmeme etmemesi şeklinde gestalt hâlâ da kötüleşebilir." dedi.
Türk Kızılaya teşekkür
AA muhabirine konuşan, Afgan Kızılayı sorumlusu Mevlevi İlyas Naseri, ayrışık ülkelerden mevrut yardımları dağıttıklarını ve doğacak günlerde hâlâ birlikte tomar yardımın geleceğini söyledi.
Depremden çelimsiz birlikte müddet sonraları Türk Kızılaydan mevrut besin yardımlarının köylüler düşüncesince baş döndürücü ehemmiyetli bulunduğunu vurgulayan Naseri, teşekkürname ederek yardımların sürmesini istedi.
Dükkanların bir aşırı hala kapalı
Giyan kaza merkezinde, esnafın da ailelerinde zayiat yaşaması dolayısıyla gizli bulunan dükkanların bir aşırı hala açılmadı.
Ancak 4-5 bakkal belirgin bulunuyor. Bu kişiler, evlerinin kaza merkezinden minimum 10 kilometre uzakta bulunduğunu ve ağır hasara uğramadıklarını söyledi.
Hasarın en dip bulunduğu köyler kaza merkezine gır konusunu mesafede bulunuyor.
Giyan kaza merkezinde, cami dünya az hâlâ tek demirli beton çatı bulunmuyor. Merkez camisinde ise ayrışık yerlerde sıva döküntüsü dünya ağır hasar yok.
Öte taraftan Giyan kaza merkezi ve köylerde canlılık bulunmuyor. Bu sebeple bazısı köylüler mobil boyutlarda gündüz enerjisi panellerini kullanıyor. Söz konusu panellerle köylüler akşamları birlikte ampul yakıt yahut telefonlarını yükleme edebilecek elektriğe kavuşabiliyor.