Madrid
Portekiz basınında hafta kökeninden itibaren piyasaya sürülen topu topu anketlerde, iktidardaki Sosyalist Parti (PS) ile anne muhalefetteki sağ görüşlü Sosyal Demokrat Parti (PSD) ortada oy oranları başa giriş çıktı.
Ülkede Kasım 2015'ten buyana iktidarda bulunan PS'nin ekalliyet hükümetine haricen dayanak noktası sağlayan sol ve al görüşlü partileri kandırma edemeyerek 2022 yılı bütçesini meclisten geçiremeyen ve erken seçime kullanmak durumunda artan Başbakan Antonio Costa, sonuç haftalarda oy kabına uğradı.
Kısa devir öncesine denli PS'yi önde yayınlayan anketler, seçimlere 1 hafta kaldığında az ortak farkla da olsa PSD'nin öne geçtiğini ortaya koydu.
Aximage şirketinin 16-21 Ocak'ta meydana getirdiği sormaca sonuçlarına göre, seçimlerde PSD'nin yüzdelik 34,4, PS'nin ise yüzdelik 33,8 oy alacağı öngörülerek, toy hükümetin önemsiz partilerin alacağı oy oranlarına ve müzakerelere gereğince belirleneceği kaydedildi.
Costa, hafta içre katılmış bulunduğu ortak programda "Öyle gözüküyor ki tek partinin mecliste çoğunlukta olması Portekizlilerin hoşuna gitmiyor." diyerek, dü iri partiden (PSD ve PS) ki kazanırsa kazansın seçimlerden sonradan öteki partilerin desteğine gereksinimi olacağını konfirmasyon etmiş oldu.
Başbakan olması beklenen dü demir aday, bulunan başvekil PS lideri Costa ve anne muhalefetteki PSD lideri Rui Rio, Kovid-19 salgınından ötürü 2 ile 15 Ocak ortada 25 dakikalık programlarla 30 defa televizyonlarda beniz yüze münakaşaya katıldı.
Seçim kampanyası esnasında siyasal partiler vergilendirme, AB'den doğacak fonun dağıtımı, minimum ücret, afiyet ve terbiye sistemine envestisman ile iktisadi krizde bulunan TAP havayollarına odaklandı.
Sağ görüşlü PSD'nin lideri Rui Rio'nun, ABD'deki "Yeşil kart" modeline benzeşim ortak halde muhacir yasasında ayrım yaparak, puanlama sistemini getireceğini vadetmesi dikkati çekti.
Yeni hükümetin kurulmasında aşırı sağ ile çevreciler anahtar olacak
Portekiz'de 230 sandalyeli mecliste sağ ve sol bloklar ortada aşırı az ortak ayırt olabileceği beklentisi, toy hükümetin kurulmasında, çevreci politikalara ciddilik sağlayan Kişiler, Hayvanlar ve Doğa (PAN) yahut seçimlerden en karlı çıkması öngörülen aşırı sağcı Chega (Yeter) partilerinin anahtar olabileceği tahminini güçlendiriyor.
Sadece üç salname ortak eski bulunan Chega'nın karşı katılmış bulunduğu Ekim 2019 seçimlerinde yüzdelik 1,29 oy oranıyla 1 bulunan mebus sayısını, piyasa günkü seçimlerde 7-9'a denli yükseltmesi bekleniyor.
Tahminler akla yatkın çıkarsa, şu anda Portekiz meclisinde 7. iri parti bulunan Chega, en ortak tomar milletvekiline ehil 3. siyasal parti olacak.
İslam ve muhacir karşıtı politikalarıyla öne çıkan Chega, seçimleri kazanması şeklinde budunsal orijin ve ırka alakadar hükümler çıkarmayı vadederken, "ahlaki, sivil, kültürel yahut iktisadi yerine ailenin baştan yapılanmasını güvence geçirmek düşüncesince Aile Bakanlığı kurma" lafı verdi.
Chega'nın yükselişini AA muhabirine değerlendiren Portekizli gazeteci ve toplumsal yazışma profesörü Carlos Magno, "Portekiz'de dava aşırı sağ değil, dengesiz yönetim. Chega tekrarlanan gelişigüzel seçimde oyunu artırmaya bitmeme edecektir. Ama alabileceği en ortak tomar oy payı yüzdelik 10'dur." dedi.
Chega lideri Andre Ventura'nın elden hükümete girmesi şeklinde PSD'ye dayanak noktası vereceğini dediğini vurgulayan Magno, bulunan halde Portekiz'in "istikrarsızlığın mübrem bulunduğu ortak dönemden geçtiğini" savundu.
Kovid-19 salgını seçimlere iştirakı düşürebilir
Diğer taraftan müstevli devrinde gerçekleşecek genel seçimde ortaklık oranının düşmesi mübrem görünüyor.
Son seçimlerde (6 Ekim 2019) yüzdelik 48,57 oranında artan katılımın, Ocak 2021'deki cumhur reisi seçimlerinde yüzdelik 40'a düştüğünü hatırlatan Portekiz basını, bu oranın piyasa haset elan da tedenni riski bulunduğunu vurguluyor.
Mevcut halde diyar nüfusunun yüzdelik 10'una bedel doğacak halde 1 milyona andıran insan Kovid-19'dan ötürü ev karantinasında bulunuyor.
Seçimlere iştirakı bırakmak düşüncesince 23 Ocak'ta Lizbon, Porto denli birtakım iri illerde kurulan sandıklarda vatandaşlara önceleri oy istimal hakkı verilirken, aralarında Başbakan Antonio Costa'nın da bulunduğu kestirmece 300 bin insan şimdiden oyunu kullandı.
Hükümet, ev karantinasında olanların ise 30 Ocak'ta 18.00 ile 19.00 saatleri ortada sandıkta oy kullanmalarına müsaade verileceğini açıkladı.
Mecliste bulunan halde 9 siyasal parti bulunurken, toplamda 10,8 milyon seçmenin mukayyet bulunduğu seçimlere 21 siyasal parti katılıyor.
Portekiz'de 6 senedir başvekil bulunan 60 yaşındaki Costa, bu vazifesini sürdürmesi şeklinde 1974'de diktatörlük periyodunu sonlandıran Karanfil Devrimi'nden buyana ülkede en levent boylu müddet başvekillik yaparak tarihe geçecek.
Eski Porto Belediye Başkanı bulunan ve 2018'den buyana PSD'nin liderliğini yürüteç 64 yaşındaki Rui Rio ise 6 sene aradan sonradan partisini iktidara kullanmak istiyor.
Meclisteki bulunan iskemle dağılımı: Sosyalist Parti-PS 108 (yüzde 36,34), Sosyal Demokrat Parti-PSD 79 (yüzde 27,76), Birleşik Sol-BE 19 (yüzde 9,52), Komünist Parti ile Yeşiller'in ittifakından oluşan Üniter Demokratik Koalisyon-CDU 12 (yüzde 6,33), Sosyal Demokrat Merkez- CDS-PP 5 (yüzde 4,22), Kişiler, Hayvanlar ve Doğa-PAN 4 (yüzde 3,32), Yeter-Chega 1 (yüzde 1,29), Liberal İnisiyatif-IL 1 (yüzde 1,29), Özgür-Livre 1 (yüzde 1,09)
Aximage şirketinin 16-21 Ocak'taki sormaca sonuçları: Sosyal Demokrat Parti-PSD yüzdelik 34,4, Sosyalist Parti-PS yüzdelik 33,8, Yeter-Chega yüzdelik 8, Birleşik Sol-BE yüzdelik 6,6, Üniter Demokratik Koalisyon-CDU yüzdelik 4,5, Kişiler, Hayvanlar ve Doğa-PAN yüzdelik 3,2, Liberal İnisiyatif-IL yüzdelik 2,8, Sosyal Demokrat Merkez- CDS-PP yüzdelik 1,6, Özgür-Livre yüzdelik 1,4.