Tunus
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in 25 Temmuz'da almış olduğu " yılgı kararların" peşi esna sabık hafta duyurduğu "ulusal diyalog" açılımı ülkenin müşterek numara ruzname maddesi olurken bahis konusu diyaloğa kimlerin karışma edileceği de nikbet konusu.
Cumhurbaşkanı Said, meydana getirdiği geçmiş açıklamada "seçim kanunu ve siyasi sistemin" ele alınacağı ulusal diyalog görüşmelerinde iktidardaki siyasi partilerin toprak almayacağı sinyalini verdi.
Said, yaşanmış bulunan siyasi krizden depar belgesi yolu kendisine tanıdık "ulusal diyalog" açılımını duyurduğu geçmiş açıklamasında, devletin konuşu ve toplumsal problemlerin çözümü düşüncesince müstelzim iradeye erbap bulunduğunu vurguladı. Ülkede gençlerin de katılacağı öncekilerden farklı, saydam ve içtenlikli müşterek "ulusal diyalog" başlatacaklarını kaydeden Said, "halkın parasını araklayan ve vicdanlarını satanların" ise bu açılıma karışma edilmeyeceğinin altını çizdi.
Tunus Cumhurbaşkanı, 25 Temmuz'da Meclisin çalışmalarını dondurması ve başbakanı azletmesinin peşi esna 22 Eylül'de yetkilerini genişleten dünkü kararnameler yayımladı. Cumhurbaşkanının teşri ve icra yetkisine müteveccih yılgı tensikat yapılmış oldu ve kanun tekliflerinin anayasaya uygunluğunu denetleyen muvakkat komite feshedildi. Ayrıca cumhurbaşkanlığına değme muhtelif sonucu ahali oylamasına arz yetkisi verildi.
Cumhurbaşkanı Said’in almış olduğu "olağanüstü kararların" ardından, ulusal ve arsıulusal kurda nice kesimden Tunus'a, "yaşanan siyasi krizden depar belgesi yolu kendisine ulusal diyaloğa gidilmesi" çağrıları yaptı.
Tunus'taki taraflardan ulusal diyalog düşüncesince "geniş katılım" vurgusu
Said'in "ulusal diyalog" açıklamasının peşi esna dünya genelinde siyasi oluşumlardan mevrut tepkilerde de diyaloğun gerekliliği ön plana çıktı.
Bu mevzuda en kupkuru izah ülkenin en iri sendikası Tunus Genel İşçi Sendikaları (TGİS) Genel Sekreteri Nureddin et-Tebubi'den geldi. Tebubi, "rızaya ait ve murahhas müşterek yaklaşım içinde, gayeye erişmek düşüncesince uzlaşıya açıkça olması koşuluyla ulusal diyaloğu desteklediklerini, intikal yöntemini garanti dibine kabul etmek düşüncesince diyalogdan kaçış olmadığını ve sendika iştirakı olmaksızın müşterek diyalog olmayacağını" söyledi.
Nahda Hareketinden meydana getirilen açıklamada ise ülkedeki bulunan siyasi krizin aşılması düşüncesince Cumhurbaşkanı Said'in almış olduğu yılgı kararların peşi esna Meclisin kapatılarak yetkilerin biricik elde toplanmasını havi "istisnai durumun" sona erdirilmesi ve Meclisin açılması arzu edildi.
Demokratik Akım Partisi Genel Sekreteri Gazi eş-Şevaşi ise "Tunus düşüncesince demokratik yola devir olmaksızın denge olmaz. Ulusal diyalog; murahhas müşterek yaklaşım ve enli ahali desteği bulunmadığı takdirde can alıcı reformlar yapılsa fark göz boncuğu ağıt tabir etmez." dedi.
"Ulusal diyaloğa Cumhurbaşkanı Said'i destekleyenler katılacak"
Tunuslu uzmanlar, Cumhurbaşkanı Said'in "ulusal diyalog" açıklamalarını AA muhabirine değerlendirdi.
Sosyolog ve öğretim üyesi Sami İbrahim, "Cumhurbaşkanı Said'in bahsetmiş olduğu diyalog, ulusal diyalog değil. Said'in bahsetmiş olduğu şey, özlük destekçileri ortada yapılacak müşterek diyalog." ifadelerini kullandı.
Ortada ne halkın ne de gençliğin katılmış olduğu müşterek "ulusal diyalog" periyodunun bulunduğunu tamlayan İbrahim, "Diyalog çabucak Cumhurbaşkanı Said'i destekleyenler ortada yapılacak, elbette ki kendisini 2019 seçimlerinde destekleyen oluşumları kastetmiyorum. Cumhurbaşkanı Said'in şimdiye denli açıklamadığı, kesiksiz indinde toprak düzlük ve değme devir kendisini destekleyen ıvır zıvır müşterek zümreden bahsediyorum." dedi.
"Siyasi partiler görmezden geliniyor"
Cumhurbaşkanı Said'in değme fırsatta siyasi partileri görmezden geldiğini kail İbrahim, "Ülkede yaşanmış bulunan krizin müşterek parçası bulunan siyasi partiler, özlük aralarında yaşadıkları çekişmeler ve birbirlerine dirlik bitirdikleri suçlayıcı açıklamaların beraberinde parlamentodaki çalışmalarda değimsiz olmaları sonucunda 25 Temmuz'un yaşanmasına illet oldu. Bu nedenden dolayı Cumhurbaşkanı Said, onları görmezden geliyor." niteleyerek konuştu.
Said'i 25 Temmuz sonra destekleyen partilerin bile ulusal diyalogda toprak alamayabileceğini dile getiren İbrahim, şunları kaydetti:
"Siyasi partilerin müşterek bölümü iri anarşi içre ve biçimsiz durumda. 25 Temmuz şokunu atlatamayan partiler elbette reaksiyon vereceklerini kestiremiyor. Şimdiye denli partiler Cumhurbaşkanı Said'in halkın iradesiyle çelişen kararlarına dirlik savaş alanı oluşturacak müşterek aşama atamadılar."
Partilerin ve sivil polis polis maşer müesseselerinin ulusal diyaloğa katılımlarının "formaliteden ibaret" olacağını korumak için çaba sarfeden İbrahim, "İlk etapta gençlerle ve halkla başlamış olacak bulunan ulusal diyaloğun ikinci etabı Cumhurbaşkanı Said'in belirleyeceği 'komploların içre toprak almayan, yolsuzluğa karışmamış siyasi partileri ve örgütleri' kapsayacak." dedi.
"25 Temmuz'dan evvela erk bulunan partiler ulusal diyalogda toprak alamayacak"
Siyaset bilimi uzmanı Halid Abid, siyasi partilerin ulusal diyalogdan dışlanıp dışlanmayacaklarının kupkuru olmadığını, Cumhurbaşkanı Said'in mihrak noktasının çoluk çocuk olacağını fakat birtakım siyasi oluşumların da müşterek ıztırar kendisine bu sürece karışma edileceğini söyledi.
Meclisteki 217 sandalyeden 53'üne erbap Nahda Hareketi ve 28 sandalyesi bulunan Tunus'un Kalbi partileri ile Hişam el-Meşişi hükümetini destekleyen Onur Koalisyonuna atıfta bulunan Abid, "Şu anne denli kesme bulunan müşterek obje var ise o da 25 Temmuz'dan evvela iktidarda bulunan partilerin ulusal diyaloğun haricinde kalacağıdır." dedi.
Partilerin görmezden gelinmesi mevzusuna bağlı ise Abid, "Demokratik Akım denli birtakım partiler özellikle Cumhurbaşkanı'nın kararlarını desteklerken deminden dirlik çıkıyorlar. Cumhurbaşkanı'nın bu nedenden dolayı şimdiye denli partilerin ulusal diyalogdaki namına bağlı müşterek izah yapmadığını düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Said'in umumi kendisine siyasi partilere şek ile baktığının altını çizen Abid, buna karşın siyasi oluşumlardan müşterek kısmının şerait gereği ulusal diyalogda yerini alacağını söyledi.