Ankara
AA muhabirinin, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun (TİTCK) 2011-2020 devrinde Türkiye genelindeki antibiyotik reçeteleme ve tüketim oranlarına bağlı hazırladığı emek vermeden derlediği bilgilere göre, akliyeci antibiyotik kullanması dair hekimler ve vatandaşlara müteveccih planlı bilgilendirme emekleri akıbet vermeye başladı.
Türkiye genelinde 2011'de 1000 adam başı 42,28 ünite bulunan antibiyotik tüketimi, 2020'de 24,39 birime geriledi. 2011'de reçetelerin kısaca yüzdelik 35'inde antibiyotikler toprak alırken güzeşte sene yüzdelik 24'ünde antibiyotiklerin bulunmuş yer aldığı belirleme edildi ve böylelikle antibiyotik reçeteleme tercihinde kısaca yüzdelik 31'lik eksilme görüldü.
Bu müspet gidişata cevap Kovid-19 salgınının da etkisiyle 2020'de, 2019'a nazaran antibiyotik mevcut reçetelerde az da olsa artım yaşandı. 2019'da yüzdelik 23,87 bulunan bu oran 2020'de yüzdelik 24,31'e yükseldi.
Antibiyotik tüketimi en baş döndürücü Ege Bölgesi'nde azaldı
TİTCK'nin çalışmasında antibiyotik tüketiminin en baş döndürücü azaldığı yerlere bağlı veriler de toprak aldı. Buna göre, 2011'e nazaran 2020'de 1000 adam başı antibiyotik tüketiminin en baş döndürücü azaldığı bölge, yüzdelik 47,1'lik düşüşle Ege oldu. Bu alanda 2011'de 1000 adam başı 46,59 ünite antibiyotik tüketilirken oran 2020'de 24,63'e geriledi.
Ege'yi yüzdelik 46,61'lik azalmayla Marmara, yüzdelik 43,55'lik azalmayla Karadeniz, yüzdelik 40,58'lik düşüşle Akdeniz, yüzdelik 39,19'luk düşüşle Güneydoğu Anadolu, yüzdelik 35,11'lik azalışla Doğu Anadolu ve yüzdelik 25,34'lük eksilme oranıyla İç Anadolu yerleri izledi.
İç Anadolu Bölgesi, 2011'e nazaran azalış yaşanmasına karşın, 34,23 birimle 2020'de 1000 adam başı en müşterek tomar antibiyotik tüketilen semt yerine kayıtlara geçti.
En müşterek tomar antibiyotik Şanlıurfa'da reçetelendi
Türkiye'de fasile hekimi reçetelerinde antibiyotiklerin minimum toprak almış yer aldığı 5 il sırası ile Artvin (yüzde 16,3), Ardahan (yüzde 16,4), Edirne (yüzde 16,9) ve yüzdelik 17 oranlarıyla Zonguldak ile Rize oldu.
Aile hekimi reçetelerinde antibiyotiklere en müşterek tomar toprak maruz vilayetler ise Şanlıurfa (yüzde 37,6), Adana (yüzde 35,7), Hatay (yüzde 33,5), Mardin (yüzde 33,2) ve Diyarbakır (yüzde 32,6) halinde sıralandı.
Antibiyotik reçetelemesi çocuklarda azaldı, yetişkinlerde arttı
Çalışmaya, yaşlara layıkıyla antibiyotik reçetelenme dağılımlarıyla ilgilendiren ilgi çeken veriler de yansıdı. Hekimlerin 2 gözyaşı altındaki bebeklere antibiyotik reçetelemesi, 2013'e nazaran 2020'de, yüzdelik 7'den yüzdelik 3'e düştü. Bu devirde antibiyotiklerin 2-11 gözyaşı grubundaki küçüklere reçetelenmesi yüzdelik 24,4'ten yüzdelik 18'e, 12-18 gözyaşı grubunda ise yüzdelik 10,8'den yüzdelik 6,9'a geriledi.
Buna cevap 18 gözyaşı üstü nüfusa antibiyotik reçetelenmesinde artım yaşandığı görüldü. 2013'e nazaran 2020'de antibiyotik reçeteleme oranı, 19-44 gözyaşı aralığında yüzdelik 27,4'ten yüzdelik 30,1'e, 45-64 gözyaşı aralığında yüzdelik 20,3'ten yüzdelik 26,3'e, 65 gözyaşı ve üzerine de yüzdelik 9,8'den yüzdelik 15,1'e yükseldi.
Antibiyotik direnci son zamanların "sessiz salgını"
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve nice ülkenin üzerine hassasiyetle durduğu, hal alternatifleri imar etmek düşüncesince efor sarfiyat etmiş yer aldığı konuların başlangıcında "antibiyotik direnci" geliyor.
Kısaca "bir mikroorganizmanın antibiyotiklerin etkilerine dirlik durabilme yeteneği" yerine tanımlanan dayanım gelişimi, arsıulusal şirketler ve uzmanlarca "çağın kelimesiz salgını" yerine da adlandırılıyor.
Doğru kullanımıyla insanoğlu yaşamı düşüncesince "mucize" ihtimalî antibiyotiklerde dayanım gelişimi, derin ve yersiz tüketim kararında ortaya çıkıyor. Bu dayanım gelişimi çabucak insanoğlu sağlığını değil, hayvanları ve tarımı da aksi etkiliyor.
Antibiyotik direncinin önüne geçilmemesi durumunda, yaklaşan gelecekte enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde antibiyotiklerin ağız ağıza kuvvetsiz bir duruma gelebileceği, sade çıban enfeksiyonlarının üstelik ölümle sonuçlanabileceği belirtiliyor.
DSÖ, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) kabil kuruluşlar, küsurat antibiyotik direncine hal tekvin etmek düşüncesince hükümet yetkilileri, çıkar yol şirketleri, çırçıplak maşer ve BM örgütleriyle müşterek anlaşma oluştururken, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı TİTCK öncülüğünde "Akılcı İlaç Kullanımı Programı" yürütülüyor.
Bakanlık, antibiyotik direncinin yavaşlatılmasının anne hedeflerinden yer aldığı izlence kapsamında, antibiyotik reçeteleme ve tüketim oranlarının elan da dun çekilmesine müteveccih emekleri doğacak süreçte de derin müşterek halde bitmeme ettirecek.