5 zincir marketin 2,7 milyar lira ceza aldığı soruşturmanın gerekçeli kararı yayımlandı

Rekabet Kurumu kabilinden aralarında A101, BİM, CarrefourSA, Migros'un da bulunmuş yer aldığı bütün 29 adım ve eş cemiyet üstünde Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla soruşturma başlatılmıştı. Soruşturma heyetinin meydana getirdiği tetkik ve tespitler cevabında 5 zincir market ortada direkt yahut kuma tedarikçiler eliyle bilvasıta temaslar kanalıyla satı fiyatlarının ve değer artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, bu sahanın düzenleme edildiği, artırılan fiyatların rakiplerle eş anlı raflara yansıtıldığı, bahis konusu marketlerin ürünün satı fiyatlarının tespiti amacına eş topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar yahut mevzun eylemler kanalıyla 4. maddeyi ihlal ettikleri iddiaları üstünde yavuklu savunmaları alınmıştı.

Toplam 16 sayaç devam eden yavuklu savunmaların arkası sıra 29 Ekim 2021'de Rekabet Kurumu soruşturmaya bağlı sonuncu kararını vermişti. Karara mucibince BİM'e 958 milyon 129 bin 194 lira, CarrefourSA'ya 142 milyon 469 bin 772 lira, Migros'a 517 milyon 672 bin 762 lira ve A-101'e 646 milyon 582 bin 329 lira kazanmak neredeyse 5 zincir markete toplamda 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira yönetsel dünyalık cezası verilmişti. Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle ise 11 Ocak'ta 5 zincir markete maruz yönetsel dünyalık cezasının gerekçeli kararının yayımlanacağını duyurmuştu. Rekabet Kurumu'nun resmi genel ağ sitesinden “Perakende besin ve doğruluk ürünleri ticareti ile iştigal fail zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda bulunan müstahsil ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesi” mevzulu eş karar yayımlandı.

28 Ekim 2021'den 18 Ocak'a denli bulunan 80 günce müddet içinde hazırlanmakta bulunan kararda, Mali Suçları Araştırma Kurulu'nun (MASAK) sunmuş yer aldığı zincir marketlerin geriye akıllıca değer hareketlerinin hendesi ortalamalarının arazi aldığı Excel çalışmasından ve zincir marketlerin 2019 Aralık ayından itibaren Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı (TÜİK) ile paylaştıkları verilerden faydalanıldı. Gerekçeli kararda, Türkiye genelinde kısaca 10 bin mağazası mevcut A-101, 7 bin 600 mağazası ve verim portföyünde 750 ürünü mevcut BİM, 52 ilde 647 mağazası mevcut CarrefourSA ve 2019 senesinde 2 bin 153 mağazaya eş Migros'un dünyalık cezasına ne çarptırıldığına değgin bilgilerden ve yazışmalardan oluşan deliller arazi alıyor.

5 zincir market aralarında bitirdikleri yazışmaların kartel niteliği taşımadığını savundu

Kararda, bahis konusu 5 zincir marketin birbirleri ile mesajlaşarak satı fiyatlarının belirlenmesi ve bilim alışverişinden doğan ihlallere bağlı 26 tespite arazi verildi. Rekabet Kurumu kabilinden maruz bahis konusu 26 belirleme yavuklu savunmada tartışıldı. Buna mucibince 5 zincir market kabilinden yönetsel dünyalık cezasına bağlı meydana getirilen savunmada, 26 tespitte ele tahsil edilen davranışların topla-dağıt derece kartele ayraç etmediği belirtilerek, baştan satı fiyatlarının belirlenmesi namına sınıflandırılabileceği veya bilim değişiminin bahis konusu olabildiği tabir edildi. 5 zincir market, fiyatlarda anlaşılması ile elde edilmiş satı gelirinin bütün satı gelirinin ıvır zıvır eş yönünü karşıladığı nedeni öne sürülerek yumuşatıcı öge namına ele alınmasını istedi. Savunmada, beklenen ihlal iddialarının sadece hudutlu sayıda ürünle münasebetli yer aldığı savunularak, ait ürünlerden elde edilmiş satı gelirlerinin bütün satı gelirlerinin ıvır zıvır eş yönünü karşıladığı öne sürüldü. Ayrıca savunmada bu durumun menfez önüne katılması ile ceza tespiti yapılırken yumuşatıcı öge namına ele katılması gerektiği vurgulandı.

Rekabet Kurulu, 5 zincir marketin kartel durumunda geçim sağladıklarına doyum getirdi

Rekabet Kurulu ise bahis konusu savunmaya gönül rahatlığı 26 tespitte ele tahsil edilen eylemlerin satışa maruz katı aşırı ürünün perişan satı fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt niteliği sergileyen kartel durumunda geçim yahut mevzun eylemler bulunduğunu belirtti. Rekabet Kurulu, bundan çevre belirleme edilen ihlallerin baştan satı fiyatının belirlenmesi yahut bilim alışverişinden doğan öbür ihlaller başlığı altında belirlenmesi icap ettiğini vurgulayarak meydana getirilen savunmaya katılmadı. Rekabet Kurulu, elde edilmiş satı gelirinin 5 zincir marketin cirolarının ıvır zıvır eş yönünü kapsadığı nedeni öne sürülerek davranışın yumuşatıcı öge namına ele alınmasına doyum getirdi.

Rekabet Kurulu, 5 zincir marketin kartel durumunda geçim sağlamasına rağmen savunmada bahsedilen fiyatlarda geçim ile elde edilmiş satı gelirinin bütün satı gelirinin ıvır zıvır eş yönünü karşıladığı nedeni öne sürülerek yumuşatıcı öge namına ele alınmasını istemesini dikkate alarak, bahis konusu mamüllerin 5 zincir marketin cirolarının ıvır zıvır eş bölümünü anabolizma etmesi nedeni öne sürülerek yumuşatıcı öge olduğuna doyum getirdi.

Rekabet Kurulunca soruşturma kapsamında meydana getirilen tetkik ve değerlendirmeler çerçevesinde A101, BİM, CarrefourSA, Migros'un satışa sundukları katı aşırı ürünün perişan satı fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt niteliği de sergileyen kartel niteliğindeki geçim yahut mevzun eylemler kanalıyla 4054 önemli Kanun'un 4. maddesini ihlal ettikleri kararına varıldı. Kararda Ceza Yönetmeliği'nin bel kemiği dünyalık cezasını düzenleyen 5. maddesinin önce fıkrasına mucibince bel kemiği dünyalık cezası hesaplanırken ihlale yan bulunan teşebbüslerin Kurul kabilinden saptanacak salname gayri berrak gelirlerinin karteller düşüncesince yüzdelik 2'si ile yüzdelik 4'ü, öbür ihlaller düşüncesince yüzdelik 0,5'i ile yüzdelik 3'ü ortada eş kemiyet asal alındığı hatırlatıldı.

Rekabet Kurulu'nun cevabında 5 zincir marketin perakendecilerin geleceğe çevrilmiş tutarları ve değer intikal tarihleri derece rekabete alıngan bilgilerin paylaşımına vasıtalık etmesi yönüyle açık açık perişan satı fiyatlarının tespiti amacına eş kartel görünümünde ortaya çıkan anlaşmalar yahut mevzun eylemler kanalıyla 4054 önemli Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiğine karar verildi. İdari dünyalık cezası, 5 zincir marketin salname gayri berrak gelirlerinin yüzdelik 2'si ile yüzdelik 4'ü ortada verildi. Buna mucibince kararda 5 zincir markete maruz bütün 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira yönetsel dünyalık cezası, salname gayri berrak gelirlerinin yüzdelik 2'si ile yüzdelik 4'ü ortada verildi.

“3.45 ve 3.75 olmuş. Hemen geçiyoruz”

Bir CarrefourSA yetkilisinin hareketli aletinden tahsil edilen Whatsapp görüşmesinde şunlar konuşuldu:

“CarrefourSA yetkilisi: BİM motorin ürünlerinde değer geçişi yapmış. Ne denli bulunduğunu eş araştırır mısınız?

Bir CarrefourSA çalışanı: Bugün BİM'den değer aldırıyorum. Fiyat elime geçtiğinde paylaşırım.

Bir CarrefourSA çalışanı: Benim bildiğim, haftaya salı haset geçecek cemaziyelevvel geçmemişti. Her gündüz derneşik baktırıyoruz.

CarrefourSA yetklisi: Bugün geçmiş, A101'de eş çalışanın hazzı yerindeydi. Onlar da demincek geçiyorlarmış.
Bir CarrefourSA çalışanı: Hemen yeni baştan baktırıyorum. 3.45 ve 3.75 olmuş. Geçiyoruz. Birkaç mağazayı elan arama ediyoruz.”

Yazışmaların araştırılması kapsamında, “Strategy team” adlı Whatsapp grubunda eş SAVOLA mensubu kabilinden eş Migros mensubu ile meydana getirdiği musahabe ele alındı. Konuşma şu şekilde:

“Savola çalışanı: Adamlar düşecek, lütfen fiyatı düzeltin.

Migros çalışanı: A-101 4,5 litre 39,95 değil mi? 4 litre parite 35,5 geliyoruz zaten.

Savola çalışanı: Konuşalım. Fiyat geçişi attım. 5 litre ve 4 litreler düşüncesince A101 ile beraberce düzenleme etmemiz lazım. Cuma kaçta gelelim?

Migros çalışanı: Cuma 15.00 düzenleme edelim.”

“Zam yapacağız, hazırlanıyoruz”

Aynı Whatsapp grubunun bambaşka gündüz meydana getirilen eş yazışmada şunlar konuşuldu:

“Bir çalışan: Bugün BİM düşüncesince sonuç gün. Konfirmasyonu alıp hoppadak A-101'i düzenleme kılmak lazım. Saat 09.14. 12'ye denli vaktimiz var. Hallettik mi beyler? Ben strateji edemiyorum. Sunumlar vs. Fiyat geçişi mevcut gene pazartesiye. Zam yapacağız. Hazırlanıyoruz. Siz hallettiniz mi sonuç durum? A-101 ve BİM birçok lira oldu?

2 gündüz sonra

Aynı çalışan: BİM satın kabul ika direktörü ile konuştuk az önce. CarrefourSA 5 litre fiyatını 45,95 gönderdi. Gol attınız bizlere dedi. Ben de ona 4 litre gönderdim. Son konuştuk piyasadan. CarrefourSA 47,95 lira meydana getirecek nikbet ika dedim. Savola çalışanına ve CarrefourSA Satın Alma Uzmanı'na değer geçirmemiz kayıt oldu.”

Mustafa Cenik