Kabil
Afganistan'da Taliban'ın yönetimi devralmasıyla derinleşen konuşu çöküntü zımnında yetimhanelerde küsurat binlerce çocuk, akrabalarının evlerine gönderme gelişmek mecburiyetinde kaldı.
Afganistan Yetimhaneler Müdürü Feyzan Ahmed Kaker ve hükûmet merkezi Kabil'deki yetimhane yöneticileri, AA muhabirine mevzuyla ait açıklamalarda bulundu.
Alınan bilgiye göre, diyar genelinde mevki ve hususi peyda etmek kıl payı 68 yetimhane bulunuyor fakat bunların 26'sı ülkenin içerisine girmiş bulunduğu iri konuşu çöküntü zımnında çalışarak bulutlu durumda.
Maddi hastalıkların çözülmemesi biçiminde canlı birtakımı yetimhanelerin de kapatılması gündemde.
Akrabası bulunan kollar gönderildi
Taliban önceleri yetimhanelerde 9 bin 319 çocuğun kalmış bulunduğu fakat konuşu çöküntü zımnında bunlardan 3 bin 566’sının, doğrusu 10 çocuktan 4’ünün akrabalarının evlerine göndermiş bulunduğu öğrenildi.
Gönderilmeyen evlatların çoğunun kendilerine bakacak kimsesi yok. Kimisinin anne babaları namevcut veya onlara bakacak vaziyette değil. Ebeveynleri olup boşanan, asıl veya babası ölüm eden, narkotik bağımlısı bulunan veya onlara beslemek istemeyenler de mevcut. Kimilerinin ise akrabaları var fakat evlatları istemiyor.
Gıda, giysi ve kışlık yakıt temininde başağrısı yaşanıyor
Taliban'ın Afganistan yönetimini devralmasıyla ülkede derinleşen konuşu kriz, yetimhaneleri de sarstı.
Yetimhanelerde kesif pıtrak cazibe kesiliyor, su akmıyor, bulunan jeneratörler de ihtiyaca karşılık vermiyor. İçme suyu temininde de teessürat yaşanıyor. Yetimhane binası, odaları ve yemekhanesinin de hıfzıssıhha açısından ağırbaşlı sorunları bulunuyor.
Yetimhanelerdeki en ehemmiyetli mesail gıda, elbise, çare ve tıbbi malzeme, kırtasiye ürünleri ve kışlık yakıt yetersizliği namına sıralanıyor. Taliban, diyar yönetimini devralmasının peşi sıra yetimhaneleri görüşme etmiş ve sorunların çözümü düşüncesince dayanak vaadinde bulunmuş fakat şu asıl denli konkre hal sunulmuş değil.
Çocuklar, ağırlıklı namına pirinç, bakliyat, unlu mamuller, kumpir kıl payı tatminkâr niteliği erdemli gıdalarla besleniyor. Et ve motorin tüketimi ise aşırı az. Taliban hükümetinden rastgele birlikte maddesel dirimlik gerçekleştirme edilmiyor. Bu sebeple yetimhane yönetimleri, şartların iyileştirilmesi düşüncesince millî ve arsıulusal iane kuruluşlarıyla hayırseverlerin kapısını çalıyor.
Mevcut kısıtlanmış olanaklar da bahis konusu yardımlarla sürdürülmeye çalışılıyor.
Ancak yetkililer, yardımlarla yetimhanelerin ayakta kalamayacağını belirterek Taliban yönetiminin ve arsıulusal iane müesseselerinin bu mevzuda somutlaştırılmış ve devamlılığı bulunan kurumsal politikayla desteklerini bekliyor.
Ülkedeki konuşu çöküntü zımnında Afgan ailelerinin evlat iktisap ve koruyan fasile kıl payı mevzularda başvurularının da azaldığı aktarıldı.
Personel mahiye alamıyor
Yetkililer, diyar çapında yetimhanelerde etkin personelin eski hükümet çağında de mahiye bildirme etme problemi yaşadığını, Taliban sonrası ise Afganistan Yetimhaneler Müdürü Feyzan Ahmed Kaker de karışma topu topu personelin fakat birlikte mahiye maaş alabildiğini kaydetti.
Kaker, buna karşın personelin yetimlere işlev etmeyi dini birlikte vazife namına gördüğünü ve işlerinin başlangıcında bulunduğunu anlatım etti.
İlk ve rüştiye kademesinde eğitimlerin başlamasıyla birtakımı evlatların yetimhanelere döndüğünü tamlayan Kaker, "İmkanlar sağlanırsa ve konuşu gidiş düzelirse akrabalarına gönderilen kollar baştan yetimhanelere müracaat yapabilir. Şu anda fark birtakımı kollar müracaat yapıyor fakat imkansızlık ve birtakımı vilayetlerdeki yetimhanelerin kısıtlanmış çalışkanlık göstermesi zımnında onları bildirme edemiyoruz." dedi.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) karışma arsıulusal iane kuruluşlarına müracaatta bulunduklarını aktaran Kaker, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığına (TİKA) da yetimhanelere iane edilmesi düşüncesince müracaat yaptıklarını belirtti.
Önceki hükümet çağında de mesail yaşadıklarını kaydeden Kaker, Taliban'ın yönetime gelmesiyle konuşu probleminin derinleşmesi ve arsıulusal yardımların kesilmesiyle problemlerinin arttığını vurguladı.
Kaker, "Bazı sorunlarımız eski hükümet döneminden kalmıştı ve bunlar hala sürüyor. Sorunlardan birisi besin sorunuydu ve bu, kollar düşüncesince asliye birlikte problem. Bu sebeple birtakımı iane kuruluşları ve hayırseverlerle temasa geçtik ve bizlere birlikte hacim iane ettiler. Halen bu yardımlarla dümen ediyoruz." diyerek konuştu.
UNICEF'in sarıklı maaşlarını ödeyeceği vaadinde bulunduğunu tamlayan Kaker, "Taliban hükümetinin evlatların korunması düşüncesince bariz ve belirgin birlikte siyasa belirlemesini istiyoruz." dedi.
Teyiye Mesken ve Alaaddin yetimhaneleri iane bekliyor
Başkent Kabil'in Teyiye Mesken Caddesi üstündeki Teyiye Mesken Yetimhanesi ve Darul Aman Caddesi üstündeki Alaaddin Yetimhanesi de imkansızlıklarla boğuşuyor.
Yetimhanelerde klinik ve ruhsal servisi ile meslek bulunuyor. Öğrenciler, kampüsteki okullarda yetişek alıyor.
Teyiye Mesken Yetimhanesinde 10-18 gözyaşı aralığındaki eş kollar kalıyor. Yetimhane kapasitesi 400 fakat imkansızlık zımnında şu an burada 168 bebek kalıyor. 100'e DOĞRU çocuğun akrabalarının evlerine göndermiş bulunduğu anlatım edildi.
Yetimhane Müdürü Mucibi Rahman Hotak, hükümet değişikliğinin topu topu finansal sistemlerini etkilediğini kaydederek iane kuruluşlarına çağrıda bulundu.
Hotak, "Çocukların gıda, elbise, tıbbi gereç kıl payı günce gereksinimlerini birlikte vakitler bulunduğu kıl payı endamsız müddette karşılayamıyoruz. Gıdadan tutun onları yunak tutaç kömür ve giysi kıl payı kışlık malzemeler ile eğitimleri düşüncesince kırtasiye ürünlerine denli ihtiyacımız bulunuyor." dedi.
Alaaddin Yetimhanesinde de kızlar ve 11-12 yaşına denli bulunan eş kollar kalıyor. Erkek çocuklar, yaşı ulaştığında eş yetimhanelerine gönderme ediliyor.
300 yabanlık kapasiteli yetimhanede şu an 100'ü eş 210 bebek kalıyor. Yine buradan da maddesel mahrumiyet zımnında 150 yöresinde çocuğun akrabalarına göndermiş bulunduğu belirtildi.
TİKA'nın 2017'de buradaki birlikte gayrimenkul binasını nesir ettiği, dü gayrimenkul binasını da yenilediği kaydedildi.
Yetimhanenin Yurtlardan Sorumlu Müdür Yardımcısı Azize Azizi, Taliban sonrası maddesel teessürat zımnında bahis konusu evlatları akrabalarına irsal etmek mecburiyetinde kaldıklarını anlatım etti.
6'ncı dershane üstü kız evlatlarının Taliban'ın müsaade vermemesi zımnında okula gidemediklerini aktaran Azizi, bunların çoğunun akrabalarının beraberinde bulunduğunu söyledi.
Azizi, "En endamsız müddette acemi hükümetin kararının değişmesini ve yaşları iri kızların okula gitmelerine müsaade vermesini rüya ediyoruz." dedi.
Taliban sonrası diyar ekonomisi iri dokunca gördü
Taliban'ın 15 Ağustos'ta hükûmet merkezi Kabil'e girerek diyar yönetimini devralması ve NATO güçlerinin ülkeden ağız ağıza ayrılması diyar ekonomisini dikçe etkiledi.
Bu süreçte nice iş noktayı boğunuk kalırken, Taliban sonrası Afganistan’a müteveccih arsıulusal yardımlar maktu ve diyar haricinde bulunan rezervler dondurulmuştu.
Yaklaşan şita aylarında da ülkedeki kesat ve fakirliğin artacağı bekleniyor.
BM’ye ilişkin Gıda ve Tarım Örgütü ile Dünya Gıda Programının verilerine göre, diyar nüfusunun yarısından fazlasına emsal mevrut 22,8 milyon insan ağırbaşlı manada besin problemi yaşayacak.
