Berlin
İkinci Dünya Savaşı'nın peşi sıra Soğuk Savaş'ın sembolü bulunan Berlin Duvarı'nın yıkılmasının üstünden 32 sene geçmiş olmasına rağmen Almanya'da şark eyaletleri, garp eyaletlerine uyarınca iktisadi adına geride kalmaya bitmeme ediyor.
Almanya'da 13 Ağustos 1961'de yapımına başlanan ve 28 sene Federal Almanya Cumhuriyeti (BRD) ile Demokratik Almanya Cumhuriyeti'ni (DDR) yarıcı duvar, 9 Kasım 1989'da yıkıldı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan aşınmış çıkan Almanya; ABD, İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği kabilinden 4'e bölündü. ABD, İngiltere ve Fransa'nın kontrolünde mevcut alanların yönetimleri birleştirilerek 1949'da "Batı Almanya" adına bilinen BRD kuruldu. Sovyetler Birliği yönetimindeki kısımda ise "Doğu Almanya" adına vasıflandırılan DDR duyuru edildi.
Savaşın peşi sıra BRD, iktisadi adına evolüsyon sağlamış oldu ve burada halkın bol bolamat seviyesi arttı. DDR'de ise aksiyon sağlanamayınca ilkin dinç ve eğitilmiş 2,5 milyondan birlikte tomar kişi, Batı Almanya'ya huruç etti. Bu kaçışları engel olmak düşüncesince Doğu Almanya yönetimi, 13 Ağustos 1961'de Sovyetler Birliği kontrolündeki bölgenin çevresini çıpa tellerle çevirdi.
17 Ağustos 1961'de Soğuk Savaş'ın sembolü durumuna doğacak 3,6 mt. yüksekliğinde duvar düz yazı edilmeye başlandı. Sonraki senelerde "Utanç Duvarı" yada "Berlin Duvarı" adına da anılacak duvar, hem dü Almanya'yı bununla beraber dünyayı dü kutuplu düzene ayırdı. Duvar, Berlin kentini de ikiye böldü. Kentin etrafında kısaca 155 kilometre boyunda duvar örüldü.
Süreç ortamında duvarın etrafında asayiş önlemleri artırıldı, "ölüm şeridi", "iç duvar" ve 302 erkete kulesi üzere unsurlar eklendi. Doğu ve Batı Berlin ortada 8 uç kapısı kuruldu. Friedrichstrasse Caddesi üstündeki "Checkpoint Charlie", en ünlü uç intikal noktası adına fariza verdi.
Duvarın örülmesine rağmen aşkın sayıda kişi, Batı Almanya'ya uzaklaşmak isterken yaşamını kaybetti. Kayıtlara uyarınca 136 kişi, savuşma teşebbüsü esnasında öldürüldü.
Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nde halk, Sovyetler Birliği'nde duruluk ve baştan teşekkül (Glasnost ve Perestroyka) politikasıyla 1989'da sokaklara çıktı, Macaristan ve o devre adı "Çekoslovakya" bulunan dünya üstünden BRD'ye kaçmaya başladı.
Doğu Almanya, iktisadi göstergelerde Batı Almanya'nın bayağı gerisinde
DDR yönetimi, ülkedeki gösterilere ve gelişmelere kelimesiz kalamadı. 9 Kasım'daki matbuat toplantısında çıkarılan yolculuk düzenlemesiyle halkın Batı Almanya'ya geçebileceği duyuruldu. Bunun hesabına Doğu Almanlar, uç intikal noktalarına akış etti. Halk, hesabına çıkmış olduğu duvarı yıkmaya başladı. Böylece 28 sene 2 ay 28 gündüz ayakta artan "Utanç Duvarı", 9 Kasım 1989'da yıkıldı. Duvarın ortadan kalkması dü Almanya'nın 3 Ekim 1990'da birleşmesine sefer açtı.
Birleşmenin peşi sıra Alman hükümeti, Almanya'nın doğusundaki alana "ayrıcalıklı" yatırımlar gerçekleştirmesine rağmen gene de doğudaki eyaletler iktisadi adına batıdaki eyaletlerin peşinde kaldı.
Son yıllardaki ehemmiyetli gelişmelere rağmen Alman hükümetinin 2020 verilerine uyarınca hazırladığı "Alman Birliğinin Durumu" hakkında akıbet salname tutanağa göre, emektar Doğu Almanya, işsizlikten gelire denli ehemmiyetli iktisadi göstergelerde Batı Almanya'nın bulunmuş olduğu noktadan bayağı uzakta arazi alıyor.
Ülkenin şark eyaletleri, iktisadi bakımdan garp eyaletleri ile aradaki farkı azaltmasına rağmen bu eyaletlerin strüktürel adına eneze olma nitelikleri bitmeme ediyor. Ülkenin batısı ile doğusu arasındaki iktisadi farklar sürerken, doğudaki faziletkâr aylakçılık ve gençlerin batıya toprak kayması de iri mesail adına dikkati çekiyor.
Birleşmeden sonraları Doğu Almanya'ya biraz iri endüstri kuruluşu yahut ortaklık merkezinin yerleşmesi de doğudaki iktisadi büyümeyi zorlaştırdı.
İstihdam açısından durum
Eski Doğu Almanya'da işsizlik, batıya uyarınca faziletkâr kalmaya bitmeme ederken, 2020'de emektar Batı Almanya'nın 6 eyaletinde sayı farkı aylakçılık payı yüzdelik 5,6, emektar Doğu Almanya'nın 10 eyaletinde ise yüzdelik 7,3 oldu.
Verilere göre, Doğu Almanya'daki işçiler, garplı meslektaşlarına uyarınca henüz az ecir almaktadır ve henüz derinlemesine çalışıyor.
Berlin Duvarı'nın yıkılmasından 31 sene sonraları Alman çoğaltan araba üreticisi BMW, Doğu Almanya'da mevcut Leipzig'deki fabrikasında haftalık düzentileme saatlerini 2026 yılına denli üç etapta 35 saate indirecek. Böylece BMW Group çalışanları, batıdaki meslektaşlarından 3 vakit birlikte tomar idman mecburiyetinde kalmayacak.
Volkswagen de mayısta Doğu Almanya'daki fabrikalarında haftalık düzentileme saatlerini Batı Almanya fabrikalarındaki üzere 35 saate düşürmüştü.
Doğu ve batıda tazminat, brüt ücretler, aylık ve harcanabilir gelir farklı
Eski Doğu Almanya'daki çalışanlar, emektar Batı Almanya'dakilere uyarınca henüz az kazanıyor. Alman hükümetinin "Alman Birliğinin Durumu" tutanağına göre, bütün tazminat, brüt ücretler, aylık ve harcanabilir (vergi sonrası) gelir, emektar Doğu Almanya'da emektar Batı Almanya'ya uyarınca derinlemesine süredir henüz az ölçüde bulunuyor. Eski Doğu Almanya'da 2019'da adam başı harcanabilir gelir 21 bin 46 avro, emektar Batı Almanya'da ise 23 bin 706 ekü oldu.
Nüfus Doğu Almanya eyaletlerinde 16,2 milyon, Batı Almanya eyaletlerinde ise kısaca 67 milyon.
Kişi başına sakıt GSYH ise 2020'de emektar Doğu Almanya eyaletlerinde 32 bin 422 avro, emektar Batı Almanya eyaletlerinde ise 41 bin 940 ekü oldu.
Almanya'da doğudaki dirim standartları ve ehil olunan hususi varlıkların batının peşinde kalması dikkati çekiyor. Batılı haneler sayı farkı 182 bin avro, doğudaki haneler ise 88 bin ekü varlığa ehil bulunuyor.
Uzmanlar, Almanya'nın 32 sene evvel baştan birleşmesini "uzun birlikte zaman" adına nitelendirirken, Doğu ve Batı Almanya halkının iktisadi ve toplumsal manada baştan mükemmel anlamıyla birleşmesinin henüz derinlemesine devir alacağını belirtiyor.
Doğu eyaletlerdeki iktisadi mesail halkın toplumsal ve siyasal dünyasına da yansıyor.
Almanya'da aşkın sağcı Almanya düşüncesince Alternatif (AfD) Partisi'nin oylarının, şark eyaletlerinde garp eyaletlerine uyarınca yükselmesi ilgi çekiyor. 26 Eylül'de meydana getirilen umumi seçimlerde AfD, Almanya'nın doğusunda arazi düzlük Thüringen ve Saksonya eyaletlerinde birinci, Brandenburg ve Mecklenburg-Vorpommern'de ise ikinci yetkin arazi almıştı.
