İstanbul
Dünya buğday ihracatında ehemmiyetli borda bordaya role erbap bulunan Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimin buğday arzını menfi etkileyebileceğine, fiyatlardaki fevk taraflı baskının sürebileceğine, ayrıca bu devletlerin buğday ihracatının eğleşme noktasına gelebileceğine müteallik endişeler bu hafta piyasaların mihrak noktasında toprak aldı.
Özellikle Amerika ve Avrupa kabilinden Rusya'ya erinç müeyyide açıklamaları ve jeopolitik risklerin etkisiyle mal piyasalarındaki fevk taraflı riziko bitmeme ediyor.
Bu hafta altının ons fiyatı, Ocak 2021'den beri görmüş olduğu en efdal kur bulunan 1.950 dolara çıkmasının arkası sıra hasılatlarını arka vererek haftayı yüzdelik 0,47 azalışla 1.888 dolardan tamamladı.
Brent petrolün varil fiyatı ise hazırlık sorunları endişesiyle 102,1 dolarla 1 Eylül 2014 haftasından beri en efdal seviyeye çıkmasının arkası sıra kazançlarının iri yönünü arka verdi. Brent petrolün varil fiyatı, haftayı yüzdelik 1,8 artışla 93,8 dolardan tamamladı.
Haftalık bazda darı yüzdelik 0,4, paladyum yüzdelik 1,6 ve nikel yüzdelik 2 bedel kazandı. Nikel 11,94 dolarla Mayıs 2011'den beri en efdal seviyeyi görürken, New York Ticaret Borsası'nda saf taş yağı lambası lambası tutarları yüzdelik 1,2 artma kaydetti.
"Rusya, hassaten Orta Doğu ve Avrupa düşüncesince ehemmiyetli borda bordaya tedarikçi görevi üstleniyor"
Vadeli muamelat ve mal piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, Rusya ve Ukrayna ortada gerilimle süregelen ve sonra harbe revan süreçte ekincilik emtialarının en menfi etkilenenler ortada toprak aldığını, ekincilik emtiaları içinde ise hassaten buğdayın hâlâ aşırı öne çıktığını söyledi.
Bu süreçte buğday fiyatının yüzdelik 20'ye vasıl yükseliş kaydettiğini aktaran Ergezen, Rusya'nın dünyanın en ehemmiyetli mal üreticilerinden birisi olduğunu, hassaten Orta Doğu ve Avrupa düşüncesince ehemmiyetli borda bordaya tedarikçi görevi üstlendiğini, bu kapsamda Ukrayna ve Rusya arasındaki savaşın, hassaten Avrupa ve Orta Doğu üstünde menfi borda bordaya hasiyet oluşturmasının mübrem göründüğünü tabir etti.
Rusya'nın hassaten arsa yağı ve saf taş yağı lambası lambası edinmek benzeri buğday, mısır, paladyum, platin, alüminyum, nikel, kemre ve kemre kimyasalları kabil ürünlerde ehemmiyetli borda bordaya yetiştirici ve tedarikçi konumunda bulunduğunu aktaran Ergezen, "Buğdayda toptan ihracatın yüzdelik 17'si Rusya kabilinden sağlanıyor. Rusya ve Ukrayna, baş başa toptan ihracatın yüzdelik 29'unu gerçekleştiriyor. Toplam üretimin ise yüzdelik 14'ü bu ülkelerden sağlanıyor. Kısacası, bu dü ülkenin borda bordaya harbe girmesi, toptan piyasalarda sunma endişelerinin artmasına hastalık oluyor. Bu da fiyatlarda yükselişe sefer açıyor." sanarak konuştu.
"Savaş, maatteessüf kemre fiyatlarının da artmasına sefer açacak"
Zafer Ergezen, Rusya ve Ukrayna'nın ayrımsız sürede kemre ve kemre kimyasalları dalında da dünyanın en iri oyuncularından bulunduğunu vurgulayarak, "Bu 2 dünya arasındaki savaş, maatteessüf kemre fiyatlarının da artmasına sefer açacaktır. Yaptırımlar zımnında hazırlık zinciri problemi olursa bahis konusu emtialarda fevk taraflı cereyan görülmesi iyice muhtemel. Bu halde kemre fiyatlarında da artma mübrem olacaktır. Bunun kararında ise az hâlâ kâffesi ekincilik emtialarına yayılan borda bordaya maliyet baskısı oluşmasını bekleyebiliriz." ifadelerini kullandı.
Rusya'nın borda bordaya erke tedarikçisi olmasının harbe denli revan yolun ehemmiyetli sebeplerinden birisi bulunduğunu vurgulayan Ergezen, şunları kaydetti:
"İki ülkenin harbe girmesi ve sonra yaptırımların konuşuluyor olması, erke fiyatlarında da yükselişi baş başa getiriyor. Rusya, dünyanın en iri 3 arsa yağı üreticisinden biri. Özellikle arsa yağı fiyatlarındaki artış, nice ürünün fiyatının artmasına sefer açıyor, açacaktır. Aynı sürede buğday üretiminde de erke maliyetleri ehemmiyetli maliyet unsurlarından biri. Enerji fiyatlarındaki artıştan ötürü buğday fiyatlarında yükseliş baskısı vardı. Şimdi 100 doların üstünde çıkan arsa yağı fiyatları, buğday fiyatlarındaki artışı destekleyen unsurlardan birisi oldu."
Ergezen, Rusya'ya Avrupa'nın enerji, Orta Doğu'nun ekincilik emtiaları, dünyanın ise paladyum, nikel, kemre ve kemre kimyasalları bağımlılığı bulunduğunu belirterek, yaptırımlar ve kapsamının bahis konusu mal fiyatlarının geleceğini belirleyeceği öngörüsünde bulundu.
"Merkez bankalarını acemi borda bordaya imtihan bekliyor"
Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın çelimsiz sürmemesi biçiminde dünyayı muntazır para şişkinliği tehlikesi olduğuna dikkati çekici Ergezen, şunları kaydetti:
"Zaten toptan adına ağır borda bordaya para şişkinliği tehdidi altındayız. Hem Amerika Merkez Bankası hem de gayrı biçim bankaları, para şişkinliği karşısında tılsım kabul etmek düşüncesince yarışıyorlar. Hatta politikalarını değiştiriyorlar. Fakat Rusya ve Ukrayna arasındaki harp hâlâ şimdiden nice emtianın fiyatının ağır seviyede artmasına sefer açtı. Petrol ve buğday kabil anne mal grubunun fiyatının artması, nice ürünün fiyatının çoğalması anlamına geliyor. Eğer fiyatlar bu seviyede kalmaya bitmeme ederse acemi açıklanacak para şişkinliği rakamları, biçim bankalarının hâlâ kaba tılsım almasına sefer açabilir. Bu da hâlâ aceleci yahut hâlâ borda bordaya tomar sayıda repo artırımı anlamına geliyor. Faiz artırımı ise hâlâ ağır nema ve hâlâ bağan istem eyitmek olacak. Kısacası, biçim bankalarını acemi borda bordaya imtihan bekliyor. Fakat gerçek imtihan politikacılar düşüncesince olacak."
