Ankara
Avrupa Birliğinin (AB) doğal gaz ihtiyacının yüzdelik 40'ını karşılayan Rusya'ya bağımlılığı ıskat geçirmek ve borazan hatlarından gaz akışının kesilmesi ihtimaline karşılık, Brüksel'in hazırlık çeşitlendirme çabalarında Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da bulunan müstahsil devletler gündeme geliyor.
Avrupa'nın borazan hattına seçenek namına kullandığı sıvılaştırılmış gaz (LNG) tedarikinde Katar ve ABD listede yukarı tam bulunurken, Avrupa kıtası ile direkt gaz hattı bulunan Kuzey Afrika'da Cezayir ve Libya avantajlı devletler konumunda bulunuyor.
Cezayir, Nijerya doğal gazının Nijer üstünden Avrupa'ya taşınması tartışmalarında Rus gazını ağız ağıza ikame ika olanağına erişemese de AB'nin Moskova'ya bağımlılığını azaltabilecek potansiyeli bulunan en ehemmiyetli alternatiflerden birisi namına değerlendiriliyor.
Avrupa gaz ithalatının kısaca yüzdelik 40'ı Rusya'dan sağlanıyor. Finlandiya, Almanya, Polonya, Slovakya ve Bulgaristan kadar devletlerde bu bağıntı yüzdelik 60'ların adına çıkıyor. Çekya ise ağız ağıza Rus gazına yayımcı bulunuyor. Avrupa, global ölçekte ise doğal gazın en şişman ihracatçıları ortada arazi alıyor.
Doğal gaz bildirme tartışmaları Avrupa’da bitmeme ederken güzeşte hafta Cezayir Enerji ve Maden Bakanı Muhammed Arkab ile Nijerya Petrol Kaynaklarından Sorumlu Devlet Bakanı Timipre Sylva telekonferans yöntemiyle görüşmüş, Nijerya doğal gazının Nijer ve Cezayir üstünden Avrupa'ya taşınmasını sağlayacak borazan hattı projesi konuşulmuştu.
Cezayir'de bulunan durum
Rusya-Ukrayna geriliminde belkili Rusya yaptırımlarının Avrupa'nın gaz tedarikini riske sokacağı düşünülürken, Avrupa ile gaz borazan çizgileri linkleri bulunan Cezayir'in hazırlık düşüncesince seçenek rotaların en uygunlarından birisi olması, gözleri bu ülkeye çevirdi.
2,3 trilyon metreküp müdellel gaz rezervine eş Cezayir'den doğal gazın Avrupa’ya taşınmasının deniz altı borazan çizgileri sebebiyle sağlanabilmesi, ışıltı LNG kadar oldukça fiyatlı seçeneklere layıkıyla avantajlı vaziyette bulunuyor.
Cezayir, İtalya, Portekiz ve İspanya'ya borazan hatlarıyla, Türkiye ve Yunanistan'a ise az miktarlarda sıvılaştırılmış gaz ihracatı yapıyor.
Buna karşın Cezayir'in salname 500 bilyon metreküp yöresinde gaz tüketen ithalata yayımcı AB düşüncesince şişman ölçekte gaz taşıyacak altyapıdan mahrum olması, ülkenin dünkü enfrastrüktür emekleri yapmasını gerektiriyor.
Afrika kıtasından gaz borazan hatlarıyla Avrupa’ya taşınan gaz miktarının 2021 senesinde 50 bilyon metreküpe eriştiği hesaplanırken, bu hacim Avrupa'ya revan Rus borazan hatlarından elden birisi bulunan Nord Stream I'in kapasitesinin altında bulunuyor.
Hassi R'Mel piyasası hatların eş noktası
Cezayir güzeşte sene 100 bilyon metreküpe benzeyen üretimle zamanı üstün dereceli kırmıştı. Ülke, 2020'de 81,5 bilyon metreküp gaz üretimiyle Afrika'da önder konumda bulunuyor. Bunu 58,5 bilyon metreküp üretimle Mısır, 49,4 bilyon metreküple Nijerya, 13,3 bilyon metreküple Libya strateji ediyor. Afrika’nın başka ülkelerindeki istihsal ise ayrımsız devirde 28,6 bilyon metreküp seviyesinde gerçekleşti.
Ülkenin Hassi R'Mel gaz bölgesinden çıkarılan gaz, Fas üstünden İspanya'ya ulaştırılıyor. Cezayir, Fas, İspanya, Portekiz topraklarından güzeşte güzergâh Magrep-Avrupa Gaz Hattı namına biliniyor.
Bechtel ve Saipem kabilinden düz yazı edilen güzergâh 1620 kilometre uzunluğa eş ve ilkokul bölümden oluşuyor. İlk evrede 8,6 bilyon metreküp salname gaz taşınması istenen ayrıca istem doğrultusunda 12 bilyon metreküp salname nakil kapasitesi düşüncesince teşmil emek vermesi yapılmıştı. Bu hattan Avrupa'ya 2020'de 3,67 bilyon metreküp gaz taşınmıştı. 2021 senesinde ise Avrupa’ya taşınan gaz miktarı 6 bilyon metreküpe yaklaşmıştı.
Ancak Magrep-Avrupa Gaz Hattı, 31 Ekim 2021'den beri Fas ve Cezayir'in diplomatik ilişkilerinin bozulmasından çevre bağlı vaziyette bulunuyor. Cezayir, hattın 25 salname pres kontratını yenilemeyeceğini duyurmuştu.
Resmi açılışı 2011'de meydana getirilen Cezayir ve İspanya arasındaki deniz altı gaz hattı Medgaz da Hassi R'Mel bölgesinden başlıyor ve Beni Saf Limanı'ndan arazi dibine inerek İspanya'ya ulaşıyor. Hattın karadaki bölümü 547 kilometre, deniz altındaki bölümü ise 210 kilometre uzunlukta bulunuyor. Yıllık 10 bilyon metreküp gaz nakil kapasitesine eş hattan 2020'de 5,39 bilyon metreküp gaz taşınırken bu miktarın 2021'de 8 bilyon metreküpü aştığı kestirim ediliyor.
Tunus üstünden Sicilya'ya ordan da İtalya'ya vasıl Trans Akdeniz Doğal Gaz Hattı da gine Hassi R'mel gaz bölgesinden başlıyor. Hat, salname 33 bilyon metreküp nakil kapasitesine sahip. 2020'de bu hattan Avrupa'ya 11,44 bilyon metreküp gaz iletilirken, 2021'de ise dış alım az şimdi dü katına çıktı.
Cezayir'de hep saymaca sıvılaştırma kapasitesi 33 bilyon metreküpe benzeyen 4 LNG tesisi arazi alıyor.
AB, Rus gazına seçenek değme seçeneği değerlendiriyor
Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Direktörü Sohbet Karbuz, AA muhabirine, Avrupa'nın Rus gazını ikame geçirmek düşüncesince değme ayrışık alternatifi değerlendirdiğini söyledi.
Kuzey Afrika'dan ek doğal gaz, ABD ve Katar'dan LNG, Azerbaycan'dan da gaz kabul ika dair Avrupa’da görüşlerin bulunduğunu tamlayan Karbuz, "Avrupa'nın kişi evinde de üretimi artırmama mevzusundaki direnimi bitmeme ediyor. Gröningen sahasındaki artma eş ayrıklık namına kalacak. Avrupa'nın elinde dü ceviz şimdi var ama bu çelimsiz mütemadi eş deva değil. Birisi doğal gaza bulunan talebi düşürmek. İkincisi biyogaz, bio-metan ve müvellidülma gazının hep gaz istihsal ve tüketimindeki payını artırmak." niteleyerek konuştu.
Nijerya gazının Hassi R'Mel gaz bölgesine getirilip Avrupa'ya iletilmesi mevzusunun senelerdir tartışıldığını dile getiren Karbuz, ilkin hattın beklenen rotası üstünde bulunan bazısı alanlarda şimdi ilk Fransa'nın gerçekleştirmiş yer aldığı çekirdeksel denemelerin hastalık olabildiği esenlik tehlikelerinin de ortamında bulunmuş yer aldığı nice nedenden çevre projenin yaşama geçmesinin aşırı çetin bulunduğunu tabir etti.
Karbuz, Cezayir'in kuvvetsiz vaziyette bulunan ehemmiyetli eş LNG kapasitesi bulunduğunu ama ülkenin önceliğinin İspanya'ya yükümlülüklerini adına iletmek olduğuna dikkati çekerek, Cezayir, Libya ve Mısır'ın Afrika'dan AB'ye gaz iletilmesinde anne kaynaklar bulunduğunu aktardı.
Bu kaynakların Avrupa'nın kalan erke gereksinimi delik önüne alındığında fiyatı ne olursa olsun hacim açısından geride kaldığını kail Karbuz, Afrika doğal gazının Avrupa düşüncesince en azından çelimsiz vadede yegâne başına tam olmayacağını ama hazırlık çeşitlendirmesinin bölümsel eş parçası namına değerlendirilebileceğini kaydetti.
