Brüksel
Avrupa Birliği (AB), NATO ve önde mevrut Avrupa ülkeleri, Rusya'nın Ukrayna sınırına askeri tahaşşüt yapmasının ardından, olasılı saldırısının ücretinin asıl olabileceği anlamında mesajlar verse de yaptırımların içinde ne olduğu hala belirginleşmedi.
AB yönetimi, geçmiş şekilde 12 Kasım 2021'de Rusya'nın Ukrayna sınırındaki askeri faaliyetleri kendisince elde ettikleri bilgilerin akıl donör bulunduğunu bildirdi.
AB Komisyonu Sözcüsü Peter Stano mevzuyla ilgilendiren icra ettiği açıklamada, AB şekilde vaziyeti izlediklerini, Amerika ve İngiltere denli ortaklarla olayların nite gelişebileceğini görüştüklerini, gelişmeler karşısında atılabilecek adımları danışma ettiklerini duyurdu.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de üç gündüz sonraları icra ettiği geçmiş açıklamada, Rus ordusunun Ukrayna sınırı yakınında sonuç biraz haftadır enli istidatlı ve "alışılmadık" halde yoğunlaştığını, bunun ilkbahar aylarında Rusya'nın Kırım ve Karadeniz'de askeri tahaşşüt yapmasıyla paralellik taşıdığını söyledi.
Bu açıklamaların peşi sıra Avrupa'nın dikkati doğusunda, askeri hareketliliğin bulunmuş olduğu alana çevrildi.
Yetkililer kalın aralıklarla Rusya'ya, gerilimi kısıntı ve diyalog çağrısı yaparken, başka taraftan derece derece şiddetlenen tonda müeyyide tehdidinde bulundu.
Hem NATO hem AB yetkilileri, Rusya'nın askeri yoğunlaşmasından akıl duyulduğunu ve Ukrayna'ya baştan saldırması yerinde bunun asıl neticeleri olacağını kalın pıtrak dile getirmeye başladı fakat yaptırımların mahiyetine bağlı belirgin bilgelik vermedi.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, 29 Kasım 2021'de NATO ülkelerinin dışişleri bakanlarının toplantısının peşi sıra icra ettiği konuşmada, "Rusya'nın, Ukrayna'ya gönül rahatlığı rastgele birlikte saldırganlığının bedeli ve hem politik bununla birlikte kazançlı neticeleri olacağını" anlatım etti.
NATO’dan hem diyalog hem caydırıcılık mesajı
12 Ocak’ta verimsiz sona ermiş NATO-Rusya görüşmesinin peşi sıra ise Stoltenberg, silahlı birlikte arbede hesabına baş döndürücü birlikte tomar anahtar yapılmaması gerektiğini, bu ihtimale gönül rahatlığı diyaloğa apiko olduklarını fakat görüşmelerin menfi neticelenmesi vaziyeti düşüncesince de mücehhez durduklarını anlatım etti.
NATO Genel Sekreteri sonuç şekilde evvel icra ettiği Rusya’nın geçim teklifine yazılmış karşılığı ilettiklerini duyurmasının peşi sıra icra ettiği açıklamada, olasılı saldırganlığın asıl neticeleri olacağını yineledi.
AB: Mevcut yaptırımların güçlendirilmesi ve arttırma tedbirler
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen 7 Aralık 2021’de Birliğin duruşunu şu halde özetledi:
"AB, namına ve Ukrayna müdahale kazanmak kıl payı komşularına gönül rahatlığı arsıulusal hukukun ihlali yahut rastgele birlikte çirkin oruçlu eylemi de içeren saldırganlıklara akla yatkın halde edim verecektir. Bu edim olan yaptırımların çelimli halde artırılması ve genişletilmesi biçiminde olacaktır. Ayrıca, arttırma baskıcı tedbirler almaya da hazırız."
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB Dışişleri Bakanlarının 13 Aralık 2021'deki toplantısı hemen sonra "Ukrayna'ya gönül rahatlığı rastgele birlikte saldırganlığın Rusya düşüncesince politik neticeleri ve faziletli kazançlı bedeli olacaktır." dedi.
17 Aralık 2021'deki sonuç AB Liderler Zirvesi bildirisinde "Ukrayna'ya müteveccih hâlâ birlikte tomar askeri saldırganlığın edim şekilde ortaklarla eş güdümlü edilen baskıcı tedbirler müdahale baş döndürücü şişman neticeleri ve asıl bedeli olacaktır." ifadesi arsa aldı.
Von der Leyen de sonuç şekilde evvel icra ettiği açıklamada, "Merdivenin en tepesindeki yaptırımlarla başlayacağız. Ve baş döndürücü netiz ki; Rusya'nın Ukrayna'ya gönül rahatlığı saldırganlığının Rusya düşüncesince baş döndürücü şişman neticeleri ve asıl bedelleri olabileceği unutulmamalıdır." diyerek konuştu.
AB'nin icra organının başındaki von der Leyen, "2. Dünya Savaşı'ndan buyana bu derece eleştiri birlikte halde tek olmamıştık. Dolayısıyla rastgele birlikte alternatif masada." ifadesini kullandı.
Ukrayna'nın engelleyici müeyyide isteklerine AB ısıdam bakmadı
Kiev yönetimi ise krizin başlangıcında Batılı müttefiklerinin rastgele birlikte senaryoya mücehhez olması, Rusya'yı caydıracak, en çirkin senaryoyu önleyecek rastgele birlikte ayrışık tedbiri alması icap ettiğini bildirdi.
Stoltenberg’den "Rusya'nın askeri yığınağının durduğuna veya yavaşladığına değgin tek ayraç görmüyoruz. Aksine, bitmeme ediyor." açıklamasının geldiği 16 Aralık'ta Brüksel'de olan Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Avrupa'ya "Bizim düşüncesince yaptırımların çatışmanın çıkmasından sonraları değil, öncesinde uygulanması önemlidir. Çünkü yaptırımlar arbede olduktan sonraları uygulanırsa bu, temelde onları boş boş bir vaziyete getirir." mesajını verdi.
Ancak 18 Aralık'ta Borrell, AB'nin Rusya'ya gönül rahatlığı "önleyici yaptırımlar" uygulamasını reddederek, tırmanma durumlarında tedariksiz yakalanmamak ve ister görüldüğünde uygulamaya ayırmak düşüncesince müeyyide taslakları hazırladığının altını çizdi.
AB müeyyide seçeneklerine sonuncu vaziyetini hala vermedi
Üst dozaj birlikte AB yetkilisi, 21 Ocak'ta, AB'nin hâlâ Rusya'ya gönül rahatlığı verilecek beklenen tepkinin içeriğine sonuç vaziyetini vermediği, Birlik içinde tartışmaların sürdüğü bilgisini verdi.
Nihai kararın içinde ne olduğunun haydi haydi belirlenip müttefiklerle paylaşılacağını korumak için çaba sarfeden yetkili, Rusya'nın beklenen saldırısının akabinde AB'nin eyyam içinde değişmeyen alıp yaptırımları uygulayacağını öne sürdü.
AB'nin Rusya'nın 2014'teki saldırganlığına müteveccih azimli birlikte aksülamel verdiğini korumak için çaba sarfeden AB yetkilisi, gündeş tepkisinin ondan hâlâ düşüt ölçüde olamayacağını doğacak sürdü.
"Caydırıcılığın birlikte bölümü, bilgelik vermemektir”
AB Yüksek Temsilcisi Borrell ise 24 Ocak’ta, AB Dışişleri Bakanları toplantısı hemen sonra "AB'nin topu topu üyeleri konfedere durumda. Ukrayna'daki durumla ilgilendiren benzer yepyeni birlikte bütünlük sergiliyoruz. (Yaptırımlarla ilgili) Hiçbir organ yurt ile mesele yok." diyerek konuştu. Ancak Borrell, Rusya'ya gönül rahatlığı ne müeyyide seçeneklerin masada olduğuyla ilgilendiren "Yaptırımlarla ilgilendiren değişmeyen kabul etmek ağdalı birlikte süreç. Ancak mukteza olduğunda rastgele birlikte şeyin apiko olacağından emniyetli olun." değerlendirmesini yaptı.
Yaptırımların mahiyetine müteveccih birlikte suali Borrell, "Caydırıcılığın birlikte bölümü, bilgelik vermemektir. Endişe etmeyin, yaptırımlar akla yatkın sürede kararlaştırılacak ve uygulanacak." diyerek yanıtlayarak, yaptırımlarla ilgilendiren belirsizliği pekiştirmiş oldu.
Çalışmalar hızlandı
Son şekilde 24 Ocak'ta AB Konseyi, "Rusya’nın agresif eylemlerini ve Ukrayna’ya müteveccih tehditlerini" kınadı. Rusya’ya gerginliği düşürme çağrısı meydana getirilen Konsey kararlarında, Rusya’nın olan arsıulusal kurallara uyması, halihazırdaki arsıulusal mekanizmalar eliyle müspet diyaloğa girmesi istendi.
Konsey kararlarında, Rusya’nın Ukrayna’ya müteveccih toy birlikte askeri saldırganlığının baş döndürücü asıl neticeleri ve faziletli bedeli olabileceği tekrarlanarak, AB’nin Rusya’ya gönül rahatlığı uygulayacağı yaptırımlarla ilgilendiren çalışmaların hızlandırıldığı bildirildi.
AB’nin olan yaptırımları
AB, Rusya'nın 2014'te Kırım'ı gayrikanuni ilhakından sonraları bu ülkeye müeyyide uygulamaya başlamıştı. Rusya'nın, Ukrayna'nın arsa bütünlüğünü, egemenliğini ve bağımsızlığını zılgıt etmesi dolayısıyla meri varlıkların dondurulması ve gezi yasağı denli yaptırımlar kapsamında 185 ad ve 48 yapılış bulunuyor.
AB'nin yaptırımları mucibince 27 organ ülke, Rusya'ya tabanca satışı yapamıyor. Rusya'nın arz yağı ve doğal doğal kavara yağı lambası sektörlerinde beğenilen bazısı teknolojileri AB ülkelerinden alması kısıtlanıyor. Rus amme bankaları, Avrupa'da mal sektöründen dışlanırken başta tecim ve yatırımlara müteveccih kısıtlamaları içeren yaptırımlar 6 ayda birlikte uzatılıyor.
Avrupa ülkelerinden yükselen zılgıt söylemleri
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, 24 Ocak'ta icra ettiği değerlendirmede "Ukrayna'ya müteveccih rastgele birlikte işgalin, rastgele birlikte boyuttaki rastgele birlikte saldırının masrafsız olamayacağını Rusya'ya da anlatmalıyız. Can kayıpları olacaktır." dedi.
Berlin'de 25 Ocak'ta mülaki Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da kaba mesajlar verdi.
Scholz, Rusya'dan gerginliği düşürmesi düşüncesince belirgin adımlar atmasını beklediklerinin altını çizerek "Toprak bütünlüğünü ihlal fail askeri saldırganlığın neticeleri ve baş döndürücü faziletli bedeli olacağını belirgin birlikte halde belirttik." ifadesini kullandı.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron da diplomatlık seçeneği tüketildiğinde "Ortak birlikte edim hazırlıyoruz. Saldırganlık yerinde edim verilecektir. O devir maliyeti faziletli olacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de "Kimsenin istemediğinin olması olasılığına gönül rahatlığı bazısı mesajlar hasretmek önemli. Rusya, Ukrayna'ya askeri müdahalede bulunursa ekonomisine müteveccih AB'den şişman ve baş döndürücü asıl neticeleri olacağını bilmeli." tespitini yaptı.
Hollanda’nın toy hükümetinin Dışişleri Bakanı Wopke Hoekstra da hafta başlangıcında Brüksel'de Stoltenberg'le Ukrayna meselesini görüştüğünü açıklayarak, AB'nin Ukrayna meselesinde azimli akım etmesi ve kaba yaptırımlar uygulamaya apiko olması icap ettiğini anlatım etti.
Romanya ve Hırvatistan'dan değişik izahat
Hırvatistan Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic, 25 Ocak'ta, Ukrayna ile Rusya arasındaki çatışmanın alevlenmesi durumunda, Hırvat ordusunun topu topu üyelerini arka çekeceğini söyledi.
"Rusya'nın düzenlilik menfaatlerini dikkate takanak birlikte organizasyon bulunmalı." diyen Milanovic, Ukrayna'nın NATO'da yerinin olmadığını belirterek, "Yanukovic yönetiminin devrilmesinin peşi sıra 8 sene geçti. Ukrayna, kazançlı şekilde tekâmül gösteremiyor. AB'den de tek iane alamıyor. Ülke en arka eskimiş devletler arasına girdi." dedi.
Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenkovic ise 26 Ocak'ta, Milanovic'in "gerçeği yansıtmayan" açıklamalarının Zagreb'in resmi politikası olmadığını belirterek, Ukrayna'ya yönelttiği "geri kalmış" ithamı dolayısıyla kusur diledi.
Romanya Devlet Başkanı Klaus Iohannis de bire birlikte gündüz gerilimin diplomatik diyalogla yumuşatılabileceğini fakat Rusya'nın görüşmeleri reddedebilme ihtimaline gönül rahatlığı ek NATO güçlerine ev sahipliği hazırlamaya hazırlandıklarını dile getirdi.
Öte taraftan Romanya Savunma Bakanı Vasile Dincu, Rusya'dan belirgin birlikte hamle beklemediğini savunmuş, "Bir kazançlı savaş, birlikte arbede bağlamında kazançlı birlikte kuşatma ortaya çıkabilir, fakat tabir yerindeyse 'sıcak' birlikte harp beklemiyoruz." dedi.
