Ankara
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, ayçiçeği ihracatında en önde AB devletleri ve Rusya gelirken, savaşın dengeleri değiştirebileceği kestirim ediliyor.
Türkiye'nin aut tecim hacminde bütün 40 bilyon dolarla ehemmiyetli yere cemaat dü ülkedeki gelişmelerin, Türkiye'yi de etkileyebileceği öngörülüyor. Rus limanlarından yağ dü canlı 16 Türk gemisinin çıkışına müsaade verilmemesi de bu hale ehemmiyetli birlikte sağlam teşekkül ediyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, savaş yardımıyla bitkisel yağ arzında dava yaşanmaması düşüncesince herhangi birlikte çeşitli tedbiri alırken, ayçiçeği ithalatında seçenek piyasa adına Bulgaristan, Moldova, Romanya ve Arjantin'in öne çıkması bekleniyor.
Resmi Gazete'de piyasaya sürülen Cumhurbaşkanı Kararı ile Rusya-Ukrayna Savaşı dolayısıyla ayçiçeği tedarikinde yaşanabilecek sıkıntıların önüne devredilmek düşüncesince ikame yağlarda gümrük vergisi 30 Haziran'a derece sıfırlandı. Soya, palm yağı, ayçiçeği tohumu, aspir yahut hav tohumu yağları, rep, kolza, hardal antagonist ile başka bitkisel çakılı sert ve hazır para yağlarda (jojoba antagonist hariç) gümrük vergisi alınmayacak.
"Karadeniz havzası yağlı tohum tedbir noktası"
Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, AA muhabirine, Türkiye'de bitkisel yağ sahası kütlesinin 9 bilyon dolar bulunduğunu ve yağlı tohumların, Türkiye'nin ithalatı zarfında eskiden 10'da toprak aldığını söyledi.
Türkiye'nin kaba konu bakımından yüzdelik 75 dışa basıcı bulunduğunu tamlayan Büyükhelvacıgil, "Yıllık 2,5-3 milyon tonluk yağlı tohum ihtiyacımızın 1,7 milyon tonu devletimizde üretilebiliyor. Rusya ve Ukrayna özellikle kazanmak üzere, Karadeniz havzasından yoğunlukla ayçiçeği ve kaba yağ ithal ediyoruz. Karadeniz havzası, hemen bizim değil Orta Doğu karışma baş döndürücü sayıda ülkenin de yağlı tohum tedbir noktasıdır." dedi.
Büyükhelvacıgil, endamsız birlikte müddet evvela tonu 1400 dolar bulunan yağ fiyatlarının arsıulusal piyasalarda 2 bin dolara ulaştığına dikkati çekerek, kaba konu dair da sıkıntıların başladığını anlatım etti.
Pazar çeşitlendirme emek harcamaları çabucak bitmeme ediyor
Rusya ve Ukrayna'dan siparişlerinin bulunmuş yer aldığı 15-16 geminin Karadeniz limanlarından çıkışının sağlanması noktasında aceleci hal beklediklerini tamlayan Büyükhelvacıgil, şu şekilde bitmeme etti:
"Sektörün kaba çiçek antagonist ithalatında anahtar noktalardan birisi Azak Denizi. Siparişlerimizin çoğunluğu da Rostov Limanı'ndan gemilere yüklenmektedir. Rusya'nın kontrolündeki bu alanda arbede ve huzursuzluğun de etkisiyle kargo gemilerinin çıkışına müsaade verilmiyor. Dolayısıyla Rusya resmi makamlarıyla, Ticaret ve Dışişleri bakanlıklarımız ile Rusya Büyükelçiliğimiz gözetiminde girişimlerde bulunulması gerekiyor. Ticaret Bakanlığı dışalım Genel Müdürlüğüne resmi sahra göndererek hali paylaştık ve bu probleminin aceleci çözümü düşüncesince dayanaklık etmek istedik."
Türkiye'nin yağ stoklarının halkın ihtiyacını karşılayacak kurda bulunduğunu bildiren Büyükhelvacıgil, yağ arzının güvenliğinin sağlanması düşüncesince talih ve hususi sektörle teşrikimesai zarfında izlemsel birlikte düzentileme yürüttüklerini söyledi.
Yağlı tohum ve kaba yağ tedbir noktalarını ve dışarı alım pazarlarını çeşitlendirme çalışmalarının sürdüğünü vurgulayan Büyükhelvacıgil, şunları kaydetti:
"Moldova, Bulgaristan kabil semt ülkelerinden kaba konu tedbir edilmesi düşüncesince girişimlerimiz sürmektedir. Güney ABD ve Arjantin özellikle kazanmak neredeyse bazısı ülkelerden ayçiçeği alımları, ABD ve Kanada kabil ülkelerden de başka yağlı tohum ve kaba yağ alımları düşüncesince görüşmeler yapılmaktadır. Mısır aslı yağı, soya fasulyesi fasulyesi yağı, kanola antagonist kabil yağları da mahveden metodları arasına oyulgamak ve yağ tüketimin çeşitliliğinin sağlanması da ehemmiyetli birlikte noktadır. Bu husus, kaba konu tedbir kanallarımızın da seçenekli bir hale gelmesini sağlayacaktır."
"Kişi başı salname yağ tüketimi 5 litre azalabilir"
AVES Enerji ve Yağ Yönetim Kurulu Başkanı Senan İdin de Türkiye'ye ilgilendiren yağ dü canlı gemilerin Azak Denizi'nden çıkışına müsaade verilmemesinin menfi neticeler doğurabileceğini söyledi.
Türkiye'nin salname yağ tüketiminin kestirmece 1 milyon 350 bin titrem yöresinde bulunduğunu tamlayan İdin, "Türkiye'de salname yağ tüketiminin 450 bin tonu Rusya'dan ithal ediliyor. Savaş bitmeme ederse insan başı salname yağ tüketimi 5 litre azalabilir." dedi.
Dünyanın en iri kaba ayçiçek antagonist tedarikçilerinin Rusya ve Ukrayna bulunduğunu dile getiren İdin, şunları anlatım etti:
"Bu dü diyar de savaş biçiminde yer aldığı düşüncesince seçenek adına değerlendirebileceğimiz piyasa bulunmayan denecek derece azdır. Bulgaristan ve Romanya seçenek birlikte eşme olabilirdi ancak bu dü diyar de coğrafi konumlarından çevre Avrupa'daki açığı kapatacaklardır. Ham yağ tedariki eğleşme noktasına geldiği düşüncesince fiyatlar yüzdelik 35 arttı. Tedarikin yeniden başlaması yerinde fiyatların alışılagelen seyrine döneceğini ve bu durumun eğreti bulunduğunu düşünüyorum. Bu konudaki tavsiyem, ürkü yapılmaması, her insanın elindekini kullanımı ve istif boyutunda alış yapılmamasıdır."
Türkiye'de ayçiçeği istihsal rakamları
Türkiye, ayçiçeğinde yüzdelik 60 seviyesinde kendine ehliyetli konumda bulunuyor.
Ülkenin baş bezi ayçiçeği ekiliş alanları 2015 senesinde 5,6 milyon dekar iken 2020'de yüzdelik 17 artarak 6,5 milyon dekara yükseldi. Aynı çağda 1,45 milyon titrem bulunan baş bezi ayçiçeği üretimi ise 1,9 milyon tona ulaştı. 2021 üretimi ise birlikte eski yıla layıkıyla yüzdelik 16,8'lik artışla 2,42 milyon tona terfian Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı.
Türkiye'de ayçiçeği üretiminin derin adına yapıldığı vilayetler sırası ile Tekirdağ, Konya, Edirne, Kırklareli ve Adana. Bu iller, bütün üretimin yüzdelik 68'ini karşıladı.
2020-2021 sezonunda ayçiçeği ithalatının yüzdelik 50,6'sı Rusya'dan, yüzdelik 14,6'sı ise Ukrayna'dan gerçekleştirildi.
Türkiye, 2021 bakımından 668 bin titrem ayçiçeği tohumu ve 820 bin titrem ayçiçeği kaba antagonist ithal ederken, 461 bin titrem arıtılmış çiçek antagonist ihraç etti.
Dünya ayçiçeği piyasası
2021-2022 marketing senesinde dünyada yağlı tohum istihsal miktarının 619 milyon titrem olabileceği kestirim edilmiş ve bütün üretimin yüzdelik 60,2'sini soya, yüzdelik 11,2'sini kolza ve yüzdelik 9,2'sini ayçiçeği oluşturmuştu.
Söz konusu çağda yağlı tohum üretiminde yüzdelik 30,5'lik artma sağlanırken, en iri artış, yüzdelik 63,7 ile ayçiçeğinde gerçekleşmişti.
Savaş evveliyat meydana getirilen değerlendirmelerde ise bu zaman evren ayçiçeği üretiminin Ukrayna, Rusya ve AB'deki artışa ilişkin adına 57,3 milyon tonla üstün dereceli ölçüde olabileceği öngörülmüştü.
