Bakü
Azerbaycan'da bağımsızlığın baştan kazanılmasının 30. sene dönümü kutlanıyor.
Azerbaycan'da bağımsızlık, 28 Mayıs 1918'de Mehmet Emin Resulzade başkanlığındaki Milli Şura kabilinden duyuru edildi. Ülke, dü salname endamsız dönemden sonraları Sovyetler Birliği kabilinden obstrüksiyon edilmesi sonrası 18 Ekim 1991'de gün sahnesinde baştan serbest talih kendisine yerini aldı.
Azerbaycanlılar, 70 sene Sovyet yönetimi altında yaşasalar da vaktiyle Doğu'nun geçmiş demokratik cumhuriyeti onama edilen, ırk, din, öğreti ve eşey farkı gözetmeksizin tamamı yurttaşlara denk hukuk tanıdığı bulunan müşterek devlete cemaat olduklarını tek devir unutmadı.
Sovyet ordusunun 20 Ocak 1990'da Bakü ve öteki vilayetlerde avrat ve bebek ayırmadan meydana getirdiği katliam, Azerbaycan halkının Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) yönetimine bulunan itimatını ağız ağıza sarsarak ülkenin istiklaline revan süreci hızlandırdı.
Dönemin parlamentosu niteliğindeki Azerbaycan Yüksek Konseyinde 30 Ağustos 1991'de istiklal duyuru edilmesi anlamında deklerasyon onama edildi. Eylül 1991'de Sovyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığın duyuru edilmesinin tartışıldığı oturumlar yapıldı. Yüksek Konseyce, 18 Ekim 1991'de "Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Devlet Bağımsızlığı Hakkında Anayasa Akti" oy çokluğuyla onama edildi.
Kabul edilen belgede Sovyetler işgalci kendisine açıklandı ve Azerbaycan'ın, 1918'de kurulan cumhuriyetin varisi bulunduğu duyuru edildi.
Yüksek Konseyin neticesinde 29 Aralık 1991'de referanduma götürüldü. Referandumda halkın az henüz tamamı, bağımsızlıktan yana oy kullandı.
Azerbaycan, sabık 30 yılda ekonomisini pekiştirdi, ordusunu güçlendirdi. Kardeş abuhava Türkiye ile ilişkilerini mühim teşrikimesai düzeyine çıkartan Azerbaycan, gerçekleştirdiği erke ve iblağ projeleriyle çelimli diyalekt oyuncu durumuna geldi.
Bugün bundan sonraları kazançlı imkanları kısıtlı, yurtlarını kaybeden müşterek abuhava değil, semt ve dünyada nüfuzu değişik artan, ekonomisi büyüyen, yurtlarını işgalden kurtaran çelimli müşterek Azerbaycan var.
Karabağ'ın obstrüksiyon ve kurtarılış süreci
Bağımsızlığın geçmiş yıllarında Azerbaycan, Ermenistan'ın arazi talepleri ve saldırılarıyla dirlik karşıya kaldı.
Azerbaycan'daki politik çekişmelerden de faydalanan Ermenistan, 1991-1993'te Karabağ ve civarındaki illeri obstrüksiyon etti. İşgal neticesinde tahminî 1 milyon Azerbaycanlı yurtlarını ayrılma buyurmak mecburiyetinde kaldı.
Azerbaycan, probleminin sulh yolu ile çözülmesi düşüncesince Rusya, Amerika ve Fransa'nın eş başkanlığındaki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubu vasıtasıyla senelerce Ermenistan'la mütalaa yürüttü. Müzakerelerden kâr çıkmayınca, Ermenistan ordusu da çıplak iskân birimlerine saldırılarını artırınca Azerbaycan bundan sonraları arsıulusal hukuktan doğan hakkını istimal zımnında gitti.
Azerbaycan, Ermeni güçlerinin Azerbaycan çıplak iskân birimlerine acı açması dair 27 Eylül 2020'de dirlik taarruz operasyonunu başlattı. Bir müddet sonraları "vatan savaşına" dönüşen bu operasyonda Azerbaycan ordusu yurtlarını kurtararak halkın 30 salname hasretine kâr verdi.
Azerbaycanlıların "Vatan Muharebesi" söylediği 2. Karabağ Savaşı, 44 gün sürdü ve 10 Kasım 2020'de Ermenistan, yenilgisini onama fail bildiriye imza atınca sona erdi.
Azerbaycan ordusu, 44 günde 5 şehir, 4 belde ve 286 köyü işgalden kurtardı, imzalanan deklerasyon gereği Ermenistan ordusu Kelbecer, Laçın ve Ağdam illerini ayrılma buyurmak mecburiyetinde kaldı.
Azerbaycan'ın yer yağı ve natürel tabii taş yağı lambası projeleri
Azerbaycan'ın kazançlı gelişiminin temeli, rahmetlik Cumhurbaşkanı ve Ulusal Lider Haydar Aliyev'in 7 ülkeden 11 şirketle, Azerbaycan'ın en iri yer yağı yatağı Azeri-Çırak-Güneşli (AÇG) havzasının işletilmesini ve petrolün evren pazarlarına çıkartılmasını öngören "Asrın Anlaşması"nı imzalamasıyla atıldı.
Azerbaycan, petrolün taşınması düşüncesince Türkiye ve Gürcistan'la teşrikimesai yapmış oldu ve Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı mensur edildi.
1990'lı yılların başlarında yer yağı üretimi bulunmayan denilecek denli eksilen Azerbaycan, bugün 30'dan çok ülkeye yer yağı ve yer yağı ürünleri satıyor.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev çağında ise natürel tabii taş yağı lambası sektöründe atak yapıldı. Şahdeniz 2 yatağından çıkarılan natürel gazın Türkiye ve Avrupa'ya iletilmesini sağlayan, Güney Kafkasya Boru Hattı, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattı'ndan (TAP) oluşan Güney Gaz Koridoru mensur edildi.
Türkiye ile "bir millet, dü devlet" müttefikliği kuruldu
Azerbaycan'ın bağımsızlığını geçmiş tanıdığı bulunan talih Türkiye oldu. Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in Türkiye ve Azerbaycan düşüncesince kullandığı "bir millet, dü devlet" lafları ilişkilerde asliye ilke oldu.
İlişkilerini mühim müttefiklik üstünde kuran Türkiye ile Azerbaycan, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, TANAP, Bakü-Tiflis-Kars çıpa yolu hattı kabil planlara imza attı.
2. Karabağ Savaşı'nda Türkiye ve Türk halkı Azerbaycan'a politik ve tinsel dayanak noktası verdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Azerbaycan bekâr değildir." şeklindeki açıklaması, üçüncü güçlerin Azerbaycan'ın operasyonuna karışan olmasını engelledi.
Erdoğan ve Aliyev, 15 Haziran 2021'de Şuşa Beyannamesi'ni imzalayarak dü abuhava arasındaki ilişkileri henüz fevk düzeye çıkardı.
Azerbaycan, arsıulusal kuruluşlarda çalışkan gösteriş alıyor
Bağımsızlıktan sonraları Ermenistan haricinde bitişik ve andıran tamamı ülkelerle dobra ilgiler kuran Azerbaycan, Bağımsız Devletler Topluluğu, Türk Konseyi, İslam İşbirliği Teşkilatı, Bağlantısızlar Hareketi, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve AGİT kabil arsıulusal kuruluşlarda çalışkan gösteriş alıyor.
2012-2013 çağında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin arızi üyesi bulunan Azerbaycan, halen Bağlantısızlar Hareketinin çevrim başkanlığını yürütüyor.
Tarih ve çağcıllık müşterek arada
Azerbaycan'da ekonominin gelişmesiyle şehirlerin çehresi de değişmeye başladı. Özellikle başşehir Bakü, kâr zamanlarda mensur edilen Flame Towers, Haydar Aliyev Merkezi, Olimpiyat Stadı kabil dünkü mimarlık yapılarla Kız Kulesi, İçerişehir Korusu kabil zamanı yapıların bütünleştiği site kendisine turistlerin merakını çekiyor.
Bir vakitler yer yağı sanayisi kenti bulunan Bakü, demin Avrupa Oyunları, İslami Dayanışma Oyunları, Formula 1 ve UEFA Avrupa Ligi bitiş maçlarına ev sahipliği yapmasıyla biliniyor.
