Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Turkuvaz Medya Grubu çeşidinden planlı Türkiye 2023 Zirvesi ve Para Sohbetleri etkinliğine katıldı. Etkinlikte açıklamalarda mevcut Bakan Elvan, ''Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın en alıngan bulunduğu hususlardan indinde tanesi de yurttaşlarımızın enflasyona ezdirilmemesidir. İlgili bakanlıklarımızla çelimli indinde teşrikimesai zarfında çalışıyoruz. Asgari ücret ilkin kazanmak kıl oranı bu mevzuda muktezi hassasiyeti göstereceğiz. Borçlanma ait da akıbet aşama davranışlarında ölçülü indinde yaklaşım izledik. Bütçe disiplininde gösterdiğimiz hassasiyet, hazinenin finansman ihtiyacını da azalttı. 2021 senesinde 618 bilyon müfret istikraz öngörmüştük. 155 bilyon müfret elan az istikraz ile yılı kapatacağız. Aşağı üst 463 bilyon müfret ile yılı kapatmış olacağız'' dedi.
Salgın zamanına değgin bilgiler sağlayan Bakan Elvan, ''Salgın çağında gerçek bu piyasanın ayakta kalması ve istihdamda sürekliliğin sağlanması bizim açımızdan iyice önemliydi. Uyguladığımız politikalar yardımıyla geçtiğimiz seneyi iç alakanın sürüklediği indinde faiz ile kapattık. Bu sene ise aşılamanın artarak çoğalması ve toptan diriliş bizi elan katı ve kararlı faiz rotasına yönlendirdi. Yılın huzur yarısını yüzdelik 14,3'lük indinde faiz ile kapattık. Bu büyümenin tahminî yüzdelik 60'ını yurtiçi yatırımlar ve açık aut istem oluşturdu. Bu mıhlı indinde faiz demektir. Yılın 2'nci yarısına ilişikli kılavuz kaptan göstergeler, midi indinde yurtiçi öğrenci ve çelimli indinde ihracata ayraç ediyor. 2021 yılını yüzdelik 9'un üstünde indinde faiz ile kapamayı öngörüyoruz. Çift haneli indinde rakamla da kapatabileceğimizi düşünüyoruz. Bizim düşüncesince büyümenin kararlı ve sürdürülebilir olması, istihdama bulunan yardımı ve dirimlik dağımı adaletini kuruluş edici özellikte olması büyümenin düzeyinden aşırı elan önemli.
''Bu sene düşüncesince öngördüğümüz yüzdelik 9'luk büyümeyi, ulusal gelire miktar yerine yüzdelik 2'nin altında akan açıkla gerçekleştireceğiz''
Bakan Elvan, laflarına şu biçimde bitmeme etti: ''Geçmiş yıllardaki eğilime baktığımızda, faiz ile akan açık ortada aşırı benzeyen alım satım bulunduğunun görüyoruz. Büyümenin faziletkâr bulunduğu zamanlarda akan açığımız yüksek, düşüt bulunduğu zamanlarda ise akan açığımız düşüt ayrıca kimisi devir indinde tomar da veriyoruz. Bu döngüyü deşmek ve strüktürel akan açığı bayağılaşmak kıl oranı ehemmiyetli adımlar attık, atmaya bitmeme ediyoruz. Savunma sanayinde gösterdiğimiz başarıyı öteki alanlara da yaymanın gayreti içindeyiz. Bu sene düşüncesince ön gördüğümüz yüzdelik 9'luk büyümeyi, ulusal gelire miktar yerine yüzdelik 2'nin altında akan açıkla gerçekleştireceğiz. Yılı, eski eğilimlerin tersine faziletkâr faiz ve düşüt akan açıkla kapatacağız.
''Hükümetimizin ihracatı destelemek amacıyla faziletkâr döviz mobilyasız hedeflediğine ilişikli yorumlar akıllıcasına değil''
Uluslararası güven ve erke tutarları aleyhimize işlese de bu kalburüstü performansta 4 sebep gösteriş oynuyor. Birincisi strüktürel akan açığı azaltıcı yatırımlara evleviyet veriyoruz. İkincisi kalan aut alakanın etkisiyle çelimli indinde hariç satım performansı gösteriyoruz. Üçüncüsü giranbaha ithalatına ilişikli aldığımız önlemler çelimli biçimde tesirini ortaya koydu. Dördüncüsü ise turizmde 2020 yılına nazaran aşırı elan güzel indinde performansa imza attık. Hükümetimizin ihracatı destelemek amacıyla faziletkâr döviz mobilyasız hedeflediğine ilişikli yorumlarla karşılaşıyoruz. Bu istimara akıllıcasına değil. Türkiye, eğri düzem diyeti uygulamaktadır. Kurun kıymeti de piyasada belirlenir.
''Bu yılı yüzdelik 3 buçuğun altında bütçe açığı ile kapatacağız''
Türkiye ekonomisi amme maliyesi kaynaklı indinde riziko yaşamadı, yaşamayacaktır. Dünyada bütçe açıklarının ikiz haneleri, borçluluk seviyeleri ise müselles haneli görmüş bulunduğu indinde ortamda biz, katı ve sakınımlı amme maliyesi politikalarımızla zait yerine ayrıştık. 2021 yılı bütçemizde yüzdelik 4,3'lük bütçe açığı öngörmüştük. Bu yılı yüzdelik 3 buçuğun altında bütçe açığı ile kapatacağız''.
''Pandemi hasebiyle 2020'den beri verilen destek sunar sene böylecene bütün 734 bilyon liraya ulaşacak''
Pandemi çağında meydana getirilen desteklere yer veren Bakan Elvan, ''Pandemi hasebiyle 2020'den beri ister bütçeden gerekse öteki kaynaklardan sunduğumuz destekler, sene böylecene bütün 734 bilyon liraya ulaşacak. Enflasyonla mücadelede ihsan indirimleri ve eder ayarlamalarıyla 125 bilyon müfret amme hasılatından vazgeçtik. Maliye politikası kararlılığını aşırı açık indinde halde gösterdik. Bahsettiğim bu ücrete doğalgaz ve cazibe dalında verdiğimiz destek sunar engelleme değildir.
Türkiye açık erke ithalatçısı konumundadır. 2020 yılı sonu ve bu senenin başına uyarınca brent yer yağı varil fiyatı yüzdelik 72, doğalgaz fiyatı da metreküp başına yüzdelik 349 arttı. Daha biraz çağ evvela bu miktar yüzdelik 400'ün üzerindeydi. Bunlara ek yerine verilen kaldığımız susuzluk sonucunda hidroelektrik santrallerinin bütün cazibe üretimindeki oranı yüzdelik 30'dan yüzdelik 19'a düştü. Biz bu düşüşü doğalgazla meydana getirilen cazibe üretimiyle telafi ettik. Dolayısıyla cazibe istihsal maliyetlerimiz de ehemmiyetli seviyede arttı. Söz konusu maliyet artışlarını da yurttaşlarımıza minimum kurda yansıtıp, maliyetin ehemmiyetli indinde bölümünü kılıç üstleniyoruz.
Şu anda istinas gayeli yerine yurtdışından 100 birime dünyalık ettiğimiz doğalgazı 4'te 1'i fiyatına kısaca 25 birime yurttaşlarımıza satıyoruz. Elektriği ise istihsal maliyetinin yüzdelik 50'si elan düşüt indinde fiyatla sunuyoruz. Tarım ürünleri tarafında da un fabrikalarını, oyun üreticilerini, efsanevi yetiştiriciliği ve besiciliğiyle uğraşan üreticilerimize 800 ila bin müfret ortada arttırma buğday, algı ve darı desteği veriyoruz'' biçiminde konuştu.
Asgari ücret mevzusuna nazarıitibar çekici Bakan Elvan, ''Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın en alıngan bulunduğu hususlardan indinde tanesi de yurttaşlarımızın enflasyona ezdirilmemesidir. İlgili bakanlıklarımızla çelimli indinde teşrikimesai zarfında çalışıyoruz. Asgari ücret ilkin kazanmak kıl oranı bu mevzuda muktezi hassasiyeti göstereceğiz'' açıklamasında bulundu.
''2021 senesinde 618 bilyon müfret istikraz öngörmüştük, 155 bilyon müfret elan az istikraz ile yılı kapatacağız''
Borçlanma ait da akıbet aşama davranışlarında ölçülü indinde yaklaşım izlediklerini tamlayan Bakan Elvan, ''Bütçe disiplininde gösterdiğimiz hassasiyet, hazinenin finansman ihtiyacını da azalttı. 2021 senesinde 618 bilyon müfret istikraz öngörmüştük. 155 bilyon müfret elan az istikraz ile yılı kapatacağız. Aşağı-yukarı 463 bilyon müfret ile yılı kapatmış olacağız. AB tanımlı namus borcu stokumuzun ulusal gelire oranını da düşürüyoruz. Borç stokumuzun düşüt olması tabii çivi başına ehliyetli değildir. Borç stokumuzun yapısını da iyileştirmemiz gerekiyor. Bu amaçla iç piyasada döviz cinsi borçlanmayı bu sene nısıf yarıya düşürdük. Aynı sürede iç borçlanmanın vadesini de ehemmiyetli seviyede uzattık. 2020 yılı içerisinde 29 taban genişliğinde sakıt iç borçlanmanın averaj vadesini 56 taban genişliğinde yükselttik.
''2022 senesinde bütün 498 bilyon müfret ücretinde borçlanmayı hedefliyoruz''
Önümüzdeki sene ümranlı şehir biçim bankalarının güven politikalarının sansasyonel olabileceği indinde sene olacak. Yurtdışı piyasalarda oynaklığın arttığı indinde çağa giriyoruz. Gelişmekte bulunan devletlere müteveccih portföy alışkanlıkları da bu sürede menfi etkilenebilir. Dolayısıyla 2022 Yılı Hazine Finansman Programı'nı bu gelişimleri dikkate alarak sakınımlı indinde yaklaşım zarfında hazırladık. 2022 senesinde bütün 498 bilyon müfret ücretinde borçlanmayı hedefliyoruz. Piyasa koşullarına ilişikli olmakla baş başa önümüzdeki sene yurtiçinde döviz cinsi istikraz yapmayı planlamıyoruz. Hazinemizin yeşil tahrif yerine da bilinen, sürdürülebilir tahrif ihraçlarına olanak verecek programlarımızı geçenlerde tamamlamış olacağız'' dedi.
Yüksek enflasyonun dünyada da dava olmaya başladığını aktaran Bakan Elvan, ''Yüksek pahalılık elden Türkiye'de değil, evren genelinde de ehemmiyetli indinde dava olmaya başladı. Küresel hazırlık zincirinde ve açıklık mülkü temininde yaşanmış bulunan aksaklıklar, sunma istem dengesizlikleri oluşturarak fiyatlara menfi yansıyor. Hızlı istem artışı da ilkin erke kazanmak kıl oranı toptan güven fiyatlarını üst çekiyor, navlun ücretleri de bu artışlara zevcelik ediyor. Dünya çapında yaşanmış bulunan kuraklık, menfi hava şartları ve stoklama eğilimindeki artış, arsıulusal besin fiyatlarının yükselmesine illet oluyor. Maalesef bizde sunma ve istem kaynaklı bu gelişmelerden etkilendik. Enflasyonla mücadelede 2020'nin akıbet çeyreğinden itibaren güven ve maliye politikalarında nazik adımlar attık. Ancak akıbet dü aydır, toptan gelişmelerin de etkisiyle mali piyasalarda dalgalanmalar yaşandı. Merkez Bankası sonucu sonra ortalık faizlerinde, yabancılar mülkü fiyatlarında, döviz kurunda ve beklentilerde indinde hareketliliğe tanık olduk. Burada tek ilgilendiren dinamiğin delik arkası edilemeyeceği kanaatindeyim. Çünkü kâffesi bu unsurlar bütünleşmiş indinde biçimde pahalılık görünümünü şekillendiriyor. Gerek toptan geçerli durum gerekse yurtiçinde enflasyonun seyri davranışlarında ölçülü olmayı gerektiriyor. Enflasyon, midi ve derinliğine vadede indinde sunma istem sorunudur. Bu bağlamda maliye politikalarımızı sunma taraflı strüktürel politikalarla ve gürlük artışlarına müteveccih tedbirlerle desteklemeye bitmeme edeceğiz. Başta yenilenebilir erke kazanmak üzere, erke dalında atmakta olduğumuz strüktürel adımlar, erke faturamızı ve hasebiyle maliyet geçişkenliğini sınırlıyor. Benzer adımları besin enflasyonu düşüncesince de inceden inceye atıyoruz. Kurduğumuz er uyartı sistemi ve uyguladığımız strüktürel tedbirler yardımıyla toptan kurda kalan besin enflasyonunun memleketimizdeki etkilerini proaktif indinde halde sınırlamayı amaçlıyoruz'' ifadelerini kullandı.
''Kaynakların tahsisinde bankaların seçici ve odaklı indinde yaklaşım zarfında olması gerektiğin düşüyoruz''
Finansal sektördeki kâffesi paydaşlarla benzeyen indinde alım satım içerisinde olduklarını vurgulayan Bakan Elvan, ''Kredi gelişmelerini derneşik indinde biçimde izleme ediyor. Kredi segmentlerindeki hevesi yakından izliyoruz. Bankacılık sektörümüz çelimli kapital yapısı ve enerjik kalitesiyle mıhlı indinde bina sunma ediyor. Sektörün dü mevzuyu hassasiyetle değerlendirmesini istiyorum. Birincisi; kullandırılacak bulunan dünkü kredilerin yatırım, üretim, istidam ve ihracata müteveccih olmasını aşırı önemsiyoruz. Kaynakların tahsisinde bankaların seçici ve odaklı indinde yaklaşım zarfında olması gerektiğin düşüyoruz. Verilen kredilerin ne amaçlarla kullanıldığını takip edeni de şart. İkincisi; bankacılık sektörümüz teminata mebni anadan görme kredilendireme yaklaşımının ötesine geçmeli diyerek düşüyorum. Risk yönetimine mebni finansman uygulamalarını yaygınlaştırmak gerekiyor. Bu yönde yaklaşım, KOBİ'lerin ve startup'ların ehliyetli mali kaynağa ulaşmasında iyice şişman ehemmiyet taşıyor. Küresel ölçekte problemlerin yaşandığı indinde çağda büyümede, amme maliyesinde ve bankacılık sektöründe en güzel başarım yayınlayan ülkelerden biriyiz'' diyerek konuştu.
Adem Gürer - Muhammed Fırat Aksoy
