Batı’daki 'sürgün Doğulu' Edward Said’in vefatının üstünden 18 sene geçti

Kudüs

Amerika’da canlı müşterek Filistinli adına hem oryantalizme icra ettiği eleştirilerle hem Filistin davası düşüncesince verdiği mücadeleyle maruf müşterek bilgi insanı, kuramcı ve insanoğlu hakları aktivisti bulunan Edward Said’in 25 Eylül 2003’te yaşamını kaybetmesinin üstünden 18 sene geçti.

"Araplığı açıkça anlaşılan bulunan Said soyadına yersiz iliştirilmiş, angutluk derecesindeki İngiliz Edward namına alışmam 50 yılımı aldı." niteleyerek Filistinli Arap kimliğine disiplin müşterek bağlılaşım ortaya koyan Said’in, İsrail-Filistin problemininin yerli müşterek iş olmaktan çıkarak, lehçe ve cihanşümul meseleye dönüşmesine aşkın çelimli katkıları oldu.

Filistin’in yankılanan sesi bulunan Said, yaşamadığı ülkesini, tamamı filiz edilenler, sığınmacılar ve göçmenler düşüncesince müşterek sembole dönüştürerek filiz bavulunda başkentlerden başkentlere dolaştırıp, bu vaziyetini Kış Ruhu isminde kitabında, "Gerçekten de sığınmacı çağıdır bu içre yaşadığımız çağ, yerinden edilmiş eş çağı, kitlesel barhana çağı." ifadeleriyle anlatmıştı.

Said, içre yaşamış olduğu Batı’nın emanet yapısının ve şuur dünyasının ziyasız alanlarını yayma fail Filistinli müşterek bilgili olmasının yanı esna noktayı ulaştığında Doğulu müşterek maşer bulunan Filistinliler düşüncesince edilgen çıplak direnç ve vakfe seçimi adına taş atan müşterek eylemci de olmuştu.

Doğduğu topraklara ırak büyüyen ve yaşamış olduğu gurbette "öteki" olmanın çilesini çekici müşterek Doğulu adına bilim, sanat, kültür, yüksekokul ve literatür dünyasında adından uydurma ettiren Said, 68 salname ömrüne onlarca eser, yüzlerce yazı ve konferansın yanı esna Filistin davasının bilfiil içre arazi alarak gelişim adamlığını da sığdırdı.

AA ekibi, vefatının 18’inci senesinde Said’in Kudüs’te doğduğu lüp toy halini görüntüledi, benzeyen dostu Kudüslü tedrisat üyesi Mehdi Abdulhadi ile Said’e müteallik müşterek mülakat yaptı.

Said Kudüs’te doğdu, Kahire’de büyüdü

Batı’daki "sürgün Doğulu" adına bildik Filistinli isminde sanlı düşünücü ve Filistin davasının çelimli müşterek savunucusu bulunan Said, 1 Kasım 1935'te Kudüs’ün Talibiyye Mahallesi'nde Filistinli Hristiyan müşterek ailenin evladı adına dünyaya geldi.

Zengin müşterek iş kadını bulunan Kudüslü Vedi Said ile Nasıralı Hilda Musa’nın evladı bulunan Said, Filistin’de Araplarla Yahudiler arasındaki gerilimin artışından çevre endişeye kapılan ailesi ile baş başa 1947’de Mısır’ın başkenti Kahire’ye yerleşti.

Said, çocukluğunun ilkin 12 yılını geçirdiği Kudüs’te, o zamanın önde mevrut okullarından birisi bulunan Saint George Akademisi’nde müşterek müddet okudu.

Ailesiyle yerleştiği Kahire’nin en dobra okullarında okuyan Said, henüz sonraları gittiği Amerika’nın Princeton Üniversitesi’nde 1957’de lisans eğitimini, ayrımsız üniversitede 1960’ta efdal lisans eğitimini tamamlarken, Harvard Üniversitesi’nden de doktora derecesini aldı.

Arapça ve İngilizcenin yanı esna Fransızca, Almanca, İspanyolca ve İtalyanca da bilici Said, Columbia Üniversitesi’nde tedrisat üyeliği yaparken 1992 senesinde ayrımsız üniversiteden müderris unvanını kazandı.

Öte taraftan 1978’de kaleme almış olduğu ve ışıma felsefesi ile müstemlekecilik arasındaki murdar ilişkiyi gözler önüne serdiği "Oryantalizm" isminde eseriyle Arap ve arsıulusal aydın ortamı zenginleştirirken, bu kitap ona global müşterek ebat da kazandırdı.

Filistin halas mücadelesine katıldı

Said, vefatından müşterek müddet ilkin yayınladığı "Yersiz Yurtsuz" isminde otobiyografisinde, “1967 yılı benim düşüncesince ve bildiğim değme nesne düşüncesince yıkıcıydı. O vakitler Amerika'da yalnızdım, şişman müşterek galebe duygusu vardı -sadece Yahudiler ortada değil- hacısı hocası ortada da. 67’den sonraları bundan böyle ayrımsız eş değildim. Savaşın şoku beni Filistin mücadelesinin baş ​​noktasına itti." demişti.

Bağımsız hâkim müşterek Filistin devletinin kurulması düşüncesince aşkın ağır müşterek uğraş sergileyen Said, 1977’de Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) efdal otoritesi bulunan Filistin Ulusal Konseyine hür elçi adına katıldı.

Said, solcu aydın kimliğiyle, çizgisinde arazi almış olduğu Yasir Arafat’ı, Oslo görüşmelerinde (Filistin-İsrail sulh görüşmeleri) baş döndürücü kabullenmiş müşterek siyasa izlemekle eleştirerek, 1991’de kısaca 15 senedir fariza icra ettiği Filistin Ulusal Konseyinden istifa etti.

Göç etmiş olduğu vatanı Filistin’e ve Kudüs’e fakat Amerikan vatandaşlığı aldıktan sonraları 1992’de dönebilen Said, ayrımsız senelerde çağ kanserine yakalandı.

İsrail’in kurulmasından sonraları ismi Komemiyut adına değiştirilen ve Batı Kudüs’te küsurat Talibiyye Mahallesi'ndeki evinden müşterek eserin bile kalmadığı Said, rahatsızlığı ilerlemeden çelimsiz müddet ilkin yazdığı Yersiz Yurtsuz’u yayınladıktan 4 sene sonraları 25 Eylül 2003’te yaşama gözlerini yumdu.

New York’ta ölüm fail Said’in cenazesi vasiyeti üstünde Lübnan’a getirilerek, başşehir Beyrut’un kuzeybatısındaki Brummana’da mevcut Protestan mezarlığına defnedildi.

Dostu Abdulhadi Said’i anlatıyor

Filistin Uluslararası İlişkiler Akademik Topluluğu (PASSIA) Başkanı Dr. Mehdi Abdulhadi, Said’i anlatırken devir kurnaz birey anlamış olur yaşayarak "Edward Said’le nice kere Kudüs’te kavuşma fırsatım oldu. Said, Kudüs’e ve okumuş olduğu Saint George Okulu’na korkunç ve özlenti ile doluydu." dedi.

Abdulhadi, Said’in Kudüs’teki hayatı ve eğitimine müteallik birtakımı karartma girişimleri bulunduğuna bağlı şunları söyledi:

"Hatta Batılılar ve İsrailliler Said’in St. George Okulu’ndaki eğitimine müteallik müşterek karartma çabasına girmişlerdi. Tabii Said, günce ve öz yaşam öyküsü değerinde bulunan Yersiz Yurtsuz kitabında burada yaşadıklarını dile getirmişti."

"O, tamamı varlığıyla Filistinli müşterek Arap’tı"

Said’in Filistin ve Arap kimliğinin aydın müşterek savunucusu bulunduğunu vurgulayan Abdulhadi, "O kökleriyle Filistinli müşterek Arap’tı. New York’taki evinde, Boston’daki, Michigan’daki ve yüzlerce üniversitedeki konferanslarında bu kimliğine atıfta bulundu." dedi.

Abdulhadi şu halde bitmeme etti:

"Filistinli Arap kimliğine 'Bu benim duruşum, bu benim kimliğim' halinde müşterek düşünür, müşterek aydın ve müşterek eleştirimci adına baştan sona aksan yaptı. Kimseden çekinmiyor, kimseden korkmuyordu, duraksama etmeden tabir ediyordu bu yapısını."

İsrail’e taş atan müşterek eylemci

Abdulhadi, Said’in 2000 senesinde Lübnan sınırından İsrail’e akla yatkın taş attığı tam çekilen ve aşkın çelimsiz müşterek devir içre hem politika tıpkı zamanda yüksekokul etrafında kavga kopardığı fotoğrafına bağlı ise "Olayın sembollüğü, 'Topraklarımızdan defolun!' söylemidir. Tamamen Mahmud Derviş’in şiirlerinde tabir etmiş olduğu kabil 'Topraklarımızdan defolun, tuzumuzdan defolun, havamızdan defolun, dilimizden defolun, varlığımızdan defolun!' İşte bu Filistin’den, Arap topraklarından defolmaları düşüncesince simgesel müşterek taştı." yorumunu yaptı.

Hişam Şerabi, Velid el-Halidi ve Edward Said’in Amerikan kamuoyunda aşkın çalışan gösteriş oynayan ehemmiyetli Filistinli şahsiyetler bulunduğunu tamlayan Abdulhadi, "Edward’ı ikisinden ayıran hasiyet gün ve anı savsamak değil, Batı’nın yukarıdan icra vekili zihniyetini, Arapları yerici bakışını, yayılmacı sömürgeciliği temize sürüm çabasını anlamış olmasıydı." dedi.

Abdulhadi, Said’in postkolonyal devri araştırdığına dikkati çekerek, "İngilizlerin Hindistan işgalini, Belçika’nın Kongo’yu sömürmesini ve bunları temize sürüm gerekçelerini ele alıyordu. İşte bu okumaları Filistin davasına yansıdı. Edward, Filistin davası ile ilgilendiren kitaplar yazdı. Theodor Herzl’den buyana Siyonizm’in aşkın müşterek tomar iddiasını çürüttü. Said, müşterek Filistinli ruhuyla bilim, düşünce, literatür ve tenkit dalında izler bıraktı." ifadelerini kullandı.

Etkilediği Filistinli yabanlık "geri devir hakkını" Said’in etkisiyle aldı

Said’in ABD’de benzeyen müşterek tedrisat üyesi dostu bulunan Filistinli bilgi adamı İbrahim Ebu Luğud’u Filistin’e dönmeye kandırma ettiğini tamlayan Abdulhadi, Ebu Luğud ile ilgilendiren müşterek anıyı şu halde aktardı:

"İbrahim Ebu Luğud konusu için gerçek delici bulunan ise Ramallah’ta ölüm ettiğinde (23 Mayıs 2001), vasiyeti gereği Yafa kentinde defnedilmek istemesiydi. Ancak kılıç İsrail’in, Yafa’da cenazenin defnedilmesine müsaade vermemesinden korktuk. Bunun üstünde Ebu Luğud’un cenazesini müşterek akşam ½ si Ramallah’tan gümrüksüz müşterek halde Doğu Kudüs’teki El-Makasıd Hastanesi’ne naklettik.

Ertesi güneş Ebu Luğud’un ölüm ettiğini duyurduk. Böylece Ebu Luğud’un cenazesini Yafa’ya taşıdık ve orada defnettik. Dolayısıyla İbrahim Ebu Luğud, Edward Said’in daveti ve tavsiyesine uyarak Filistin’e dönmüş ve vefatından sonraları caba art devir hakkını kullanabilmiş bulunmaz müşterek şahsiyettir."