Kayseri
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce (TAGEM) üretimi azalmış efsanevi ırklarının sayısı ve veriminin artırılması gibi 2011 senesinde şehirde uygulanmaya başlanan "Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Projesi"nde 74 üretici arazi alıyor.
İl ve kaymakamlık ekincilik orman müdürlükleri, Kayseri Damızlık Koyun Yetiştiricileri Birliği ve Erciyes Üniversitesi (ERÜ) iş birliğiyle sürdürülen projede müspet neticeler alınıyor.
Proje lideri, ERÜ Veteriner Fakültesi Zootekni Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Davut Bayram, AA muhabirine, besili akrep kucak ırklarından Akkaraman koyunlarının dudaklarının fevk kısmındaki yoğun yarıktan ötürü merada, çayırda otlarken aşırı hâlâ derindeki otları yiyebildiklerini, dişilerinin 42-55 kilo ağırlığında olduğunu, erkeklerinin ise 85 kilograma derece çıkabildiğini söyledi.
Bu koyunların kadem yapılarının dağlık kitleye makul olduğunu, emeksiz belli belirsiz incinme problemi yaşamadığını anlatım fail Bayram, "Bizim ırklarımız görkemli ırklar. Yüzyıllar süresince seleksiyona naşir adına gelmişler, müşterek yerde tıkanmışlar. Bundan sonrası düşüncesince de TAGEM'in projesi devreye girdi." dedi.
Projenin ilkin ilkin yetiştiricilere mutluluk kabilinden maruz dayanak noktası adına algılandığını tamlayan Bayram, "Aslında bu destek, pırtı tutmaya, ferment seçmemize ve ahir nesilde yetiştiriciler ortada paylaşılmasına müteveccih müşterek uygulama. Yetiştiricinin tuttuğu kayda ve söylediklerimize uymasına mülk veriyoruz. Bu tutma değil, ödüllendirmedir." diyerek konuştu.
Bayram, bu ırkın hem yapakçı hem kasap bununla birlikte sütçü bulunduğunu aktararak, Kayseri'de projeye 18 bin kucak ve 900 koçun müdahale edildiğini, yavruları da adisyona katıldığında kısaca 40 bin efsanevi varlığından uydurma edilebileceğini anlattı.
Projenin amacına dair bilgelik sağlayan Bayram, şöyleki konuştu:
"Islahtaki amaç, efsanevi sayısını artırmaktan çoğalma nitelikli efsanevi sayısını artırmak. Bunların yetiştiriciler kabilinden ferment adına kullanılmasını yaygınlaştırmak. Akkaraman ırkında müşterek koyundan yılda 1,2 kuzu alınır, şu demek oluyor ki 100 koyununuz var ise hamile halde bundan 120 kuzu katılması beklenir. Bunları reform kanalıyla artırmaya çalışıyoruz.
Akkaraman ırkında Türkiye çapında baktığımızda ikizlik payı 1,2'den 1,4'e çıktı. Kayseri'de ikizlik ve geçinme gücü yönünde iyi neticeler almaya başladık. mesela 100 kuzumuz doğdu, sütten kesildikten sonraları 100 kuzudan kaçı yaşıyor, buna bakıyoruz. Önceleri geçinme payı yüzdelik 80'lerdeydi, sonraları yüzdelik 85'e çıktı, şu an yüzdelik 92'lerdeyiz, yüzdelik 95'e çıkarmaya çalışıyoruz. Koçluklar işletmeler ortada mülk aktarımı edilerek dem yakınlığı oluşmaması sağlanıyor, sıhriyet ırak tutuluyor ve böylelikle öbür işletmelerde de mahsul yükseğe taşınıyor."
Veteriner doktor Kazım Demiral ise plan evveliyat müşterek kuzunun tevellüt ağırlığının 3,5 kilo yöresinde olduğunu, şu an ise 4,5-5 kilo ortada değiştiğini, yetiştiricilerin hayvanlarını kitleye götürdüklerinde iri çıkar sağladıklarını kaydetti.
"Proje bizi bilinçlendirdi"
Talas ilçesine dair Başakpınar Mahallesi'nde kayadan oyma mağarada besicilik karşıcı ve projeden yararlanan Muammer Kılıçkaya da 5 senedir reform projesinde arazi aldığını söyledi.
Daha ilkin hayvanlarından mahsul alamadığına dikkati çekici Kılıçkaya, şunları anlatım etti:
"Dededen babadan gördüklerimizle hayvancılık yapıyorduk, şuurlu değildik. Proje bizi bilinçlendirdi. Projeye geçince ıslahın ne işe yaradığını öğrendik. Kuzuların birçoğunu 'çelerme' denilen hastalıktan kaybediyorduk. Bir sürüde doğan kuzulardan minimum 30-40 derece kaybımız oluyordu, şu an aşırı bulunmaz ahiret yolculuğu oluyor. Hayvanlarımız fon adına da hücre hâlâ aşırı seslenme ediyor. Her nesne kontrolümüz altında, gebeliğinden doğumuna kadar."
430 küçükbaş hayvanı mevcut Kılıçkaya, hayvanları hâlâ aşırı kitleye verdiğini, başkaca sürüsünü iyileştirdiği düşüncesince nice insana antrenörlük kuzu sattığını dile getirdi.
