Saraybosna
Ülkeyi bağımsızlığa götürücü hep oylaması ve peşi esna mevrut harp sonrası Bosna Hersek, bağımsızlığının 30. yılını kutluyor.
Demokratik Eylem Partisinin (SDA) ehemmiyetli isimlerinden Amila Omersoftic ve Aliya İzetbegoviç’in hususi koruması Nurudin İmamovic, AA muhabirlerine, Bosna Hersek’i bağımsızlığa götürücü hep oylaması kendisince açıklamalarda bulundu.
Bosna Hersek’in istiklaline müteallik kararın alındığı devir SDA Yürütme Kurulu Üyesi bulunduğunu hatırlatan Omersoftic, şunları söyledi:
"Rahmetli Aliya, hep oylaması sorusunu hazırladı ve bizlerin fikirlerinin ne işe yaradığını bellemek istedi. Kendisine 'arkamızda kimin olduğunu' sordum. Herkes Amerika’nın bizi destekleyeceğini düşünüyordu. Ben ise Hırvatistan’ın bağımsızlığında ehemmiyetli gösteriş oynayan Almanya’dan dayanak almaktan yanaydım.
Boşnakların referandumu ortak tane başlarına yapamayacağını anladığımızda, dönemin Dışişleri Bakanı Haris Silajdzic’i Papa’yı görüşme etmesi düşüncesince uğurladık. Cumhurbaşkanımız, Silajdzic’e, 'Papa, Katoliklere ne vereceksiniz? sanarak sorarsa Müslümanlara ne vereceksek aynı vereceğimizi anlatım edersin' dedi."
Omersoftic, hep oylaması düşüncesince arsıulusal toplumdan gözlemcilerin Saraybosna’ya geldiğini ve kendisinin de onlardan mesul bulunduğunu belirtti.
Referandumun değerli bulunduğunu ve gözlemcileri bulundukları otelden alıp şehri dolaştırma planı yaptığını fakat otelden mevrut ortak telefonun şişman mesail oluşturduğunu dile getiren Omersoftic, şu biçimde bitmeme etti:
"Otel resepsiyonu kabilinden arandım. Gözlemcilerin dinlenmelik dalında olduğunu, otelde maskelenmiş ve silahlı insanların gezdiğini söylediler. Hemen otele gittim. Zamanın İçişleri Bakanı Avdo Hebib’i aradım, bana 'gözlemcileri bekâr bırakmamamı' söyledi. Hebib, otobüs ile gözlemcileri benimseme etmek düşüncesince yola çıktı. Onları havalimanına bakmak istiyorduk fakat Saraybosna barikatlar ile kapatılmış olduğu düşüncesince şehre girilemediğini öğrendik. Bir müddet sonraları Hebib geldi, geçmiş anda birbirimize uzun uzun baktık. Hebib, referandumun kahramanı olmuştu."
Omersoftic, "Referandum neticeleri düşüncesince sevinecek vaktimiz olmadı, doğrudan peşi esna harp başladı" niteleyerek herhangi ortak ne denli harp beklentisi içre olmasalar da güzel biçimde düzenleme olduklarını kaydetti.
"Aliya’nın vefatına denli herhangi ortak devir yanındaydım"
1990 yılından 2003’teki vefatına denli herhangi ortak devir Aliya İzetbegoviç’in indinde bulunduğunu tamlayan hususi koruması İmamovic, Aliya ile 26 Mayıs 1990’da SDA’nın yapı toplantısında tanıştığını anlattı.
İmamovic, “Rahmetli Aliya ve eşine referandumda zevcelik ettim. Bosna Hersek üstündeki bası baş döndürücü ortak tomar artmıştı, buna karşın referandumu gerçekleştirdik fakat daha sonra Yugoslav Halk Ordusu'nun baskısı ortak güzel arttı. 4 sene sürecek ortak harbe gireceğimizi kimesne düşünmemişti.” ifadesini kullandı.
Bağımsızlık referandumu
Slovenya ve Hırvatistan'ın Yugoslavya’dan ayrılmalarının akabinde Bosna Hersek'te de istiklal referandumu sonucu alındı.
Bosnalı Sırpların şişman miktarda boykot ederek katılmadığı referandum, 29 Şubat-1 Mart 1992'de yapıldı. Halkın yüzdelik 64,31'inin sandığa gittiği ahali oylamasında geçer oyların yüzdelik 99,44'ü istiklal düşüncesince "evet" oldu. "Bağımsız" bulunan Bosna Hersek, 22 Mayıs 1992'de Birleşmiş Milletler (BM) üyeliğine benimseme edildi.
Bağımsızlık referandumunun doğrudan akabinde Yugoslav Halk Ordusu'nun birlikte Bosna Hersek ve Sırbistan'dan paramiliter Sırp birlikler, Müslüman Boşnaklara erinç budunsal doğruluk başlattı.
Bağımsız Bosna Hersek'in geçmiş cumhur reisi bulunan Boşnak önder Aliya İzetbegoviç'in liderliğinde ülkenin yer bütünlüğünü, egemenliğini ve bağımsızlığını dayanak olmak düşüncesince ortak araya mevrut ayrımlı dini ve budunsal kökenlerden Bosna Hersekliler, kuzeyde ve doğuda Sırplar, güneyde ve batıda ise Hırvatlarla uğraş etti.
Dayton Barış Anlaşması
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraları Avrupa'daki en şişman katliamların yaşandığı Bosna Savaşı, Dayton Barış Antlaşması ile sona erdi.
ABD'de eyyam devam eden müzakerelerin peşi esna 21 Kasım 1995'te parafe edilen antlaşma, 14 Aralık 1995'te ise Fransa'da Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Aliya İzetbegoviç, Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tudjman kabilinden yöntemince imzalandı.
Antlaşma ile Boşnak, Hırvat ve Sırplar "ülkenin müessis halkları" benimseme edildi.
