Prag
Çekya'da Başbakan Andreij Babis'in başlangıcında bulunmuş olduğu Gayrimemnun Vatandaşlar Hareketinin (ANO) 8-9 Ekim'de planlı umumi seçimde aykırılık ittifakına gönül rahatlığı tarzı kaybetmesi, Avrupa Birliği (AB) yanlısı blokun zaferi kendisine değerlendiriliyor.
Ülkede kuvvet partisinin hâlâ az oy almasına karşın -ülkedeki intihap sistemi nedeniyle- hâlâ ortak tomar mebus çıkarması, Cumhurbaşkanı Milos Zeman'ın hükümeti ihdas vazifesini en ortak tomar oy meydan partiye vereceğini açıklaması ve aykırılık partilerinin ANO ile teşrikimesai gerçekleştirmek istememesinden çevre ülkede, hükümeti ihdas döneminin devir alması bekleniyor.
Çekya'da planlı umumi seçimlerde, Sivil Demokrat Parti (ODS), TOP 09 ve Hristiyan Demokratlar Birliğinin (KDU-CSL) oluşturduğu SPOLU ittifakı oyların yüzdelik 27,75'ini alarak ortak numara tümen bulunmasına karşın 200 sandalyeli Meclis'te 71 mebus ile anabolizma hakkı kazandı. İktidardaki ANO ise yüzdelik 27,17 oy alarak seçimleri ikinci tam bitirmesine karşın 72 milletvekiline ulaştı.
Seçim evveliyat kuvvet partisi ile uyuşma yapmayacağını açıklanan Çekya Korsan Partisi ve Bağımsız Şehirliler Partisi (STAN) ittifakı yüzdelik 15,57 ile 37 milletvekili, halihazırda iktidarın koalisyon hükûmeti hükûmeti kurabileceği ortak tane tümen bulunan baş döndürücü sağcı Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Partisi (SPD) ise yüzdelik 9,58 oy oranıyla 20 mebus ile parlamentoya giriş hakkı kazandı.
Sosyal Demokratlar sedir dışı kaldı
İktidar ortağı Sosyal Demokrat Partisi (CSSD) yüzdelik 4,6 oy alırken hükümeti haricen destekleyen Çekya ve Moravya Komünist Partisi (KSCM) ise yüzdelik 3,6 oy alarak ülkedeki yüzdelik 5'lik intihap engelini aşamadığı düşüncesince parlamentoya giremedi.
Ülkede eski zamanlardan ayrımlı kendisine partiler meyve seçime uyuşma kurarak girdi. Seçimi geçmiş tam tamamlayan SPOLU ittifakı, bu stratejiyle bulunan Başbakan Andreij Babis’i geride bırakmayı başardı.
Çeşitli yöntemsizlik iddialarına karşın camianın belli ortak kesimi çeşidinden desteklenen Babis’in tarzı kaybetmesi, Çekya'yı, Macaristan ve Polonya kabil Brüksel'le dava yaşayabilecek 3'üncü diyar olma potansiyelinden uzaklaştırırken; bütünlük ortamında popülistlerin dem kaybetmesine bozukluk oldu.
"Muhalefetin kazanması sürpriz"
Orta Avrupa uzmanı gazeteci Gabor Stier, AA muhabirine, Çekya intihap neticelerini ve hükümet kurulmasına müteveccih süreci değerlendirdi.
Muhalefet ittifakı SPOLU'nun ortak numara tümen kendisine seçimleri kazanmasının şaşırtı bulunduğunu tamlayan Stier, "Bu, intihap ittifaklarının çarpıcı olabileceğini gösteriyor lakin Çekya, Macaristan veya Polonya değil. Burada ortak tümen siyasete Macaristan ayrıca Polonya'daki denli üstelik bilge değil. Babisler'in ülkeyi eski çağda de ekalliyet hükümeti ile yönettiğini unutmayalım." ifadelerini kullandı.
Seçimin kazanını SPOLU ve STAN ittifakları
Stier, "Seçimin en iri kazananı, Petr Fiala çeşidinden yönetilen, tarz sağ, az buçuk Avrupa'ya şüpheyle yakın ODS, sağcı erkinci TOP 09 ve Hristiyan-Demokrat (KDU-CSL) çeşidinden oluşan 3 partili SPOLU ittifakı. Benzer halde STAN ittifakı da ortak tomar iri avantaj sağlamış oldu zira 4 sene eski neticelerle karşılaştırıldığı devir mebus sayısını 6'dan 34'e yükselttiler." niteleyerek konuştu.
Babis'in seçimleri kaybetmesine karşın ciddi ortak hezimet almadığına ayraç fail Stier, seçimin gerçek kaybedeninin hükümetin ortağı bulunan bu seçimde yüzdelik 5'lik engelini aşamayan CSSD ve hükümeti haricen destekleyen KSCM partilerinin bulunduğunu belirtti.
Bazı halkoyu araştırmalarında ortak numara tümen çıkması muhtemel Çekya Korsan Partisi'nin de seçimin kaybedenlerinden birisi olduğuna dikkati çekici Stier, 2017 seçimlere layıkıyla 18 iskemle kaybederek çabucak 4 mebus çıkarabildiğini söyledi.
ANO'nun hükümeti ihdas şansı ortak tomar düşük
Cumhurbaşkanı Zeman'ın hükümeti ihdas vazifesini ANO'ya verse üstelik Babis'in bunu realizasyon şansının ortak tomar az olduğuna ayraç fail Stier, "Andrej Babis'in partisi 4 sene öncekine benzeri meyve yakaladı ve parlamentodaki en çelimli tümen evet lakin koalisyon hükûmeti hükûmeti potansiyeli sıfır." niteleyerek konuştu.
Stier, meyve 2 senedir izlediği halkçı politikayla müttefiklerinin seçmenlerini kendine çektiğini ve bu halde Sosyal Demokrat ve Komünistlerin yasama kurulu haricinde kaldığını, bu partilerin Meclis'e giriş yerinde üstelik Babis ile uyuşma yapmayacağını söyledi.
Babis'in üzerine çıkan yöntemsizlik iddialarına karşın partisinin güzel başarım sergilediğini tamlayan Stier, bunun sebeplerini ülkede acemi kimse koronavirüs (Kovid-19) durumunun normalleşmesi, ekonominin yeniden canlanması, bunun sonucunda de camianın sakinleşmesi kendisine sıraladı.
Son çağda yaşamış olduğu afiyet sorunlarıyla gündeme mevrut ve ülkede hükümetin kurulmasında anahtar role cemaat Cumhurbaşkanı Zeman'ın afiyet durumunun da hükümetin kurulması periyodunu etkileyebileceğine dikkati çekici Stier, "(Zeman'ın) Bozulan afiyet durumu, ülkeyi cumhurbaşkanlığı seçimine götürebilir. Bu halde Babis edinim şansı en iri sözlü kendisine seçime girebilir." değerlendirmesinde bulundu.
Gazeteci Stier, şu halde bitmeme etti:
"Sonuçlar, sol-liberalleri güçlendirirken, halkçı kesimi ise zayıflattı. Hükümeti kurabilecek hepsi partiler, AB taraftarı. Kazananlar, Federal Avrupa düşüncesini desteklerken Orta Avrupa iş birliğini (Macaristan, Slovakya, Çekya ve Polonya’dan oluşan Vişegrad ülkeleri, V4 kendisine da adlandırılıyorlar) ise ortak tomar da önemsemiyor. Böylece Birlik içerisindeki V4 duruşu da zayıflayacak. Çek-Slovak liberal, Macar-Polonya tutucu çizi oluşacak."
Çekya'daki seçimlerden hem Polonya bununla beraber Macaristan hükümetlerinin çıkarması müstelzim dersler bulunduğunu vurgulayan Stier, erkinci Avrupa'nın, Orta Avrupa'da halkçı ve tutucu güçlerin yönetimi kaybetmesi düşüncesince Çekya seçimlerine engelleme ettiğini de tabir etti.
Stier, ülkede hükümetin Noel zamanına akıllıcasına kurulmasının beklendiğini de söyledi.
Bu arada doktorlar, dü haftaya DOĞRU süredir hastanede otama gören Cumhurbaşkanı Zeman’ın afiyet durumunun, vazifesini hazırlamaya ergonomik olmadığını açıkladı.
