Rize
Rize Ticaret Borsası (RTB) Başkanı Mehmet Erdoğan, AA muhabirine, Ulusal Çay Konseyi ile baş başa üç senedir sürdürdükleri düzentileme kararında Rize çayının coğrafi işaret vesikası almaya doğruluk kazandığını söyledi.
Coğrafi işaret kıymetlendirmek talip kuruluşların başvurma etmeye başladığını tamlayan Erdoğan, denetimin RTB koordinatörlüğünde Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize Tarım ve Orman Müdürlüğü, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası ve Ulusal Çay Konseyi temsilcilerince gerçekleştireceğini aktardı.
Yapılacak çalışmalarda Rize çayının kendine katışıksız tat, koku, nitelik ve aromasının inceleneceğini vurgulayan Erdoğan, coğrafi etmenler ile baş başa türap miktarı, hep kül, su ekstraktı, selüloz, kafein, gönen ve demine bakılarak standartlara akıllıca mamüllerin coğrafi işaretli kendisine satışa sunulabileceğini anlattı.
Erdoğan, coğrafi işaretli Rize çayının sıkı bakır renkte olması gerektiğini, tel ve çay sapı içermemesi, deminin sıkı al ve kırmızımtırak zahirde olması icap ettiğini bildirdi.
Çayın bembeyaz olması icap ettiğini de vurgulayan Erdoğan, burukluğun damakta hissedilmesinin ehemmiyetli olduğunu, çay tadımcılarının bu bölgede çalışmalarını sürdürdüklerini belirtti.
Erdoğan, coğrafi işaretin kalitede artışa sebep olacağının altını çizerek "Coğrafi işaret elan nitelikli ürünün vatandaşa ulaşmasına olanak verecek. Türk çayının umumi anlamdaki algısını hem Türkiye'de hem diyar haricinde değiştirecek. Asıl diyar haricinde yapacağımız ihracatta coğrafi göstergesi istimal amacımız var. Yurt haricinde coğrafi işaret katılması düşüncesince de çalışmalarımızı başlattık." dedi.
Türkiye'de çayın yüzdelik 70'inin Rize'de üretildiğine dikkati çekici Erdoğan şunları kaydetti:
"Coğrafi işaretin buna akıllıca olacağını fikren süreci tamamladık. Şu anda biraz şirket coğrafi göstergesi kıymetlendirmek düşüncesince taleplerini ilettiler. Bunlardan müşterek tanesine olabilir verildi, diğerlerinin emekleri bitmeme ediyor. Kurmuş olduğumuz ekip, alıntı bölgelerinde ve fabrikalarda incelemelerini yapmış olup mukteza koşulları sağlayanlarda belgelendirmeyi yapıyor. Yaklaşık kendisine Türkiye pazarı kendisine baktığımızda coğrafi işaretli mamüllerin yüzdelik 10 üzere müşterek pazarı oluşturması öngörülüyor fakat bunu vatandaşa vasıl elan nitelikli müşterek verim kendisine düşünebiliriz. Önümüzdeki ocak-şubat aylarında coğrafi işaretli Rize çayı sektöre çıkacak."
Erdoğan, Türkiye'de ayrışık fuarlarda coğrafi işaretli çay düşüncesince taleplerin oluşmaya başladığını belirterek "Birkaç şirket var. Coğrafi işaretli verim satışı düşüncesince talepte bulundular. Biz bu ürünü satacak yereldeki firmalarımıza yönlendiriyoruz. Çok dobra müşterek idrak emek harcaması olacak." niteleyerek konuştu.
Coğrafi işaretli ürünlerde çayın ekstrakt değerinin 30 olacağını anlatım fail Erdoğan, "Suya sabık içki miktarının artırılmasının, kalitenin artırılması anlamına geldiğini söyleyebiliriz. Daha düşüt nitelikli ürünlere coğrafi işaret alınamaz. Kalite bozulmaz. Birinci bardak ile bininci bardak ortada müşterek ayırt görülmez. Böylece nitelik de sağlanmış olur." dedi.
Rize çayının özellikleri
Çay Araştırma Merkezi Müdürü Selçuk Azman ise coğrafi işaret dönemini öteki bölgelerle Rize çayının içiş özellikleri, coğrafi etmenleri cezaevi uğrunda bulundurarak yürüttüklerini söyledi.
Ürünün niteliklerini özetleyen Azman, "Rize çayının en tipik niteliği bembeyaz olması ve deminin hoşur olmasıdır. Diğer alanlarda imal edilen çaylar elan yumuşaktır. Özellikle Türk halkı dolgun, dili çekici burukluktaki çayı istiyor. Bu da Rize çayını işaret ediyor. Uzman olanlar bu farkları ferah ferah anlayabilir. Özellikle bizim bünyemizde eğitimlerde çay tadımcıları bu bölgede sıkı eğitimler aldı." ifadesini kullandı.
