İstanbul
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, "Türk yüklenici ve danışmanlık firmalarının Irak'ın altyapı, hastane, okul, amme binaları kabilinden planlarında hâlâ birlik tomar toprak almaları için, rakiplik koşulları içinde, zait ayrımcılık talebimizin bulunduğunu anlatım eylemek istiyorum." dedi.
Ticaret Bakanlığı ev sahipliğinde, DEİK organizasyonunda, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) ile Irak Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu (FICC) iş donanmasında planlı Türkiye-Irak İş, Yatırım ve Müteahhitlik Forumu başladı.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş'un katılımıyla meydana gelen forumun açılışında mütekellim DEİK Başkanı Olpak, organizasyonun anne amacının devletler arası "yatırım ve ticari iş birliklerine yenisini eklemek" bulunduğunu söyledi.
İki diyar ortada kısaca 17 bilyon dolarlık tecim kütlesi bulunduğunu dile getiren Olpak, Irak'ın ithalatında Türkiye'nin payının yüzdelik 20'den yüzdelik 27'ye yükseldiğini bildirdi.
Olpak, akıbet devirde Irak'a ihracatta altın-mücevher, plastik ve möble sektörlerinin öne çıktığını kaydederek, "Ancak elden bu sektörleri düşünmeyin. Başta imalat uran kızarmak neredeyse öteki sektörlere de odaklanmamız lazım." sanarak konuştu.
Mevcut konuşu iş birlikleri geliştirmenin önünü açacağını düşündüğü, çapraz envestisman ve ticaretin artarak çoğalması düşüncesince müstelzim hususlardan bahseden Olpak, laflarını şu halde sürdürdü:
"Vize süreçlerinin kısaltılması ve kolaylaştırılması hem de ülkelerimizde iş karşılayıcı firmalarımızın elemanlarının emek vermek vizesi süreçlerinin kolaylaştırılması ehemmiyetli birlik alan. Sadece iş şahısların değil ayrımsız sürede malların da ulaşımı lakırtı konusu. Türkiye ile Irak arasındaki güçlü yolu bağlantısının güneye gidecek halde uzatılması birlik ayrıksı ehemmiyetli unsur. Çok ayrımlı alanlardan bahsedebiliriz gıda, tarım, otomobil ekipman, savunma, lojistik, giyim, oluşum ve enerji... Mevcut çalışmalarımız var lakin hâlâ birlik tomar imkanın bulunduğunu biliyoruz."
Türk müteahhitlere amme ihalelerinde evleviyet talebi
Nail Olpak, "Türk yüklenici ve danışmanlık firmalarının Irak'ın altyapı, hastane, okul, amme binaları kabilinden planlarında hâlâ birlik tomar toprak almaları için, rakiplik koşulları içinde, zait ayrımcılık talebimizin bulunduğunu anlatım eylemek istiyorum." sanarak konuştu.
Yerli uran hamlesiyle üretimevi ve kasılma ihdas dair ağır hedefleri bulunan Irak'ta Türk kuruluşların eş bulunduğu know-how'ı kullanışlı namına paylaşmaları önerisinde bulunan Olpak, "Bilgi ve networkun ilkin çağımız dünyasında ne genişliğinde ehemmiyetli bulunduğunu biliyoruz. Tüm dünyaya yaygın 148 iş konseyimize ilgilendiren hepsi networkumüzü, dostlarımızla baş başa kullanmaya devir hazırız." ifadelerini kullandı.
"İki diyar ekincilik ve erke dair teşrikimesai yapmalı"
Irak Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu Başkanı Abdulrezzaq Al-Zuhari ise Türkiye ile Irak'ın teşrikimesai yaparak istihsal ve dış satım kabilinden mevzulara yönelmesi icap ettiğini belirterek, "Karşılıklı yöneltmek ve yarar iletmek düşüncesince iş donanmasına çağırıyoruz. İş donanması lazım arz yağı lazım beyaz zehir gerekse tarımsal bölgelerde Irak ekonomisine yardım sağlayacaktır." dedi.
İki diyar arasındaki ticaretin de artarak bitmeme ettirilmesi icap ettiğini dile getiren Al-Zuhari, besin ve ekincilik üretimi mevzusuna kaynamak istediklerini anlattı.
Al-Zuhari, Türkiye ile Irak ortada yapılacak teşrikimesai yardımıyla Körfez ülkelerine yağız ve güçlü kanalıyla baş döndürücü çabuk dış satım yapılabileceğini, bu mevzuda da teşrikimesai etkili kızarmak istediklerini söyledi.
"Irak'tan doğacak gelişigüzel ayrışık arzu ve teşrikimesai önerilerine açığız"
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren ise Türk müteahhitlerin, 1975'ten beri teşrikimesai zarfında oldukları Irak'ta bugüne genişliğinde 1.034 plan üstlendiklerini söyledi.
Eren, "Bugün, baştan bayındırlık ve konuşu kalkınma sürecinde bulunan komşumuz Irak ile bulunan iş birliğimizi geliştirmek; ülkenin bu yöndeki çalışmalarına katkıda bulunan kızarmak düşüncesince akıbet adım istekliyiz. Hedeflediğimiz iş birliğinin temelinde hukuk ve komşuluk sorumluluğumuz da bulunduğunun bilinmesini isterim." sanarak konuştu.
Irak ekonomisinin kalkınmasına sağlayabilecekleri maksimum yardım düşüncesince hepsi olanakları araştırdıklarına yer veren Eren, bu ülkenin gereksinim duyan enfrastrüktür ve üstyapı projelerinin finansmanına müteveccih ayrımlı modeller üstünde çalışıldığını bildirdi.
Eren, "Daha evvel bulunduğu kabilinden bugün de, TMB namına anbean sizlerle direkt değinme kurmaya ve teşrikimesai önerilerine, talepleri değerlendirmeye açığız. Bölgemiz düşüncesince şişman ehemmiyet haiz Irak'a, kalkınma sürecinde 'yakın teşrikimesai ortağımız' gözüyle baktığımızı vurgulamak istiyorum." ifadesini kullandı.
İş yaparken Irak'ta hakediş ödemelerinde, muvakkat benimseme süreçlerinde ve ara sınav alımında yaşadıkları sorunlardan bahseden Eren, ülkede çalışkanlık açıklamak düşüncesince lazım habitat ve emek vermek izinlerinin temininin değerli olduğunu, gümrük ve mevhibe muafiyetleri bulunan projelerde anılan muafiyetlerin uygulanmaması kabilinden teessürat da yaşadıklarını, bu mevzulara hal üretilmesi icap ettiğini anlattı.
Irak'tan Türk hususi sektörüne teşrikimesai çağrısı
DEİK Türkiye-Irak İş Konseyi Başkanı Emin Taha da konseyin, kurulduğu 2001'den beri dü diyar arasındaki ticari ve konuşu ilişkileri güçlendirmek, tecim hacmini bırakmak ve Türk hususi sektörüne acemi iş fırsatları iletmek neredeyse hepsi kuvvetiyle çalıştığını söyledi.
DEİK Irak-Türkiye İş Konseyi Başkanı Cafer Resul Al-Hamdany ise Irak'ta baş döndürücü birlik tomar yersiz ekincilik arazisi bulunduğunu belirterek, bu arazilerin eş ekilip besin üretimi yapılabileceğini ve bu mamüllerin icabında ihraç edilebileceğini söyledi.
Irak'taki erke üretimine ve potansiyeline dikkati çeken, hala çıkarılmayan ve envestisman yapılmayan baş döndürücü birlik tomar beyaz zehir sahası bulunduğunu özetleyen Al-Hamdany, Türk hususi sektörünü bu mevzuda teşrikimesai hazırlamaya çağırma etti.
Al-Hamdany, "Türkiye ile zamanı birlik ortaklığımız var. Bu ortaklığı hâlâ iyiye atmak istiyoruz. Tarım, hayvancılık, sağlık, eğitim, madencilik kabilinden sektörlerde ortaklığa ve sizin desteğinize ihtiyacımız var." sanarak konuştu.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Müteahhitler Birliği Başkanı Serow Dizayi de Türkiye ile IKBY arasındaki ticari ilişkilerden bahsederek, "Tüm şehirlerimizde ağır izlemsel projelerimiz var. Türkiye'deki şişman şirketleri bölgemize bekliyoruz. Türkiye'deki şişman şirketlerin hem Irak'ta hem de IKBY'de baş döndürücü ehemmiyetli projeleri var. Bu şirketlerimizi gine bölgemize bekliyoruz." dedi.
'5 yıla genişliğinde müteahhitlere baş döndürücü girişli mezun vizeler verilmesi dair hemfikiriz'
Irak Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Alaa Ahmed Hassan Obaid, bu forumda ortaklıklar oluşturmayı amaçladıklarını belirtti.
Forumda hususi piyasanın de bulunmasının baş döndürücü ehemmiyetli bulunduğunu anlatım fail Obaid, hususi piyasanın kamudan rolü alıp, devletler ortada siyasi, ekonomik, ticari ilişkilerin gelişmesinde mürşit bulunduğunu söyledi.
Obaid, Irak’ta DAEŞ’in birtakımı yerleri ele geçirdiğini, sonra bu alanların teröristlerden temizlendiğini anlatarak, “Şimdi bu bölgelerin, bayındırlık ve kalkınması meselesi var. Bugünkü toplantımızda inşallah ortaklıklar düşüncesince imza atacağız, anlaşmalar yapacağız.” dedi.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile sabahleyin birlik araya geldiğini bildiren Obaid, şunları kaydetti:
“Özellikle iş adamları düşüncesince ara sınav kolaylığı getirilmesi dair anlaşmaya vardık. 5 yıla genişliğinde müteahhitlere baş döndürücü girişli mezun vizeler verilmesi dair hemfikiriz. Önümüzdeki devirde bunu yaygınlaştıracağız ve öteki kesimlere de bunu yayacağız. İki diyar ortada gelişigüzel ay 1 ila 1,5 bilyon dolarlık tecim kütlesi lakırtı konusu. Bu hâlâ da gelişebilir. Aynı coğrafyanın insanlarıyız, Türkiye’nin konuşu alandaki deneyimi ve tecrübesi bizim düşüncesince örnektir.”
Obaid, Kovid-19’un eksiksiz dünyayı etkilediğini, konuşu bölgede birlik araya gelinmesi icap ettiğini vurgulayarak, laflarını şu halde sürdürdü:
“Ekonomiler etkilendi, kesinlikle konuşu diyalekt kümeler olması lazım. Bu ayrımsız sürede bölgenin ekonomik, politik ve toplumsal yönden istikrarı düşüncesince şişman aktif fiil oluşum edecektir. Dünyada pınar gerçekleştirme edilmesinde teessürat çekilmektedir. Ülkeler ve hususi sektörler ortada çalışmaların yapılması lazım. Artık yeşil envestisman ve çokbilmiş yatırımdan lakırtı ediliyor. Bu bölgede fiyatların istikrarı da baş döndürücü önemli. Bu forumda, gelecekte ehemmiyetli planlar üstünde de durmamız lazım. Temiz erke kabilinden acemi uran alanları var. Irak hükümeti ticaretin desteklenmesi dalında birlik saf kararlar aldı. Türkiye ile bu mevzuda çalışacağız, dobra yansımaları olacaktır.”
Bakan Obaid, Türkiye’nin Irak’ta gerçekleştirdiği planların muvaffakiyet sağladığını anlatarak, erişim ile alakadar oluşan birtakımı sıkıntıları çözmeye çalıştıklarını, halkların refahı düşüncesince eş çalışmaların gerçekleştirileceğini dile getirdi.
“Yatırım fırsatları bizim aramızda hâlâ elleme birlik iş donanmasına müstevi sağlayacaktır”
Irak Cumhuriyeti Ulaştırma Bakan Yardımcısı Talib Abdullah Baish ise Irak’ta envestisman vadeden baş döndürücü şişman imkanların bulunduğunu belirtti.
Bilhassa güçlü yolu sektöründe 12 projelerinin bulunduğunu aktaran Baish, “Ticaret dalında yatırımlar biraz çizgi üstünde yapılmaktadır. Projelerimizden 6’sı netleşti, bunun altyapısını etkili kızarmak düşüncesince tedarik safhasındayız.” dedi.
Baish, limanlarda envestisman etkili kızarmak düşüncesince şişman birlik projelerinin bulunduğunu belirterek, “3 kıta uran bölgemiz var. Şu anki limanların ve geri görev hizmetlerinin genişletilmesi doğrultusunda çalışıyoruz. Yatırım fırsatları bizim aramızda hâlâ elleme birlik iş donanmasına müstevi sağlayacaktır. Bir araya gelirken hepsi dürüstlüğümüzle buna sürdürmek istiyoruz.” sanarak konuştu.
“Kusursuz birlik konuşu tahavvül etkili kızarmak istiyoruz”
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Bakanlar Kurulu Divan Başkanı Umed Sabah Othman da Türkiye’de bulunmaktan öz saygı duyduklarını belirterek, bu forumda, birlik görev sunmak, ticari ilişkileri hâlâ elleme bölgelere geçirmek düşüncesince birlik arada olduklarını kaydetti.
Othman, eksiksiz emek harcamaları anayasaya ilişkin namına yürüttüklerini anlatım ederek, “Kusursuz birlik konuşu tahavvül etkili kızarmak istiyoruz. Devletimiz ve ticari ilişkilerimizle bunu etkili kızarmak istiyoruz. Bireysel girişimlerden uzak, elden kolektif fiilen hedeflerimize ulaşabiliriz. Böylece hepsi öteki sektördeki katılımcılarla bütünleşelim ve çalışalım istiyoruz.” sanarak konuştu.
IKBY’de şu anda diyalekt namına konuşu yapılarını geliştirmeye çalıştıklarını aktaran Othman, şunları kaydetti:
“Irak merkezi hükümeti ile IKBY namına aramızda dava olmasını istemiyoruz, ticaretimizi yetiştirmek istiyoruz. IKBY'de ihracata mebni baş döndürücü şişman birlik kalkınma var. Bizim yeşil yatırımla alakadar çalışmalarımız olacak. Tüm evren şu anda bu bölgede çalışıyor. Bunun ilişkin odaklanacağız. Türk tarafı namına siz değerli üyelerimizin yeşil yatırımlarınızı bekliyoruz. Uluslararası transport konusunu baş başa geliştirebiliriz. IKBY olarak, bankacılık sektörünü de ticari piyasası geliştirirken geliştirmemiz lazım.”
