Diyarbakir
Diyarbakır GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde (UTAEM) kurulan "iklim odaları" yardımıyla buğdayın reform süresi 15 yıldan 5 yıla düşecek.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğünün "Kalkınma Ajansları Kovid-19 ile Mücadele ve Dayanıklılık" programı kapsamında GAP UTAEM kabilinden "Tohumluk Üretiminde Sürdürülebilir Salgın Yönetim Sistemi Kurulması" projesi hazırlandı.
Proje doğrultusunda GAP UTAEM'de zirai tohumların aceleci birlikte biçimde reform edilerek toy çeşitlerin geliştirilmesi düşüncesince 3 iklim odası oluşturuldu.
Karacadağ Kalkınma Ajansının finansal desteğiyle, kâffesi menfi koşullardan arındırılmış, nem, enerji ve sıcaklığın ayarlanabildiği iklim odalarında uzmanlar eşliğinde reform emek harcamaları yürütülüyor.
Bu sayede toprak koşullarında buğday türüne mucibince 15 yılda meydana gelen reform emek harcamaları bundan sonra 5 yılda sonuçlanabilecek.
Odalarda 21 sayaç led enerji altında ve 25 santigrat adım fer periyotta, 3 sayaç ziyasız ve 18 santigrat derecede yetiştirilen bitkiler, 50 ila 80 güneş aralığında hasat edilebilecek.
"Bir sene içinde 5 hasat"
Karacadağ Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. Hasan Maral, AA muhabirine, ajans şekilde 2009 yılından buyana Diyarbakır ve Şanlıurfa'nın hesaplı ve içtimai kalkınması hesabına nice projeye dayanak verdiklerini söyledi.
Ajansın yürüttüğü finansal dayanak programlarıyla ilkin uran ast yapısının iyileştirilmesi ve bölgede gizil barındıran domestik mamüllerin çoğaltılmasından piyasaya sunulmasına genişliğinde nice bölgede hem fen hem de uygulamaya müteveccih plan destekleri verdiğini aktaran Maral, bahis konusu iklim odalarının da uygulamaya çevrik birlikte plan bulunduğunu anlatım etti.
Maral, Kovid-19'un 2020 yılının Mart ayından itibaren Türkiye'de görülmesiyle Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda aceleci birlikte hisse senedi aldıklarını ve bu kapsamda "Kalkınma Ajansları Kovid-19 ile Mücadele ve Dayanıklılık" programını uyguladıklarını anlatım ederek, bunun hususi kalifiye birlikte finansal dayanak programı bulunduğunu vurguladı.
Bu çerçevede salgının etkilerini minimize edecek, kurumlardan doğacak plan paketlerini sübvansiyon sonucunda alındığına ayraç fail Maral, bu kapsamda GAP UTAEM'in sunmuş olduğu projenin benimseme edilerek desteklendiğini bildirdi.
Salgının dünyada yaygınlaşmasıyla nice ülkenin değişkin tedbirler aldığına ve tedbir zincirinde kırılmaların yaşandığına dikkati çekici Maral, şöyleki konuştu:
"Ülkeler besin güvenliğini özlük ölçeklerinde garanti dibine alabilmek düşüncesince ayrı ayrı stratejiler geliştirdi. Özellikle vatanımızda ithal tohumluk temini noktasında teessürat yaşanmaya başlandı. Kendi besin güvenliğimizi sağlama, realizasyon dibine benimseme etme yönünde bu projenin fazla ehemmiyetli bulunduğunu gördük. Tesis hem ehlî ve ulusal ekecek üretimini artıracak hem de Türkiye'de ehlî ve ulusal ekecek yararlanma oranını artırmış olacak. Aynı vakitte dışa bağımlılıktan bizi kurtardığı kabilinden reform sürelerinin de ağırbaşlı manada düşmesine ulama sunacak. Çünkü burada doğaya adapte iklim koşullarında 50 güneş kabilinden endamsız birlikte periyotta birlikte seçkin tohumluğu hasat edebilecek hale geliyoruz ve bu birlikte sene içinde 5 hasat kabilinden ağırbaşlı birlikte kemiyet demek."
Maral, iklim odalarında hoppadak hububat ve baklagiller değil bire birlikte vakitte ayrıksı mamüllerin de reform edilebileceğini aktardı.
"Ülkemiz tarımına fazla şişman katkılar sağlayacak"
GAP UTAEM Müdürü Mehdi Sümerli de nebati üretimde tedbir zincirinin en ehemmiyetli halkasının tohumluk üretimi bulunduğunu ve bu tohumlukların aceleci birlikte biçimde üretilmesi icap ettiğini söyledi.
Projeyi, müstevli zımnında bölgede ve Türkiye'de besin tedbir zinciriyle alakalı oluşabilecek menfi tesirleri minimize edebilmek ve toy yaklaşımlar yükseltmek benzeri hazırladıklarını tamlayan Sümerli, "Odalarda, ilkin tohumluk üretiminde gitgide yaşanabilecek sıkıntıları giderilmiş edebilecek birlikte düzlem var. Hem iş gücünden hem vakitten artırım sağlanacak hem de endamsız müddette sonuca varılması sağlanacak. İklimlendirme odalarımız hem bölgemiz hem de türkiye tarımına fazla şişman katkılar sağlayacak." niteleyerek konuştu.
Islah çalışmalarında arsa düzlük mühendislerin açıkça bölgede zorluklarla karşılaştıklarını özetleyen Sümerli, beş on tohumu bulunan kalıtım bilimi potansiyeli erdemli endemik bitkilerin toprak koşullarında çoğaltılmasının don, baskın yangın, dolu, baş döndürücü yağmur kabilinden birtakımı saf risklerinin bulunduğunu bildirdi.
Sümerli, bu cins tehlikelere verilen kalınması sonucunda emeklerin boşa gitmesinin de bahis konusu bulunduğunu aktararak, "Ama burada kontrollü şartlarda, rastgele birlikte tehlikenin olmadığı, rastgele şeyin arama altında olduğu, sıcaklık, rutubet ve ışığın daima arama edilebileceği birlikte istihsal yapılacak düzlem mevcut." dedi.
"İklim odaları akıbet değişen teknolojinin kullanıldığı daima kontrollü koşullarda reform emek harcamaları ve üretimin yapılabildiği odalardır." diyen Sümerli, çiftçilerin bundan sonra 15 sene durmak hesabına 5 yılda istediği çeşide ulaşabileceğini kaydetti.
Sümerli, endamsız müddette fazla şimdi doğurgan türler elde edileceğini dile getirerek, "Bütün bu icraat çiftçimizin fazla şimdi doğurgan çeşitlere ulaşmasını sağlamak, çiftçinin hesaplı seviyesini yükseltecek çalışmalara punt edinmek için." biçiminde konuştu.
Islah çalışmalarına gayret katacak
GAP UTAEM'de kültür erdemli mühendisi Mustafa Okan, alana ilgilendiren senelerdir fellah elinde tarımı meydana getirilen 110 domestik makarnalık karye türü üstünde çalıştığını söyledi.
Yapılan çalışmayla bölgenin esas derdi bulunan hararet stresinden meydana gelen mahsul kayıplarının önlenmesinin amaçlandığını aktaran Okan, hararet stresine dayanabilen bulunduğunu belirleme ettikleri karye çeşitlerini melezleme çalışmalarında kullanacaklarını belirtti.
Okan, "Eğer bu emek harcamayı toprak şartlarında yapmış olsaydım dü sene sürecekti. Çalışmayı iklim odasında yaptığımız düşüncesince 2 ay kabilinden endamsız birlikte müddet süresince hararet stresine verilen bırakarak dayanabilen genotipleri belirleme edebileceğiz." ifadelerini kullandı.
