Ankara
Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı ve Hacettepe Hukuk Fakültesinde Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanlığı da işleyen Prof. Dr. Rauf Karasu, , AA muhabirine değerlendirmesinde, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da, "Üretici, tedarikçi ve dağınık işletmeler çeşidinden müşterek servet yahut hizmetin satı fiyatında fahiş artma yapılamaz." hükmünün arazi aldığını belirtti.
Bu hükme karşıt akıntı edenlere 10 bin liradan 100 bin liraya denli yönetsel güven cezası kesileceğini ve bunun infaz yetkisinin de Ticaret Bakanlığı çeşidinden hazırlanmakta olan yönetmelikle açılan Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna verildiğini vurgulayan Karasu, şunları kaydetti:
"Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'nin Ek 19. maddesine göre, döviz kurundaki yükselişi esbabımucibe göstererek çok değer artışı işleyen işletmeler kurlar düşmüş olduğu durumda fiyatlarını düşürmezse erdemli yönetsel güven cezası yapmak durumunda kalabilir. Zira bu artışları bundan böyle kur artışı ile açıklama edemeyeceklerdir. Bu mallarını erdemli fiyatla satmaya bitmeme etmeleri biçiminde nahak yere müşterek değer uygulamış olurlar."
"Fiyat düşürmesi gerekirken düşürmeyene ukubet artırılmalı"
Karasu, nahak yere yerine tutarları fahiş durumda artıranlara uygulanacak cezaların, değer artışının sebebi ortadan kalktığı şu demek oluyor ki kurlar ve maliyetler düşmüş olduğu durumda tutarları buna akıllıca biçimde düşürmeyenlere de verilebileceğine dikkati çekerek, şu detayları verdi:
"Fiyatları düşürmeyenlere bulunan kanuna layıkıyla 10 bin liradan 100 bin liraya denli yönetsel güven cezası verilir. Meclise maruz anayasa değişikliği teklifinde stokçulara maruz cezaların artırılması öngörülürken, nahak yere değer uygulayanlara verilecek cezalar artırılmamakta. Caydırıcı olması açısından fahiş değer artışı yapanlar yahut kur ve maliyetlerin düşmesine koşut yerine değer düşürmesi gerekirken düşürmeyenlere verilecek cezanın da artırılması gerekir. Meclis'e maruz öneri bu yönde değiştirilmelidir."
"Tüketiciler manevi ödence açabilir"
Döviz kuru artışında değer artırıp düşüşünde değer indirmeyenlere dirlik Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun denetimlerini çoğaltması icap ettiğini dile getiren Karasu, sektöre şu öneride bulundu:
"Vatandaşlar da fiyatı düşürmeyen işletmeleri belirleme ettiklerinde hali Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna yakınma etmelidir. Bu mevzuda 'ALO 175' suç duyurusu hattını kullanabilirler yahut Ticaret Bakanlığının reklamlarla ilişik birimine şikayetlerini iletebilirler. Kurlar ve maliyetler düşmüş olduğu durumda değer düşürmeyenler adalet kuralına karşıt davranmış olur. Dürüstlük kuralına karşıt tavırlar ve ticari çalışmalar Türk Ticaret Kanunu’nun 54. maddesine layıkıyla nahak yere rakiplik sayılmıştır. Haksız rakiplik hallerinde dokunca gören tüketiciler ve tüketici sayılmayan öteki alıcılar Türk Ticaret Kanunu’nun 56. maddesine layıkıyla manevi ödence açabilir. Müşteriler açacakları sorun ile ödedikleri aşkın ücretin iadesini ve tanıtlama geçirmek üzere apayrı zararların tazminini istem edebilirler."
"Fiyat indirenler de indirmeyenler de duyurulsun"
Karasu, çok değer artışı işleyen işletmelerin teftiş ve yönetsel güven cezasına lazım kalmadan kişi hevesleri ile tutarları düşürmesi tavsiyesinde bulunarak, "Bu mevzuda benim Ticaret Bakanlığına müşterek tavsiyem olacak. Bakanlık kişi arzusu ile değer düşüren işletmelerin isimlerini Bakanlığın genel ağ sitesinde yayınlasın. Bu işletmeler bire müşterek sürede medyada da duyurulsun. Bu biçimde fiyatlarda müşterek tenzilat kampanyası başlatılmalıdır. Ayrıca, caydırıcı olması açısından tutarları düşürmesi gerekirken düşürmediği düşüncesince yönetsel güven cezası maruz işletmelerin isimlerinin de bire müşterek sitede yayınlanması akıllıca olacaktır." dedi.
