Taşkent
28 Kasım'da Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta düzenlenecek bulunan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da alınması muhtemel Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın (EİT) 15'inci zirvesinde unsur devletler ortada ticari, hesaplı ve kültürel iş birliğini ihya anlamında adımlar atılacak.
Türkiye, İran, Pakistan mutluluk ve hükümet başkanlarının diyalekt hesaplı iş birliğini yetiştirmek amacıyla 1964'te İstanbul'da bir araya gelerek, yayımladıkları bildiriyle kurulan Kalkınma düşüncesince Bölgesel İş Birliği (RCD) platformunun devamı mecburiyetinde bir bina konumunda mevcut İET, 1979'da İran'da gerçekleşen İslam Devrimi sonra faaliyetlerinin çoğunu askıya kabul etmek yerinde kalmıştı.
1980'li yılların başlangıcında üç abuhava arasındaki hesaplı ilişkilerin baştan gelişmeye başlamasıyla, iş birliğini RCD'nin türel zemini üstünde ancak değişik bir can altında temdit sonucu alınmıştı. Böylece 1985'te EİT'nin de temeli atılmıştı.
Türkiye, İran ve Pakistan'ın kurucuları bulunduğu teşkilata 1992'de Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan'ın katılmasıyla çalışkanlık sahası şimdi da genişlerken EİT, toplanmış 7 milyon kilometrekare bölgeye yayılan ve tahminî 400 milyon nüfusa erbap hesaplı ağırlıklı diyalekt bir kuvvet durumunu aldı.
Teşkilat, zirve ve dışişleri bakanları düzeyindeki dönemsel toplantıların yanında ticaret, ulaştırma, tarım, enerji, çevre, sağlık, sanayi, maliye ve iktisat bakanlarıyla derneşik toplantılar düzenleyerek; sektörel bazda tahsil edilen kararlar ve teşrikimesai projelerinin yaşama geçirilmesine olanak sağlıyor.
Teşkilatın kurumsal yapısı
Devlet ve hükümet başkanları düzeyinde 2 yılda bir meydana getirilen EİT Zirvesi, şimdiye denli 14 kat düzenlendi. Mart 2021’deki akıbet EİT Zirvesi devre içi adına gerçekleştirilirken; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılacağı 15. zirve 28 Kasım'da Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta yapılacak.
Bakanlar Konseyi Toplantısı, örgütün en fevk dozaj değişmeyen kabul etme organı sayılırken; Konsey, dışişleri bakanları düzeyinde herhangi bir sene toplanıyor. Teşkilatın kapsamında sektörel bakanlar toplantıları da düzenleniyor. Ayrıca Bölgesel Planlama Konseyi (BPK), Daimi Temsilciler Konseyi (DTK) toplantıları da derneşik yapılmakta.
Tahran’da beledi EİT Sekretaryası ise bir Genel Sekreter ve 3 Genel Sekreter Yardımcısı iktisap etmek kıl payı tahminî 60 insandan oluşuyor. EİT kapsamında diyalekt ve bilirkişi şirketlerin yanında nice biçim bulunuyor.
Bölgesel kurumlar ortada EİT Ticaret ve Sanayi Odası, EİT Ticaret ve Kalkınma Bankası, EİT Sigortacılık Koleji ve EİT Mühendislik ve Müşavirlik Şirketi toprak alırken; eksperlik kuruluşları ortada Tahran’da EİT Kültür Enstitüsü, İslamabad’da EİT Bilim Vakfı ve Ankara’da EİT Eğitim Enstitüsü mevcut.
Üye devletler ortada tecim ve yatırım, eriştirme ve haberleşme, enerji, madenler ve çevre, tarım, uran ve turizm, proje, hesaplı araştırı ve istatistik, insanoğlu kaynakları ve sürdürülebilir kalkınma kabilinden bölgelerde teşrikimesai emek harcamaları yürütülüyor.
Teşkilat, unsur devletler ortada sürdürülebilir hesaplı kalkınmayı, diyalekt ticaretin geliştirilmesini, unsur devletlerin evren ticaretinde şimdi çok gösteriş almasını, unsur devletlerin birbirleriyle ve öbür ülkelerle bağlantısını sağlayacak eriştirme ve tanıtma altyapısının geliştirilmesini, ekincilik ve uran potansiyelinin çalışan kullanılmasını ve bölgesindeki halklar ortada zamanı ve kültürel bağların güçlendirilmesini amaçlıyor.
Türkiye-EİT ilişkileri
Türkiye, Pakistan ve İran’la EİT'in üç müessis üyesi statüsünde. Genel adına ticari ve hesaplı kesiksiz bir kombinezon adına tanımlanabilecek EİT, Türkiye’yi Orta Asya Cumhuriyetleri ve Güney Asya ülkeleriyle bir araya getiren ehemmiyetli bir ortam ayrıcalığı de taşıyor.
Teşkilatın muhtelif alanlardaki faaliyetleri, ait Türk büyüklenme ve kuruluşlarınca yakından izleme edilirken; Türkiye, ehemmiyetli gösteriş üstlendiği EİT’nin 1993'te 2'nci, 2002'de 7'nci ve 2010'da 10'uncu zirvesine ev sahipliği yaptı.
Sekretaryası İran'da, hesaplı bürosu Türkiye'de, ilmî bürosu ise Pakistan'da ulunan EİT'nin umumi sekreterliğini Hadi Soleimanpour yürütüyor.
