Ekonomistler, büyümenin 2022'de bitmeme etmesini bekliyor

İstanbul

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2021'de yüzdelik 11, güzeşte senenin sonuç çeyreğinde yüzdelik 9,1 büyüme kaydetti.

AA Finans Beklenti Anketi'ne uyarınca ekonomistler, 2021'de Türkiye ekonomisinin yüzdelik 11,1 büyümesini, 2021 yılı 4. çeyrekte ulusal gelirin yüzdelik 8,7 artmasını öngörmüştü.

Verilere değgin değerlendirmelerde mevcut AA Finans Analisti ve iktisatçı Haluk Bürümcekçi, senenin sonuç çeyreğinde Türkiye ekonomisinde büyümenin beklentilerin üstünde gerçekleştiğine ayraç ederek, 2021 yılı ulusal dirimsel toplamının da 802,7 bilyon dolarla 2017’den beri en efdal ederine ulaştığını söyledi.

Büyüme trendinin gücüne değgin göstergelerin esbak çeyreğe uyarınca orta artışa ayraç ettiğini aktaran Bürümcekçi, "Üretim yöntemiyle hesaplanan Gayrisafi Yurt içi Hasıla'yı (GSYH) sonuç çeyrekte endüstri ve işlev sahası mafevk çekti. Bu dönemde, bütün ekleme değere müşterek esbak senenin bire müşterek çeyreğine uyarınca hizmetler yüzdelik 16,7, para yüzdelik 13,7, endüstri yüzdelik 10,7, ekincilik yüzdelik 3,3 ve emlak faaliyetleri yüzdelik 3,1 çoğalma anlamında ulama sağlarken, yapım sahası yüzdelik 3,9 düşme anlamında hasiyet yaptı." dedi.

Bürümcekçi, masraflar yöntemiyle hesaplanan GSYH bazında bakılınca sonuç çeyrekte hususi istihlak harcamalarının ve kesin aut alakanın büyümeyi mafevk çektiğini, yatırımların ve yığılım azalışının aksi etkilediğini belirterek, şunları kaydetti:

"Stoklar büyümeyi 7 nokta aşağılık çekerken, kesin aut istem büyümeye 4,2 nokta ulama sağladı. hususi yatırımların işareti bulunan makine-teçhizat yatırımları yüzdelik 7 ile sonuç 9 çeyrektir fevk üstüne üstlük yükseliş kaydetti. Önümüzdeki devre görünümünü ele aldığımızda ise eskiden sinyaller büyümenin senenin eskiden çeyreğinde müşterek hacim çelim kaybettiğine ayraç ediyor. İmalat ve başka sektörler kılavuz gemisi göstergelerinin yanında yalıtım tüketimi, güven kartı masrafları ve hariç satım denli kesif frekansta açıklayan başka kılavuz gemisi göstergeler senenin eskiden dü ayında büyüme eğiliminin korunduğunu fakat salname artışların henüz hudutlu olabileceğini düşündürdü. Bu bağlamda, ulusal dirimsel endeksinin zamanı zirvesinde olmasının da katkısıyla çeyrekten çeyreğe artışların ufki kalmış olduğu senaryoda yüzdelik 3 büyümeye erişmek emeksiz görünmektedir. Dönemsel değişimlerin hudutlu da olsa zait olması yerinde ise yüzdelik 5’e erişmek beklenen dururken, çabucak çeyrekten çeyreğe düşme yahut düşüşler görülmesi yerinde yüzdelik 3'ün altındaki büyüme tahminleri realist görünecektir."

"Bu yılı yüzdelik 3,5 yöresinde müşterek büyümeyle kapatabiliriz"

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova da kendisinin güzeşte yıla değgin yüzdelik 12'lik büyüme beklentisinin ferah altında kalındığını belirterek, Türkiye ekonomisinin sonuç 6 çeyrektir peş peşe büyüdüğünü, bunun azımsanamayacağını söyledi.

Büyüme rakamlarında salgının tesirinin dip hissedildiğine ayraç fail Arzova, "Bu sene bire müşterek miktarda müşterek büyüme görmeyeceğiz fakat ego bunu daralma namına değil normalleşme biçiminde nitelendiriyorum." dedi.

Arzova, verinin detaylarına bakıldığında, araba donatı yatırımlarında salname bazda gözlenen yüzdelik 7'lik büyümenin önemine aksan yaparak, şunları kaydetti:

"Diğer taraftan yapım yatırımlarında da yüzdelik 8'lik müşterek tedenni var. İnşaat sektöründeki bu durum, büyümeyi aksi etkileyen müşterek durum. Stoklar tarafı da büyüme üstünde en menfi katkıyı önleyen ilke oldu. Öte taraftan sonuç 4 çeyrektir geceli gündüzlü sakıt iş gücü ödemelerinin bütün büyüme içindeki oranı yüzdelik 25,8'e derece geriledi. Bu ince az ve sonuç zamanlarda görmediğimiz müşterek oran. Enflasyonun en ehemmiyetli tesirini burada gördük diyebiliriz. Büyümenin hissedilmemesinin en ehemmiyetli sebeplerinden birisi bu. Tüm bunlara rağmen büyüme verisi umumi namına olumlu. Yüzde 11'lik müşterek büyüme azımsanacak ve küçümsenecek müşterek tutar değil. Mevsim etkisinden arındırılmış sayılara baktığımızda çeyreklik bazda yüzdelik 1,5'lik müşterek büyüme var. Bu da ehemmiyetli müşterek büyüme. Kaldı ki bu aylar büyümenin dip hissedilmediği, yavaşlamanın olabileceği aylar namına değerlendirilir fakat mevrut tutar ince kuvvetli."

Bu sene düşüncesince büyüme açısından şartların az buçuk henüz zahmetli bulunduğunu özetleyen Arzova, jeopolitik gerilimler ve Rusya'ya meri yaptırımların tesirinin giderek gözlenebileceğini tabir etti.

Arzova, müstevli sonrası normalleşme yaşanılacağına da dikkati çekerek, "Tüm bu nedenlerle bu senenin Türkiye'nin gizil gelişmesine benzeyen seviyelerde, yüzdelik 3,5 yöresinde müşterek rakamla kapatılacağını düşünüyorum. Bu da tahminlerin ötesinde müşterek tutar ve gelişmelere değgin namına revizyonlara elbette tutulabilir." sanarak konuştu.

"Bu sene büyümenin yüzdelik 3-4 bandına gerçekleşeceğini düşünüyorum"

Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu ise açıklayan rakamların şaşırtı olmadığını, ince çelimli açıklayan verinin etraf beklentileri doğrultusunda gerçekleştiğini söyledi.

Detaylara bakıldığında, hizmetler ve endüstri ağırlıklı müşterek büyüme kaydedildiğine ayraç fail Aslanoğlu, "Baz tesiri ve ekonomilerin açılmasıyla büyümenin hizmetler sektörüne yansıdığını görüyoruz. Sanayi sahası filhakika 2020'nin ikinci yarısından itibaren enerjisini ortaya koymuştu, bu sonuç çeyrekte de bitmeme etmiş görünüyor. Burada ihracatımızın endüstri ağırlıklı ürünlerden oluşması etkili." dedi.

Aslanoğlu, hariç satım ve gezim sektörlerinin öne çıkmasıyla aut ticaretin büyümeye ehemmiyetli ulama sağladığını vurgulayarak, iç alakanın de az kalmadığını tabir etti.

Bir başka dikkati çekici noktanın ise yatırımlardaki çoğalma bulunduğunu tamlayan Aslanoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Yıllık bazda yatırımlardaki artış, ihracattaki yükseliş ve bu paralelde sığa kullanımının artırılması doğrultusunda ekonominin bu talebi gelecek ihtiyacıyla anlatılabilir. Diğer taraftan iş gücü faktörlerinin payının ise azaldığını görüyoruz. Bu derece çelimli müşterek büyüme senesinde en azından buranın ruhsuz kalmasını beklerdik fakat iş gücü payının azalması büyümedeki aksi yan diyebiliriz. Bu sene Türkiye gene büyüme kaydedecektir fakat 2021'e nazaran muhtemelen müşterek yavaşlama da durmak gerekli. Normal karşılanacak müşterek durum. Özellikle Rusya-Ukrayna-Rusya arasındaki savaşın bizlere ve Avrupa'ya aksi yansımalarından kaynaklanacak müşterek aut istem kilo vermesi büyüme düşüncesince aksi olabilir. İç talepte de müşterek kilo verme görebiliriz. dışsatım ve turizmin seyri, açıklanacak destek sunar ve jeopolitik gelişmeler paralelinde baştan gözden geçirilebilir fakat şimdilik bu sene büyümenin yüzdelik 3-4 bandına gerçekleşeceğini düşünüyorum."