Moskova
Dünya ekonomisi, Kovid-19 salgınının yaralarını sarmaya çalışırken, toptan erke krizi 2022'de de kazançlı toparlanmayı dikçe etkilemeye bitmeme edecek.
Enerji talebinde zamanı düşüşe bozukluk bulunan Kovid-19 salgını, kapanmaların arkası sıra gine oluşturulan ekonomilerin çabucak kalan petrol, tabii saf taş yağı lambası ve kömür talepleri karşısında müstehase mahrukat piyasalarında alevlenmiş dalgalanmalara kez açtı.
Enerji talebinin düşmesiyle yatırımlar eğleşme noktasına geldi, aşırı sayıda iştirakçi işini yitirdi ve tedbir zincirlerinde dalgalanmalar başladı.
Salgın devrinde sakıt erke üretimi hâlâ ivme kazanmadan ilginin çabucak artması, erke fiyatlarını Avrupa ve Amerika kabilinden alanlarda üstün dereceli seviyelere çıkararak piyasalarda aksaklıklara bozukluk oluyor.
Söz konusu erke krizi, müstevli devrinde istihdam kaybıyla uğraş fail devletlerin erdemli fiyatlar zımnında şimdi da dokunca görmesine kez açıyor.
Petrolde balans senenin ikinci yarısında gelebilir
Dünyanın en yayılmış müstehase kaynaklarından petrolde fiyatlar, 2020'de sonuç zamanların en eğrim seyrini göstererek toptan piyasaları aksi etkiledi.
Salgın zımnında geçerli engellemeler sonrası 20 Nisan 2020'de WTI tipi incelmemiş petrolün varil fiyatı yüzdelik 300'ün üstünde bedel kaybederek eksiklik 37,63 seviyesine denli indi. 2020 sonu bakımından Brent tipi incelmemiş petrolün fiyatı ise varil başına 2015'ten buyana en ceninisakıt düzem bulunan 42 dolara geriledi.
Normalleşme sürecinde küre yağı talebinin çabucak artmasına karşın Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve Rusya önderliğindeki OPEC dışı kimi yetiştirici ülkelerden oluşan OPEC+ grubu üretimlerini ayrımsız süratte kümelenme etmek dair davranışlarında ölçülü davranmayı yeğleme etti.
Brent çeşidi incelmemiş petrolün varil fiyatı 2021'de averaj yüzdelik 53, WTI çeşidi incelmemiş petrolün varil fiyatı ise yüzdelik 57 ile 2009'dan buyana en erdemli artışını gerçekleştirdi.
Fiyatların varil başına 85 dolar seviyesini aşmasının arkası sıra ABD, Çin, Hindistan, Güney Kore ve Birleşik Krallık, ciddi küre yağı rezervlerinden birlikte yönünü sektöre sürmeye değişmeyen verdiklerini duyurdu. Ancak bahis konusu kararın tesiri hudutlu kaldı ve Brent küre yağı 2021'i 77 dolar bandında kapattı.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi çeşidinden Aralık 2021'de sektöre çıkan raporda, güzeşte sene süresince küre yağı talebinin, arzı günce 1,7 milyon varil aştığı anlatım edildi.
Bu durumun 2022'nin önce yarısında da bitmeme edeceğine ayraç edilen raporda, arz-talep dengesinin fakat senenin ikinci yarısında sağlanabileceği ve bunun küre yağı fiyatlarında fevk taraflı bası yaratacağı kaydedildi.
JP Morgan'ın Aralık 2021'de yayımladığı raporda ise küre yağı fiyatlarının OPEC+'in istihsal kısıntıları zımnında bu sene varil başına 125 dolar seviyesine denli çıkabileceği tahminine arazi verildi.
Petrol fiyatlarındaki artma nedeniyle, ABD'de süt tutarları güzeşte sene birlikte eski yıla mucibince yüzdelik 61 artışla 2014'ten buyana en erdemli düzem bulunan galon başına 3 dolara ulaştı.
Aynı dönemde, dünyanın en şişman küre yağı üreticilerinden Rusya'da benzinin fiyatı yüzdelik 8,7, İngiltere'de yüzdelik 23, Japonya’da yüzdelik 20, İtalya'da da yüzdelik 15 artma gösterdi.
Avrupa'da tabii saf taş yağı lambası tutarları zamanı üstün dereceli kırdı
Avrupa'nın erke üretiminde kömürden tabii saf taş yağı lambası ve yenilenebilir erke kaynaklarına yönelmesi, kıtada dip birlikte erke krizinin başlangıcı oldu.
Yeşil erke dönüşümü zımnında geçerli politikalar, Avrupa'nın başta tabii gaza bağımlılığını sonuç 10 yılda ehemmiyetli miktarda artırdı.
Doğal saf taş yağı lambası tüketimindeki artma ise ağırlıklı namına Rusya'dan ithalat, Norveç'in üretimi ve sıvılaştırılmış tabii saf taş yağı lambası (LNG) tedarikiyle sağlandı.
Ekonomilerin açılmasıyla oluşan çelimli talep, LNG piyasalarında Asya ülkeleriyle yaşanmış bulunan rakiplik ve Rusya'nın sevkiyatları artırmaması zımnında tabii saf taş yağı lambası fiyatlarında üstün dereceli artışlar yaşandı.
Avrupa'da hanuman vadeli tabii saf taş yağı lambası kontratları güzeşte ayın böylece megavatsaat başına 180 ekü seviyesini aşarak üstün dereceli kırdı.
Avrupa Birliği (AB) Enerji Regülatörleri İşbirliği Ajansı raporunda, kıtada tabii saf taş yağı lambası fiyatlarının güzeşte sene ekimde nisana mucibince yüzdelik 400 arttığı, buna ilişkin namına çarpıcılık fiyatlarının da yüzdelik 200 arttığı kaydedildi.
Yetkililer, şita sezonunun itici geçmesi şeklinde kıtadaki erke krizinin şimdi da derinleşebileceği dair uyarılarda bulunuyor.
Öte yandan, Çin ve Japonya'nın başını çekmiş olduğu dünyanın en aşırı LNG tüketilen bölgesi Asya'da ışıntı fiyatlar güzeşte sene yüzdelik 230 artma gösterdi.
Kömür talebi üstün dereceli fiyatlara karşın sürecek
Dünyanın en şişman erke tüketicisi konumunda mevcut Çin'de de sunma istem dengesizliğinden meydana gelen erke krizi zımnında kaba artırım tedbirleri alınırken, Pekin ve Şangay kabilinden nüfusu hummalı metropoller karışma edinmek neredeyse ülkede planlanmış çarpıcılık kesintileri uygulandı.
Ülke çapında geçerli kesintiler aşırı sayıda fabrikanın kapanmasına bozukluk oldu. Bu durum, kimi şehirlerdeki genel ağ erişimi ve gidiş geliş ışıklarını da etkileyerek yaşamın rastgele bölgesine yansıyan kötü etkileri yanında getirdi.
Elektrik üretiminin kestirmece yüzdelik 60,8'ini kömürden sağlayıcı Çin'in erke sektöründeki sorunlarda, başta kömür arzındaki ehliyetsizlik ve üstün dereceli seviyeye vasıl fiyatlar ehemmiyetli rol oynadı.
Uluslararası Enerji Ajansı raporunda Çin'deki erke krizine ayraç edilerek, kömür talebinin 2021'in önce yarısında çabucak arttığı ve bu yüzden fiyatlarda kaba yükselişler yaşandığı belirtildi.
Raporda, kömür fiyatlarının titrem başına 298 dolarla Ekim 2021'de tarihin en erdemli seviyesine ulaştığının fakat toptan tabii saf taş yağı lambası ve LNG talepleri zımnında ilginin bu sene da bitmeme edeceğinin altı çizildi.
