Etiyopya'da insanca buhran büyürken sahadaki iane müesseselerinin sayısı azalıyor

İstanbul

İHH İnsani Yardım Vakfı ile Etiyopya'ya tedricen insanca vaziyeti durumunda gözlemleyen İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER) Afrika Uzmanı Dr. Serhat Orakçı, ülkedeki krizle ek AA muhabirine değerlendirmede bulundu.

Etiyopya'da federal hükümetin, ülkenin eskiden önde mevrut partilerinden Tigray Halk Kurtuluş Cephesi'ne (TPLF) huzur giriştiği askeri operasyonda 1 sene geride kalırken çatışmalar dolayısıyla küsurat insanca buhran topu topu ülkeye yayılıyor.

Geçen sene Tigray branşında başlamış bulunan çatışmalar ve insanca buhran çağ Afar ve Amhara eyaletlerine yayılarak başşehir Addis Ababa'ya derece yaklaştı.

Çatışmalarda binlerce kişioğlu yaşamını kaybederken, kesin geberik sayısı ise belirleme edilemiyor. Milyonlarca sivil, ağırbaşlı besin güvenliği problemi yaşarken, beniz binlerce kişioğlu de yokluk benzeşim durumla huzur karşıya bulunuyor.

"İnsanlar silahlanmış durumda"

Orakçı, insanca manada Tigray, Amhara ve Afar iktisap etmek az daha 3 bölgede başağrısı yaşandığına dikkati çekerek "BM ve EHRC, silahlı mücadelede topu topu tarafları insanoğlu hakkı ihlali yapmakla suçluyor. Taraf ayrımı yapılmadan Etiyopya ve Eritre ordusu ile milis güçler engelleme elinde tabanca bulunan hepsi ihlal yapıyor." dedi.

Basında çıkan kırım haberlerine değgin açıklamalarda mevcut Orakçı, "Bu mevzuda kesin birlikte bilgelik edinmedim. Etiyopya'da militarize birlikte müstevi var. Afar bölgesindeki rastgele köyde insanoğlu silahlanmış durumda. Bir taraftan besin ve su öteki taraftan da tabanca arayışı içerisindeler." ifadesini kullandı.

Ülkenin nice durumunda evcil milislerin oluştuğuna dikkati çekici Orakçı, Eritre ve Etiyopya orduları ile TPLF güçlerinin evcil milislerden dayanaklık etmek aldığını, silahlı deneyimsizlik örgütlerin kurulduğunu, karye ve yerleşme birimlerinin de çıkarlarını arkalamak düşüncesince silahlı gruplar kurduğunu anlattı.

Orakçı, "Ölenlerin sayısıyla ek kesin birlikte nicelik bulunmayan fakat çatışmalar yayıldıkça insanca gidişat da kötüleşiyor. Bazı kasabaları yağmalanmış ve vazgeçme edilmiş şekilde gördük. Çatışmalar kimlikler üstünden ilerliyor. Bu sebeple rakip budunsal gruplar öteki gruplara ilgilendiren bölgelere saldırıyor. Mesela Somalililer Afarlıların sahasına girmiş ve aykırı bazısı kasabalar yağmalanmış." sanarak konuştu.

İnsani buhran ülkenin iri birlikte bölümünü etkiliyor

Çatışmaların ilkin başlangıçta Etiyopya-Sudan sınırına yaklaşan alanlarda çıktığını ve göçlerin henüz baş döndürücü Sudan'a bulunduğunu tamlayan Orakçı, çağ gelinen süreçte insanca krizin Etiyopya'nın içlerine akla yatkın yayıldığına dikkati çekti.

Orakçı, "Çatışma yaşanmış bulunan rastgele bölgede göçler yaşanıyor. Dessie ve Kambolcha'dan baş döndürücü insanoğlu barhana etti. Özellikle Afar-Amhara son hattında da göçler yaşanıyor. İnsanlar sakıncasız yerine gördükleri alanlara yayılmışlar." biçiminde konuştu.

Çatışmalar arttıkça sahadaki insanca iane örgütlerinin sayısı da azalıyor

BM'ye göre, Tigray'da nüfusun yüzdelik 90'ına karşılama fail 5,2 milyon kişioğlu insanca desteğe eksikli durumda. Yüz binlerce kişioğlu yokluk benzeşim durumla huzur karşıya bulunurken çatışmalardan en baş döndürücü etkilenen eğin bulunan çocuklarda ise iveğen çıtırbom tagaddi problemi gözlemleniyor.

İnsani durumla ek bilgelik sağlayan Orakçı, "Çatışma yaşanmış bulunan rastgele bölgede göçmenlerin en asliye gereksinimi gıda. Çünkü milyonlarca ferdin besin güvenliği uydurma konusu." dedi.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını hatırlatan Orakçı, hastanelerin dokunca görmesi ve esenlik hizmetlerinin verilememesi dolayısıyla bu bölgede da desteğe gerekseme duyulduğunu söyledi.

Ülkedeki toprak şartları, hava ve su kaynakları yetersizliğinin çatışmalardan kaçanlar düşüncesince acemi güçlükler doğurduğunu kaydeden Orakçı, acele gereksinimler ortada ilkin gıda, barınak, içilebilir su, esenlik hizmetleri ve deva bulunduğunu aktardı.

Orakçı, çatışmalar arttıkça sahadaki insanca iane örgütlerinin sayısının da azaldığını vurgulayarak, "Uluslararası iane müesseselerinin ehemmiyetli birlikte bölümü sahayı vazgeçme etti. BM'nin ast kurumlarının birileri çalışkanlık gösteriyor fakat arbede grafiği yükseldikçe sahadaki iane müesseselerinin sayısı da azalıyor. Bu iri birlikte nakıs yerine duruyor. Ayrıca Türkiye'den de birlikte iane kuruluşu sahada bulunmuyor." sanarak konuştu.

Bölgeye iane yaymak zorlaşıyor

Çatışmalar dolayısıyla Amhara ve Afar havaalanları sivil polis polis uçuşlara kapatılırken esmer yollarının güvenliği de azalıyor. Orakçı, mücadelenin mühim metodlar üstünden ilerlediğini ve bundan dolayı yolların henüz az sakıncasız bir duruma geldiğini kaydetti.

TPLF'nin Addis Ababa hükümetinin Cibuti ve Eritre ile karayolu bağlantısını boğazlamak düşüncesince Afar karayolunu ele geçirmeye çalıştığını tamlayan Orakçı, "Bu kez mühim birlikte konumda ve savaş buraya kayabilir. TPLF bu yolu kapatarak Addis Ababa'yı edisyon altında tutabilir. Bu olursa Afar'daki insanca buhran de kötüleşebilir." dedi.

Orakçı, ülkede birlikte sene ilkin çatışmalar başladığında politik çözümün konuşulduğunu fakat çağ insanca iane mevzusuna odaklanılması icap ettiğini vurguladı.