Rabat
Dünyada iri güçler arasındaki çatışmaların çoğunun internete ve sayısal ortama aktarılması sonucunda yöntem ve ekonomide arsıulusal kurda çarpıcı unsurlardan birisi biçimine mevrut siber risklerle savaş konusu Rabat'ın da gündeminde toprak alıyor.
Ülkedeki en iri firmalar grubu Fas Şirketleri Genel Konfederasyonunun genel ağ sitesinin 22 Kasım'da saldırıya uğradığına ilişikli istihbarat siber zılgıt meselesini baştan gündeme taşıdı.
Fas basınında toprak düzlük haberlere göre, Konfederasyonun genel ağ sitesine salahiyetsiz ulaşım gerçekleştirildi. Konfederasyonun güvenliği, genel ağ sitesini hackleyip Cezayir bayrağı gösteren ortak salahiyetsiz erişimci kabilinden ihlal edildi.
Konfederasyon, mevzuya değgin açıklamada bulunmazken bu gelişmeler, Fas'a müteveccih siber saldırılarla ait tartışmaları baştan alevlendirdi.
Siber saldırılar
Faslı yetkililer çelimsiz müddet evvela 2021 senesinde ülkeyi hedefleyen siber saldırılarda çoğalma görüldüğünü açıkladı.
Savunma Bakanlığına ilişikli Bilgi Sistemleri Güvenliği Genel Müdürlüğünün verileriyle hazırlanmakta olan Meclis raporunda, "Yetkili makamlar, 2021 senesinde 400 siber saldırı belirleme etti." ifadesi kullanıldı.
Raporda, bahis konusu saldırıların, salahiyetsiz erişimlerin belirleme edilmesinde beğenilen tekniklerle elde edilmiş bilgiler ışığında çabuk ve satır satır çözümleme edilmiş bulunduğu ve siber vakalarla savaş düşüncesince mukteza adımların atılmış bulunduğu kaydedildi.
Bu cins müdahalelerle, bilginin gizliliği, muhafazası ve kullanılabilirliği kabil esas siper hedeflerine odaklanarak siber risklerin azaltılmasının, alıngan sistemlerin iç ve aut tehditlerden korunmasının hedeflendiği vurgulandı.
Yerel şifreleme makinesi
Meclis raporunda, siber saldırı riskinin artmasıyla beraberce hükümetin bu cins saldırılarla mücadeleye müteveccih çabalarının da ehemmiyetli seviyede arttığına toprak verildi.
Bilgi Sistemleri Güvenliği Genel Müdürlüğünün, birtakımı alıngan altyapılar düşüncesince geçmiş yerli şifreleme cihazını ürettiği dökme raporda, cihazın, belgeç yazışmalarının ve konuşmaların güvenliğini destek olmak düşüncesince millî şifreleme programları üstünde oturmuş bulunduğu kaydedildi.
Raporda bahis konusu adımların, mütekâmil şifreleme programlarıyla dirimlik ciddiyete cemaat büyüklük sektörlerindeki verilerin ve haberleşme detaylarının korunmasını sağlayıcı programların geliştirilmesiyle koşut atılmış bulunduğu aktarıldı.
Yetkili makamların başkaca ülkede benimsenen siber asayiş sistemlerinin etkinliğini ortaya çıkarmak, boşlukları icat etmek ve vaktiyle ele kabul etmek neredeyse ortak branş film film deneyim ve imtihan gerçekleştirdiği belirtildi.
Bunun yanı esna Fas makamlarının, bilgelik sistemleri güvenliği dalında etkin kadronun da geliştirilmesi düşüncesince çalışmalarda bulunduğu, çalışanlardan 300'ünün bilgelik güvenliği dalında 60 pedagoji bilimi programına müdahale bulunduğu anlatım edildi.
Bilgi güvenliği kanunları ve anlaşmaları
Ülkedeki siber saldırıların artmasıyla beraberce bilgelik güvenliği bölgesine odaklanan yasaların çıkarılması konusu da hareketlendi.
Bu konudaki teşri hareketliliği, Rabat'ın Bilgi Teknolojisi Suçları Arap Sözleşmesi'nde onayladığı yasaların 2013'te çıkarılmasıyla şekillenmeye başladı.
Fas başkaca Avrupa Konseyi içerisinde hazırlanmakta olan (28 Ocak 1981 tarihinde Strazburg’da imzaya oluşturulan ve 1 Ekim 1985 tarihinde yürürlüğe giren) 108 stratejik Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi ile bu bölgede ayrıksı anlaşmaları da onayladı.
Bu hareketlilik, sonuç zamanlarda, siber asayiş bölgesine odaklanan yasalı gerekliliklerle mevzuat sistemini güçlendirerek ivme kazanmaya bitmeme ediyor. Bakanlar Kurulu, 28 Haziran'da siber güvenliğe ilişikli ortak yasayı da onayladı.
Ayrıca elektronik işlemlerle ait asayiş hizmetlerine ilişikli kanunun gerekliliklerini infaz etmek hesabına da değişmeyen taslağı hazırlandı.
Fas'ın bu mevzuda çıkardığı yasaların ve almış bulunduğu önlemlerin, Birleşmiş Milletlere (BM) ilişikli Uluslararası Telekomünikasyon Birliği kabilinden piyasaya sürülen toptan siber asayiş endeksi listesinde 2018'de 93'üncü tam iken 2021'de 50'nci sıraya yükselmesine sebep reşit olabildiği anlatım ediliyor.
Aynı endekse mucibince Fas, Arap dünyasında ise Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Umman, Mısır, Katar ve Tunus'un peşi esna yedinci tam toprak alıyor.
Siber saldırıların çoğalması ve bu çağcıl saldırı türünün riskleri karşısında gayri devletler kabil Fas makamlarının da bilginin rastgele ortak sızdırılmış yapılmaksızın korunması hesabına siber asayiş mevzusuyla şimdi evvela bulunmadığı denli ilgilenilmiş bulunduğu görülüyor.
Siber savaşlar, dünyada iri güçler arasındaki çatışmaların çoğunun internete ve sayısal ortama aktarılması sonucunda yöntem ve ekonomide arsıulusal kurda çarpıcı unsurlardan birisi biçimine geldi.
İnternet üstünden meydana gelen saldırıların kaynağının ve hükümetler kabilinden desteklenip desteklenmediği değişmez şekilde bilinemese de siber savaşlar, devletler ortada çapraz şekilde tartışılır oldu.
Bu durum, devletleri sayısal ortamda asayiş altyapılarını güçlendirmeye, ait kadrolarını eğitmeye, aut kaynaklardan mevrut saldırılarla savaş etmeye gönderme etti.
