Ile-de-France
Cezayir Bağımsızlık Savaşı sürerken ülkelerindeki istiklal hareketine dayanak ve geçerli sokağa çıkacak yasağını gıcırtı geçirmek düşüncesince barışçıl demonstrasyon karşıcı 30 bine DOĞRU Cezayirlinin 300'den fazlasının öldürülmesine bağlı Paris ilkin iktisap geçirmek az daha 70 şehirde etkinlikler düzenlendi.
Paris'te Poissonniere Bulvarı'ndaki isminde sanlı Rex Sineması'nın uğrunda birleşen Cezayir menşeli Fransızlar, olayların yaşandığı Saint-Michel Köprüsü'nün yakınındaki Chatelet Meydanı'na yürüdü.
Fransa'nın katliamı "devlet suçu" şekilde bildirme etmesini talip eylemciler, katliama bağlı arşivlerin tamamının açılmasını arzu etti.
Gösterinin organizatörlerinden oluşan müşterek grup, kurbanların anısına Seine Nehri'ne güller attı.
Öte taraftan Saint-Michel Köprüsü'nde kurbanların anısına konulmuş bulunan levhanın önüne çiçek ve çelenkler bırakıldı. Polis, levhanın önünde, etrafında ve köprünün üstünde kordon oluşturarak beş on bireyin buraya çiçek bırakmasına müsaade verdi.
Polis gösteride dip asayiş önlemleri aldı.
"Bu kifayetli değil zira büyüklük suçu şekilde tanınmadı"
Fransız müverrih Gilles Manceron, gösteride icra ettiği konuşmada, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un olayların yaşandığı yerlerden bir tanesi bulunan Paris'in banliyölerinden Comlombes'daki Bezons Köprüsü'nde kurbanların anısına 16 Ekim'de çelenk bırakmasının "güçlü jest" bulunduğunu belirtti.
Daha ilk tek cumhurbaşkanının hakeza müşterek eylemi olmadığını anlatım fail Manceron, "Bir yeri vurgulamak istiyorum. Suçtan konuşmak iyi fakat (eski Cumhurbaşkanı) François Hollande'ın Ekim 2012'de dediğinden şimdi encam fakat önemsiz müşterek adım. Bu kifayetli değil zira büyüklük suçu şekilde tanınmadı. Sadece Paris Polis Müdürü Maurice Papon mesul tutuldu. Bu anlamda kifayetli değil. Bu suçun büyüklük suçu şekilde tanınmasını istiyoruz. Fransa Cumhurbaşkanı ise kolluk müdürünün suçu bulunduğu biçiminde karşılık veriyor. Bu akla yatkın değil. Tarihi asıl değil." diyerek konuştu.
5 Ekim 1961'de Cezayirlilere geçerli sokağa çıkacak yasağı kararının zamanın Başbakanı Michel Debre çeşidinden verildiğini anlatım fail Manceron, bu kararın demokratik özgürlüklere karşıt bulunduğunu belirtti.
Manceron, vakalara bağlı arşivlerin açılmasının yaşamını kaybedenlerinin sayısının da dört dörtlük şekilde belirlenmesi düşüncesince ehemmiyetli bulunduğunu söyledi.
"Polis, yüzmeyi bilenleri ilk öldürüyordu sonradan Seine Nehri'ne atıyordu"
Gösterinin organizatörlerinden Cezayir menşeli Fransız Noura da bu sene yaşamını yitiren babasının katliamın tanıklarından bulunduğunu söyledi.
Aile fertlerinin hepsinin bahis konusu gösteriye katıldığını anlatım fail Noura, kız kardeşinin vakalarda kaybolduğunu, devrisi devir bulunduğunu söyledi.
Noura, "Babamın anlattığına gereğince kaygı içindeydiler. Bir kolluk (bir göstericiye) yüzmeyi bilip bilmediğini sordu. Gösterici de başına ne geleceğini bilmedi, namevcut diyerek karşılık verince kolluk onu Seine Nehri'ne attı. Polis, yüzmeyi bilenleri ilk öldürüyordu sonradan Seine Nehri'ne atıyordu." ifadesini kullandı.
Adaletin sağlanmasını talip Noura, "Cumhurbaşkanı Macron (katliamı) büyüklük suçu şekilde tanıması gerekiyor. Bunu ayırt etmek gerekiyor. Cezayir halkı baş döndürücü ateş çekti." dedi.
Noura, "Fransa İkinci Dünya Savaşı'nda Almanlara huzur bağımsızlığı düşüncesince savaşım etti ve bizlere erişince Maurice Papon ailemizi katletti, topu topu ailelerimizi." diyerek konuştu.
"Macron gayrisıhhi aşama attı, dört dörtlük aşama atmasını ve işin sonuna derece gitmesini istiyoruz"
17 Ekim 1961 katliamlarına bağlı icraat karşıcı "Les Oranges" Derneğinin Başkanı ve "17 Ekim 1961, hatırlıyorum..." isminde kitabın yazarı Muhammed Kaki, 60 sene ilk katledilen aileleri düşüncesince burada toplandıklarını söyledi.
Dönemin başbakanı ve içişleri bakanının bu katliamın yapılmasını onayladığını korumak için çaba sarfeden Kaki, şöyleki bitmeme etti:
"Uğursuz Polis Müdürü Maurice Papon ve yardımcıları içişleri bakanı ve başvekil ailelerimizi vahşicesine katlettiler. Neden? Çünkü o devir ailelerimizin cereyan etmelerine götürüm etmediler. Onlar yalçın durdu ve yürüdüler. Bu siyasal suçlular düşüncesince bu fon edilemezdi. Arapların dolaşmasını fon edemiyorlardı. Bunun muhtemel olmayacağını söylediler. Polis Müdürü Maurice Papon '1 darbeye huzur 10 darbe', '(Polise) Haydi korunuyorsunuz' denli 2-3 sistem söyledi. Devlet suçu hakeza işlendi. 'Cezayirlilerin inanç aksın' dediler. Kim bu Cezayirliler. Onlar işçiydi. Fransa'yı nesir eden, metodlar yapan, binaları nesir eden, az ilk kullandığınız metroyu nesir edenlerdir. Bunu kimseyi bilmiyor fakat Paris metrosunu nesir ettiler. Her şeyden ilk onlar işçiydi."
Kaki, katliamın "devlet suçu" şekilde tanınmasını istediklerini söyledi.
"Macron gayrisıhhi aşama attı, dört dörtlük aşama atmasını ve işin sonuna derece gitmesini istiyoruz. Bezons Köprüsü'ne gitmesi iyi fakat ailelerimizi Bezons Köprüsü'nden atan suçluları belirtmesi gerekiyor. Yoksa olmaz. Bu suçlular siyasal suçlulardır. İstediğimiz ikinci şey, araştırmacılar ve yurttaşlar düşüncesince arşivlerin tamamının açılmasıdır. Üçüncü nesne de bu büyüklük suçunun okullardaki ibret kitaplarında arazi almasıdır. Çünkü bu gün çabucak Cezayirlilerin zamanı değil bire müşterek sürede Fransa'nın tarihidir." diyerek mütekellim Kaki, bu tarihin hacısı hocası çeşidinden bilinmesi icap ettiğini aktardı.
"İnsanlığa huzur işlenen zeval gır konusudur"
17 Ekim 1961 Kolektifi hesabına mütekellim Fransız öğretim üyesi Olivier Le Cour Grandmaison, "Bu konuşmamı binlerce zayi kişiye, hükümetin siyasetçilerinin ve yöneticilerinin mesuliyeti altında cereyan fail Maurice Papon çeşidinden 17 Ekim 1961'de yakalanan ve katledilen yüzlerce kurbana hediye geçirmek istiyorum." dedi.
Papon'un Cezayir'de geçer harp tekniklerini Fransa'ya getirdiğini dile getiren Le Cour Grandmaison, "Bu banko büyüklük suçu. Daha bariz bildirmek gerekiyor, insanlığa huzur işlenen zeval gır konusudur. 17 Ekim 1961 mağdurlarının korumak için çaba sarfeden Cezayir Bağımsızlık Hareketi'nin avukatı Nicole Dreyfus'un söylediklerini anımsatmak istiyorum. 17 Ekim 1961'de öldürülenler siyasi, rasist ve dini nedenlerle öldürüldü." değerlendirmesinde bulundu.
Macron'un icra ettiği açıklamayla ilişik "Macron, Fransız devletinin, müesseselerinin ve polisin (katliamdaki) sorumluluğunu bildirme etmemek düşüncesince önemsiz aşama attı. Bunu bariz halde bildirmek gerekiyor." ifadesini kullanan Le Cour Grandmaison, Almanya, İngiltere, ABD, Kanada, Yeni Zelanda ve Avustralya'nın tarihte işledikleri suçları bildirme ettiğini fakat Fransa'nın bunu yapmadığını söyledi.
Gösteriye dahil bulunan ve ırk isimin özgülemek istemeyen Youcef, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, Macron'un icra ettiği açıklamaya ilişkin, "Açıklamada nice karışık benek var. Bazı şeyler bariz bariz söylenmiyor. 'Cumhuriyet sorumludur' denilmiyor. Dolambaçlı cümleler var. 'Tahammül edilemez' deniliyor fakat 'Cumhuriyet mesuldür ve büyüklük suçudur' denilmiyor." yorumunda bulundu.
Youcef, buna karşın bunun ehemmiyetli aşama bulunduğunu vurguladı.
Bu mevzuda mücadeleye bitmeme edilmesi icap ettiğini anlatım fail Youcef, şunları söyledi:
"Parlamentonun bağımız sormaca komisyonu oluşturmasını arzu ediyoruz. Komisyon vakaları açıklığa kavuşturur. Bugün hala müteaddit bireyin vefat ettiğini dört dörtlük şekilde bilmiyoruz. Sadece beniz derece ölünün isimlerini biliyoruz. Sorumluların belirlenmesi düşüncesince sormaca komisyonunun oluşturulması gerekiyor. Bana gereğince en fevk seviyenin mesuliyeti bulunuyor. (Dönemin Cumhurbaşkanı Charles) de Gaulle bunların yapılmasına müsaade verdi. Herkes duraksama ediyor fakat cumhur reisi şekilde ve Başbakan Michel Debre'nin yaptıklarını bilmiş bulunduğu düşüncesince de Gaulle da sorumlu."
Youcef, parlamentonun katliamı büyüklük suçu şekilde tanıması icap ettiğini kaydetti.
Nacira da katliamı büyüklük suçu şekilde nitelendirdi.
Bu olayın eskiden gizlenmeye çalışıldığını anlatım fail Nacira, Macron'un açıklamasına ilişkin, "Belirsiz müşterek açıklama. Affedilemez buyurmak affedilebilecek müşterek şeyin bulunduğunu varsayıyor. 'Fransa adamlık dışıdır' demesi gerekiyordu." dedi.
Nacira, katliama bağlı gerçeklerin açıklanması icap ettiğini söyledi.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, hükûmet merkezi Paris'te 17 Ekim 1961 gecesi Cezayir'in istiklal mücadelesini doğrulamak ve sokağa çıkacak yasağını gıcırtı geçirmek amacıyla binlerce bireyin katılımıyla planlı barışçıl gösteride zamanın Polis Müdürü Maurice Papon'un yetkisi altında işlenen suçların Fransa düşüncesince affedilemez bulunduğunu bildirmişti.
