Ankara
AA muhabirinin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına ilişkin Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı'nın kuruluşunun 32'nci sene dönümü nedeniyle icra ettiği derlemeye göre, Kurum, bölgenin kalkınması düşüncesince Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda, Karacadağ, İpekyolu ve Dicle Kalkınma Ajansları ilkin kazanmak nice büyüklenme ve yapılış ile teşrikimesai zarfında aşırı sayıda plan yürüttü.
Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak'ın toprak almış olduğu 9 ili havi GAP Bölgesi, meydan ve popülasyon açısından Türkiye'nin kestirmece yüzdelik 10'unu oluşturuyor.
GAP, aşırı sektörlü, sürdürülebilir insancasına gelişmeye dayalı, bölgenin rakiplik enerjisini artırmayı, kazançlı ve içtimai bütünleşmeyi güçlendirmeyi hedefleyen, bütünleşmiş müşterek diyalekt kalkınma projesi adına uygulanıyor.
Projeyle tarım, sanayi, enerji, ulaştırma, eğitim, sağlık, rustik ve kentsel enfrastrüktür yatırımlarıyla bölgenin kazançlı ve içtimai göstergelerinin yurt averajına getirilmesi, semt halkının hayat kalitesi ve bol bolamat seviyesinin yükseltilmesi hedefleniyor.
Bölgede 10 maaş hariç satış güzeşte senenin toplamına yaklaştı
Projenin çabucak tamamlanabilmesi neredeyse alana meydana getirilen yatırımlar 2003'ten itibaren derneşik halde artırıldı. GAP Bölgesi yatırımlarının yurt içerisindeki oranı 2001'de yüzdelik 5'lere denli düşerken 2003-2020 çağında yüzdelik 14'ü aştı.
GAP kapsamındaki yatırımlara 1990-2020 çağında 2021 yılı fiyatlarıyla 214,4 bilyon teklik eşme ayrılırken bunların 190,1 bilyon lirası yatırıma dönüştü. GAP Bölgesi'ne Kamu Yatırım Programı'ndan bu sene tahsis edilen muhassasat 13,8 bilyon teklik oldu.
Bu bölgeden 2002'de Türkiye'nin mecmu ihracatının yüzdelik 1,6'sına cevap mevrut 584 milyon dolar ücretinde aut satış yapıldı. Bölgenin güzeşte yılki ihracatı 18 katına çıkarak 10,5 bilyon dolara ulaştı. Bu tutar, ülkenin mecmu ihracatının yüzdelik 6,15'ini oluşturdu.
Bu sene ocak-ekim çağında ise bölgeden meydana getirilen hariç satış 10,2 bilyon teklik oldu. Böylelikle güzeşte yılki ihracata, 2021'in 10 ayında şişman miktarda erişilmiş oldu.
"Mezopotamya" markası yaşama geçirildi
GAP Bölgesi'nde 2002'de 155 isteklendirme vesikası verilmiş, 872 milyon teklik çakılı envestisman ücreti ile 8 bin 753 şahsiyet istihdam öngörülmüştü. Sonraki zamanlarda uygulamaya konulmuş olan dünkü isteklendirme yasasıyla semt illerinden Batman, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak "Bölgesel Teşvik Sistemi" kapsamında en faziletli desteğin sağlandığı 6'ncı Bölge'de toprak aldı.
Böylelikle envestisman ve desteklerden maksimum seviyede yararlanılarak, semt ekonomisinin büyüme göstermesine ulama sağlandı. Geçen sene semt illeri düşüncesince 1360 envestisman isteklendirme vesikası düzenlendi. Bu belgelerde öngörülen çakılı envestisman ücreti 23,8 bilyon liraya, istihdam 73 bin 591 insana yükseldi.
Bölgenin öteki bölgelerle, illerle, limanlarla ve yandaki ülkelerle erişimini sağlayıcı iblağ altyapısında da ehemmiyetli gelişmeler kaydedildi. Geçen sene bakımından kişmiri yolu acı 6 bin 510 kilometreye ulaştı. 294 kilometrelik otoban ağının beraberinde ayrılmış sefer acı da 2 bin 499 kilometreyi buldu.
Belediye belgeli tesislere revan yerli-yabancı gezgin sayısı 2002'de 380 bin iken 2020'de kestirmece 2 katına baskı ve 717 bin kişiyi geçti. Aynı çağda gezim belgeli konaklama tesislerinde evcil ve ecnebi gezgin sayısı 409 bin 629'dan 1 milyon 170 bin 716 insana yükseldi.
Bölgedeki kâffesi illerin totaliter müşterek yaklaşımla markalaştırılarak, sürdürülebilir müşterek gezim destinasyonu oluşturulması hedefiyle bu sene "Mezopotamya" markası yaşama geçirildi.
GAP düşüncesince ayrılan bütçe yüzdelik 36 artırıldı
Başkanlık, 2002-2020 çağında tarım, sanayi, enerji, çevre, kültür-turizm ve içtimai hayat kabil bölgelerde uyguladığı projelerle bölgenin kalkınması düşüncesince 2021 fiyatlarıyla 1,8 bilyon teklik eşme kullandı.
Sadece 2014-2020 çağında meri ana plan ve madun projelerle Başkanlık, 2021 yılı fiyatlarıyla 695 milyon liraya andıran masraf yapıp, 1318 projeyi destekledi yahut uygulamasını gerçekleştirdi.
Başkanlığın yaşama geçireceği planlara de eşme oluşturacak bütçesi bu sene kestirmece 96 milyon teklik oldu. Gelecek sene GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı düşüncesince ayrılan bütçe ise yüzdelik 36 artırılarak 130,7 milyon teklik adına öneri edildi.
2021-2023 yıllarını havi GAP Bölge Kalkınma Programı 19 Şubat 2021'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayıyla yürürlüğe girdi. Program kapsamında kestirmece 400 milyon teklik bütçeyle GAP’ta tarımda rekabetçiliğin artırılması, gezim ve uran dalında planlar desteklenecek.
