Bağdat
Yaklaşık 9 milyon nüfusa ehil hükûmet merkezi Bağdat’tan güzeşte Dicle Nehri’ne nice çevreden lağım döşemi suları akıtılıyor.
Bağdat kent Hastanesinden çıkan ağılı ve kimyevi maddelerin arazi almış olduğu sıvılar da döşenen borularla aracısız Dicle Nehri’ne karışıyor. Ayrıca, yakınlarda oturanlardan birileri evlerindeki çöpleri dereye atıyor.
Nehirde oluşan dip pislik etrafa aşırı biçimsiz kokuların yayılmasına ve havanın da kirlenmesine etmen oluyor.
"İnsan yaşamını yakından ilgilendirdiği düşüncesince aceleci hal gerekli"
Irak Çevre Bakanlığının "Çevre Durumu" raporunda, Dicle Nehri'ndeki kirliliğinin asliye kaynakları ortada Dicle'ye cari Diyala Nehri'ndeki kirliliğin yoğunluğu ve İran'dan mevrut atıkların olduğuna arazi veriliyor. Raporda Bağdat'ın Rüstümiye bölgesindeki lağım döşemi sularının da aracısız dereye akıtıldığı belirtiliyor.
Irak Çevre Bakanlığı Afet Risklerinin Azaltılması Dairesi Başkanı Usame İbrahim, resmi ceride Sabah’a icra ettiği açıklamada, hemen fabrika, hastane, cazibe santralleri ve kanalizasyonlardan 1 milyon 500 bin metreküp likit atığın Dicle Nehri’ne karıştığını söyledi.
Muhammed, "Yaşanan bu mesail insanoğlu tarafından içmece suyunu zehirliyor. İnsan yaşamını yakından ilgilendirdiği düşüncesince meseleye aceleci hal bulunması gerekli." dedi.
Eski Irak Su Kaynakları Bakanı Hasan Cenabi de henüz ilk icra ettiği açıklamada, Dicle Nehri’ndeki suyun yüzdelik 40’ının ayrışık büyüklük kurumlarından mevrut atıklardan oluştuğunu anlatım etmişti.
Bağdat’ta 18 ayrı lağım döşemi merkezinden günce kestirmece 700 bin metreküp ağırbaşlı su atıkları Dicle Nehri’ne akıyor.
Bağdat’ta gençlerden oluşan fahri ekipler, belli başlı aralıklarla Dicle Nehri’nin kenarına bırakılan atılmış maddeleri ve yararsız yığınlarını temizliyor.
"Savaş kalıntıları ve kimyevi atıkları Dicle suyunu kirletti"
AA muhabirine mütekellim Iraklı mevzi kirliliği uzmanı İkbal Latif, Dicle Nehri'ndeki kirliliğin nice sebebi bulunduğunu söyledi.
Latif, "Nehirdeki kirliliğin en asliye deposu harp kalıntılarıdır. 2003 mücadelesi esnasında geçer not silahlardan kaynaklı kurşun, bakır ve gayrı kimyevi ve ağılı atıklar Dicle Nehri suyundaki kirliliği artırdı. Bu ağılı atıklar suyu arıtan bitkileri de öldürdü." dedi.
Irak'taki Dicle Nehri'nde yaşanmış olan kirliliğin ve suda oluşan ağılı maddelerin müşterek gayrı kaynağının da İran'dan mevrut baskın suları bulunduğunu anlatım fail Latif, şunları kaydetti:
"Laboratuvarda elde ettiğim verilerde İran'dan Dicle Nehri'ne mevrut baskın sularında ağılı maddelere rastladım. Bu ağılı maddelerin arsıulusal normlara gereğince suya bırakılması yasak; bu adamlık suçudur. Irak'taki fabrikalarla hastaneler ve kanalizasyonlardan çıkan atıklar ve uran maddeleri de Dicle'ye akıtılıyor. Dicle ve Fırat Nehri'ndeki pislik giderek artıyor fakat tek hükümet buraya müşterek hal bulamadı."
Iraklı mevzi aktivisti Ebu Hasan el-Musafiri de, Bağdat'ta evlerden mevrut atılmış suları ile hastanelerden çıkan kimyevi maddelerin Dicle Nehri'ne karıştığını, ait büyüklük kurumlarınınsa hal dair âcizlik kaldığını söyledi.
"Dicle Nehri'nde bundan böyle müşterek mevzi problemi ve krizi var." diyen Musafiri, Çevre Bakanlığının soruna hal düşüncesince bütçesinin olmadığını tez ettiğini, fakat bunun gerçekle bağdaşmadığını dile getirdi.
"Çok sayıda insanoğlu ten ve sütun kanserine yakalandı"
Irak'ın Meysan vilayetinden mevzi uzmanı Ahmed Salih, Dicle Nehri'ndeki kirliliğin hayatı zılgıt boy bos ölçüde bulunduğunu belirtti.
Salih, "Dicle Nehri'nde oluşan pislik Süleymaniye'den başlayıp Basra'ya derece uzanır. Bu probleminin sebeplerinden birisi hükümetin dikkatsizliği başkası de şahısların umursamazlığı ve dereye yararsız atmaları. Dicle Nehri'nde oluşan pislik hayvanların ve şahısların yaşamını da zılgıt ediyor. Meysan ve gayrı alanlarda aşırı sayıda insanoğlu Dicle Nehri'ndeki vaziyetten ekolojik ortam ten ve sütun kanserine yakalandı. Sağlık Bakanlığında da bu mevzuda veriler bulunuyor." dedi.
İnsan ve çevreye dokunca verici bu probleminin çözümü düşüncesince Meclisin bazısı hükümler çıkarılması icap ettiğini vurgulayan Salih, hükümetin de bunların uygulanmasına faziletkâr ehemmiyet vermesi icap ettiğinin altını çizdi.
Dicle Nehri Koruma Derneği Üyesi Nasir Bakır ise nehirdeki kirliliğe bağlı gözlemlerini şöyleki anlattı:
"Dicle Nehri’ne başta Bağdat kent Hastanesinden hemen kimyevi maddeler değil dokunmabana ilaçlarının atıkları atılıyor. Bir zamanlar, bu hastaneden dereye atılmış al maddeye rastladık ve kansere defa açtığını gördük. Petrol şirketlerinden de atılmış maddeler dereye bırakılıyor. Bunlara erinç caydırıcı tek ilaç de bulunmuyor."
"Müşteriler balıklarda arazi yağı ve mazot keyfi bulunduğunu söylüyor"
Bağdat'ta vaktini Dicle Nehri kenarında balık tutarga nâkil Salih Hamid, evlerden cari atıkların ve lağım döşemi sularının dereye karışmasıyla yaşanmış olan kirlilikten ekolojik ortam balıkların yaşamını kaybettiğini söyledi.
Hamid, "Bazen alıcılar bizlerden satın aldıkları balıklarda arazi yağı ve mazot keyfi bulunduğunu söylüyor. Muhtemelen bunun sebebi cazibe santralleri ve jeneratörlerden cari atıklar." dedi.
